Kurban mý gazi mi kahraman mý?

Bazý filmler sinema açýsýndan çok þey ifade etmeseler de onlar üzerine konuþmak gerekir. Üstelik konuþacak gerçekten çok þey vardýr. Ýþte Pes Etme böyle bir film. 2013 yýlýnda Boston Maratonu sýrasýnda patlatýlan ikiz bomba birçok insanýn ölmesine, yaralanmasýna ve sakat kalmasýna sebep oldu. Bu saldýrýyla ilgili birçok film seyrettik. Geçen yýl Mark Wahlberg’in baþrolünü oynadýðý Patriots Day hemen aklýma gelen bir film. Pes Etme’nin ise özelliði bu bombalama sýrasýnda iki bacaðýný kaybeden Jeff Baum’un gerçek hikayesini anlatmasý. Baum’u Jake Gyllenhaal canlandýrýyor. Bence dönemin en iyi aktörü Jake Gyllenhaal. Oynadýðý her filme deðer katýyor. Tam bir sanatçý. Bu filmde de Jeff Baum’u çok iyi oynamýþ ve ona derinlik katmýþ. Projeye katýldýðýnda yaþadýðý en büyük zorluðun Baum’un duygusal dünyasýna girmek olduðunu söylüyor.

Çünkü Baum fazla dýþa dönük bir insan. Halbuki Gyllenhaal onun iç dünyasýný anlamak istiyor. Burada zorlanmýþ ünlü oyuncu. Filmin hikayesi etkileyici ve oyunculuklar süper ama yönetmenlik ne yazýk ki sýrýtýyor. Filmin bütününe sinmiþ espiritüel bir taraf var. Bu espiritüel dil aslýnda Baum’un ailesinin alt sýnýfa ait aþýrýlýklarýný maskelemek için kullanýlmýþ. Ama filmin özellikle ilk yarýsýndaki kopan bacak sahneleri, Baum’un durumunun çok sert bir þekilde perdeye aktarýlmasý bu espiritüel dille tezat oluþturmuþ. Filmin bütününü seyrettiðinizde yönetmenin biraz dramý sömürdüðünü düþünüyorsunuz. Beni en rahatsýz eden þey ise olayýn baþka konulara malzeme edilmesi, bu acýnýn arkasýndan militarist söylemler çýkarýlmasý. Kendi þehrinde sevgilisine kur yapmak isteyen bir çocuðun teröristler tarafýndan patlatýlan bir bomba ile bacaklarýnýn kopmasýný, istilacý ABD askerlerinin bizim coðrafyamýzda yaptýðý zulümlerin önüne bir perde gibi çekme çabasý. Ayrýca ABD halkýnýn her þeyi maskelemesi, gerçekliðinden koparmasý ve þovenist zihniyeti tam bir kavram karmaþasý yaratýyor. Baum bu bombalamada bacaklarýný kaybettiðinde büyük bir bunalýma giriyor. Etrafýndaki insanlar ise onu anlamak yerine kahramanlaþtýrýp hiç olmadýðý bir þey haline sokuyorlar. Eðer Baum’un kahraman bir tarafý varsa toplumun onu soktuðu bu darboðazdan çýkabilmesidir. Hepimiz artýk engelli insanlarýn sýkýntýlarýnýn giderilmesi ve yaþam standartlarýnýn yükselmesinin topluma katacaðý deðeri biliyoruz. Film bazen bu konuya yaklaþýyor. Ama bahsettiðimiz sebeplerden böyle önemli bir mesaj verme þansý elden kaçýyor. Baum için yapýlan iki protez bacaðý görüyoruz. Filmin finalinde evleneceði kadýnýn yanýna o bacaklarla gidiyor ve öykü bunu bize hayata tutunmasýnýn kanýtý olarak sunuyor. Fakat bunu öyle bir yapýyorlar ki ayný talihsizliði yaþayan herkes sanki bir devlet yardýmý gibi bu protezlere sahip olabiliyormuþ gibi gösteriliyor. Halbuki Amerikan saðlýk politikalarýnýn durumu ortada. Adamlar diþ çektirmek için bile Kanada’ya gidiyorlar. Kapitalizmin merkezinde eðer paranýz olmazsa deðil protez bacak bir aspirin bile vermez kimse size. Bu acý ve dramatik hikaye ne yazýk ki Amerikan þovenistliðinin bir göstergesi olmaktan ileri gidemiyor. Baum bir kahraman deðil ama bir kurban bunu kabul etmek gerekiyor. Bütün bu vahþi sistemin bizi getirdiði nokta. Toplumun ona zorla giydirdiði kahraman elbisesini giymek zorunda olan bir kurban. Filmi seyrettiðinzde gözyaþlarýnýzý tutamayacaksýnýz. Ama çok acýmasýz sahnelere de muhatap olacaksýnýz. Ne diyelim, yönetmen böyle istemiþ...

ABD’nin saðlýk sistemi ortada. Kapitalizmin merkezinde cebinizde para yoksa size deðil protez bacak, aspirin bile vermezler. Bu acý ve dramatik hikaye ne yazýk ki Amerikan þovenistliðinden öteye gitmiyor. 

FÝLMÝN KÜNYESÝ

Filmin orijinal adý: Stronger Yönetmen: David Gordon Green Senarist:John Pollono 

Oyuncular: Jake Gyllenhaal, Tatiana Maslany, Miranda Richardson, Clancy Brown Yapým: 2017, ABD, 119 Dk.

VÝZYONDAKÝLER