Kurban Bayramý esas olarak dini ve manevi bir zaman dilimi. Eðer Kurban Bayramý’ný psikoloji açýsýndan analiz edecek olursak en az üç farklý psikolojik boyutu olduðunu söyleyebiliriz. Kurban Bayramý’nýn ilk boyutu maneviyat ve kutsallýk içermesi. Manevi alan artýk açýkça psikolojinin ilgi alanlarýndan biri. Kurban Bayramý’nýn diðer boyutu sosyal baðlarý güçlendirmesi. Psikolojinin mutluluk çalýþmalarýndan sosyal baðlarýn önemini biliyoruz. Üçüncü boyut ise yardýmlaþma ve dayanýþma içermesi. Yardým etme ve almanýn psikolojik iyi oluþumuzla ilgili olduðunu da rahatlýkla söyleyebiliriz.
Kurban Bayramý öncelikle maneviyat kutsallýk içeriyor. Maneviyatýn ruh saðlýðýna olumlu etkisi olduðuna dair sosyal psikoloji alanýnda bir uzlaþma var. Kutsallýk insan yaþamýna anlam ve derinlik verir. Anlamlandýramadýðýmýz bir yaþamda varoluþsal endiþeler yaþarýz. Kutsal olan varoluþsal kaygýlarýmýzý giderir, bizi anlamlý bir hayata baðlar. Ayrýca ölüm sonrasýný da anlamlandýrarak bizi ölüm anksiyetesine karþý da korur.
Dini bayramlar bizim toplumumuzda gündelik hayatýn rutin akýþýný durdurarak, insanlarý bir araya getiren yegâne sosyal olaydýr. Hiçbir zaman dilimi dini bayramlar kadar ani insan hareketi saðlamaz. Bu kültürde insanlar en fazla dini bayramlar sürecinde bir araya gelir. Büyük ailenin bayramlaþma ile bir araya gelmesi saðlanýr. Bayram ziyaretleri ile akrabalar, komþular ve arkadaþlar da bir araya gelir. Bu anlamda bayramlar tatiller gibi kiþileri aileler þeklinde daðýtmaz aksine küçük aileden baþlayarak toplar bir araya getirir. Bu anlamda bayramlar tatillerin tersi bir rol üstlenir. Tatiller insanlarý daðýtýrken, bayramlar insanlarý toplar. Ailenin bayramlaþmasý ve bayramlaþma ziyaretleri güçlü ritüellerdir. Ritüeller ise hem aile baðlarýný hem de toplumsal baðlarý güçlendirir.
Kurban bayramýnýn diðer bir boyutu da kurban kesme ve daðýtýmý üzerinden yardýmlaþma ve dayanýþmadýr. Kurban kesme ve daðýtma süreci meþakkatlidir. Bu sürecin parçasý olmak kiþiyi yardým etme sürecinin aktif bir öznesi haline getirir. Yardým eden de yardým alan da psikolojik açýdan geliþir. Yardým etme kiþide olumlu duygular geliþtirir. Yardým alan da dikkate alýndýðýnýn, yalnýz kalmadýðýný, ihtiyaçlarýnýn karþýlandýðý hissi yaþayarak toplumun diðer kesimleri ile bað kurar. Bu anlamda kurban eti daðýtma ve alma süreci toplumsal baðlarýn güçlendirme sürecine hizmet eder.
Sonuç olarak, Kurban Bayramý Müslüman topluluklarýn iyi oluþuna bireysel ve toplumsal düzeyde hizmet eder. Kurban Bayramýnýn bayramlýk giyinme, bayram namazý, bayramlaþma, bayram ziyaretleri, kurban kesme ve daðýtma gibi ritüelleri oldukça fonksiyonel ritüellerdir. Bu sebeple bayram ritüelleri gözümüz gibi korunmalýdýr.
