Araþtýrmalar kudret narý meyvelerinin ülser ve yaralarda etkinliði bulunduðunu ortaya koyuyor. Buna karþýlýk kan þekerinin düþürülmesindeki katkýsý tartýþmalý konular arasýnda.
udret narý, bilimsel adý ile Momordica charantia, kabakgiller (Cucurbitaceae) ailesinden, tropik ve subtropik iklimlerde yetiþen ve sebze olarak da yararlanýlan bir bitki. Vataný Afrika olmasýna karþýlýk, çoðu tropik ve subtropik iklimlerde ve giderek artan talep nedeniyle ülkemizde de yetiþtiriliyor. Aslýnda bitkiyle ilk olarak çocukluðumda tanýþmýþtým. Annem mutlaka ameliyat olmasý önerilen mide ülserini iyileþtirebilmek için komþularýn önerisi üzerine kudret narý kullanmaya karar vermiþti. Haziran ayýnda o zaman ikamet ettiðimiz Ankara’dan Ýstanbul’a giderek Mýsýr Çarþýsýnda salça konserve kutusundan yapýlmýþ saksý içerisinde yetiþtirilmiþ þekilde satýlan meyveli kudret narý bitkisini almýþtýk. Bitkinin üzerindeki meyve adetine göre fiyatlandýrýlýyordu. Ankara’ya dönünce annem meyveleri çekirdekleri ile parçalayarak bir þiþenin içerisine koyup üzerine sýzma zeytinyaðý ilave ederek balkondaki tel dolapta bir ay bekletmiþti. Her sabah aç karnýna o yaðlý özütten içerek ülserini iyileþtirmiþti. Daha sonra araþtýrmacý olunca deney hayvanlarý üzerinde yürüttüðümüz araþtýrmalar ile ülseri tedavi edici ve ülsere yol açan bakteri olan Helikobakter üzerinde etkisini bilimsel olarak da kanýtlamýþtýk.
YURTDIÞINDA KULLANIMI
Ondokuzmayýs Üniversitesi’nden araþtýrýcýlar geçen yýl yayýmlanan çalýþmalarýnda yaðlý özütünün yara iyileþmesindeki etkinliðini deneysel olarak ortaya koydular; yangý oluþumunu baskýladýðý ve yaranýn hýzla kapanmasýný saðladýðýný gözlemlediler. Malezyalý araþtýrýcýlar da kudret narýndan hazýrlanan merhemin diyabetik yaralarýn tedavisine olumlu katkýlarýný tespit etmiþ. Kudret narýnýn dünyada genel olarak bilinen etkisi ise bizdekinden daha farklý; özellikle þeker hastalarýnda kan þekerini düþürmek amacýyla yaygýn þekilde uygulanýyor. Ayrýca baðýrsak yumuþatýcý (laksatif), soðuk algýnlýðýnda virüs ve bakterilere karþý etkili, kan lipit seviyesini düzenleyici, kurt düþürücü gibi etkileri bulunduðu bildiriliyor. Kan þekerini düþürücü etkisini ve etki þeklini açýklamaya yönelik olarak deney hayvanlarýnda yürütülen çalýþmalarda etkisi ortaya konulmasýna karþýlýk, insanlar üzerinde yürütülen klinik araþtýrmalarda þeker hastalarýnda kan þekeri kontrolündeki etkisi net bir þekilde ortaya konulamamýþ. Özellikle yürütülen klinik çalýþmalarda deneysel tasarýmýn yetersiz olmasý nedeniyle bu çalýþmalarda elde edilen farklý bulgular etkinliðin yorumlanmasýnda yetersiz kalýyor. Bu çalýþmalarý incelediðimde genel olarak elde edindiðim izlenim þu þekilde;
-Þeker ilaçlarýna göre (metformin) etkisi yarý-yarýya daha zayýf.
-Etkinliði yüksek miktarlarda (günde 2 gram bazý çalýþmalarda ise 5 gram) ve uzun süreli (en az 4 hafta) uygulandýðýnda artabiliyor.
-Þeker ilaçlarý (glibenklamid, metformin) ile birlikte uygulandýðýnda ilacýn etkisini kuvvetlendirebiliyor.
-Þeker hastasý olmayan kiþilerde kan þekerini düþürerek hipoglisemi þokuna yol açma tehlikesi yok.
Son yýllarda kudret narý meyvelerinin kan þekeri üzerindeki etkinliðinin güncel popüler kavramlar olan metabolik sendrom, insülin direnci ya da þiþmanlýk tedavisinde ne derecede yararlý olabileceðine yönelik yorumlar dikkati çekiyor. Ancak bu yorumlarda etkili olup olamayacaðý konusunda net bir sonuca varýlamamýþ.
Sonuç olarak, kudret narý, ülkemizin yerli bir bitkisi olmamasýna karþýlýk halk arasýnda ülser ve yaralarýn tedavisinde etkinliði ile tanýnmaktadýr. Yürütülen bilimsel araþtýrmalar da ülkemizdeki bu uygulamalarýn etkinliðini ortaya koymaktadýr.
