Baþlýðý gören okurlarýmýzýn, “Covid-19 koronavirüsü kýdem tazminatýný neden etkilesin ki” dediklerini duyar gibiyim. Aslýnda koronavirüsü yaþam tarzýmýzý toptan deðiþtirmekle kalmadý, ekonomik, sosyal, saðlýk ve çalýþma hayatýný da önemli ölçüde etkiledi.
Artýk bundan sonra inþaatlarda da, yiyecek içecek sektöründe de, konaklama ve seyahatte de, fabrikalar ve iþyerlerinde de yeni kurallarý hayata geçirenler baþarýlý olacak, diðerleri iþ yaþamýnda tutunamayacak.
Ýþte, her açýdan tüm yaþamýmýzý deðiþtiren korovirüsü nedeniyle 17 Nisan tarihinden itibaren 3 ay süreyle iþçilerin iþten çýkartýlmamasýna iliþkin fesih yasaðý getirildi. Ýþverenler sadece ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan iþçilerin iþ sözleþmelerini feshedebilecekler. Öte yandan fesih yasaðýnda da iþverenlere iþçiyi fesih yasaðý süresince ücretsiz izne çýkarma yetkisi verildi. Ýþte cevabýný aradýðýmýz soru “Üç ay veya uzatma halinde altý aylýk ücretsiz izin süresince iþçinin izin kýdemi ve kýdem tazminatý iþleyecek mi?”
Ýþ Hukuku mevzuatýnda ücretsiz izin dönemi taraflarýn irade beyanýna baðlý olduðu için iþ akdinin askýda olduðu dönem olarak kabul edilmektedir. Dolayýsýyla çalýþanýn ücretsiz izinde bulunduðu sürelerin kýdem tazminatý ve yýllýk izin hak ediþinde dikkate alýnmamasý esastýr.
Diðer bir deyiþle, iþçinin iþ sözleþmesinin askýda olduðu süreler kýdem süresinden sayýlmamalýdýr. Bu anlamda ücretsiz izinde geçen süreler kýdem tazminatýna esas süre bakýmýndan dikkate alýnmaz
Ücretsiz izinli olunan zaman iþçinin kýdem süresinden sayýlmaz. Bu sürelerde çalýþmadýðý için yýllýk izin hesabýnda da iznin hak edildiði gün ücretsiz izin süresi kadar ileriye gider.
Doktrinde, ücretsiz izinlerin de ÝþK. m. 55/(j) kapsamýnda yýllýk ücretli izne hak kazanma açýsýndan çalýþýlmýþ gibi sayýlan süreler arasýnda deðerlendirilmesi gerektiði ifade edilmekte ise de, Yargýtay, yýllýk ücretli izne hak kazanmak için gerekli olan bir yýllýk bekleme süresinin hesabýnda “ücretsiz izin” süresini dikkate almamaktadýr.
Özellikle belirtmek isteriz ki ileride bu yönde de bazý tartýþmalar meydana gelecektir. Yýllýk izin bakýmýndan Ýþ Kanunu madde 55’e göre iþverenin çalýþana verdiði diðer izinler yýllýk izin hak ediþi bakýmýndan çalýþýlmýþ gibi sayýlacaktýr. Dolayýsýyla iþverenin kendi takdiri ile çalýþanlarý ücretsiz izne çýkarmasý bu sürelerin yýllýk izin hesabýnda dikkate alýnmasýna neden olabilir. Ayný þekilde ücretsiz iznin kýdem tazminatý hesabýnda dikkate alýnmamasý, ücretsiz izin talebinin çalýþanýn iradesine dayanmasýdýr. Dolayýsýyla hem kýdem tazminatý hem de yýllýk izin bakýmýndan bu sürelerin dikkate alýnmasý söz konusu olabilir.
Koronavirüsü sürecinin sonunda, ileride iþçi ve iþveren arasýnda çok ciddi sayýda anlaþmazlýk yaþanacaðýný düþünüyorum. Baþta iþ kazasý ve meslek hastalýðý sayýlýp sayýlmama konusu olmak üzere, izin, kýdem ve ihbar tazminatý, ücret ve diðer alacaklar yönünden önce arabulucularda ve ardýndan anlaþamama durumunda mahkemelerde çok sayýda dava açýlmasýný bekliyorum.
Sonuç olarak, iþçi ve iþverenin ortak iradesiyle ortaya çýkan ücretsiz izin döneminde iþ akdinin askýda olduðu ve ücretsiz izin döneminin yýllýk izin ve kýdem tazminatý yönünden dikkate alýnmamasý gerekir. Ancak 7244 Sayýlý Kanunla getirilen Üç ay veya uzatma halinde altý aylýk kanuni ücretsiz izin uygulamasýnýn yýllýk izin ve kýdem tazminatý hesabýnda dikkate alýnmasý, iþçinin kýdeminin devam ettirilmesinin uygun olacaðýný düþünüyorum.
