Geçtiðimiz günlerde Kayseri'de meydana gelen olaylar, ülkemizde Suriyelilere karþý artan yabancý düþmanlýðýnýn en son örneði oldu. Suriye uyruklu bir kiþinin taciz iddiasýyla tutuklanmasýnýn ardýndan olaylar kýsa sürede büyüyerek dükkanlarýn yaðmalandýðý, araçlarýn ateþe verildiði toplumsal bir linç giriþimi haline dönüþtü. Yapýlan provokatif eylemler sonrasý 500'e yakýn kiþi gözaltýna alýndý.
Küresel çapta gerçekleþen göç, günümüzün en önemli konularýndan biri. Ýnsanlar, çeþitli sebeplerle doðduklarý yerlerden baþka ülkelere göç ediyor. Birleþmiþ Milletler verilerinin 2020 yýlýna iliþkin ifadelerine göre 281 milyon uluslararasý göçmen, dünya nüfusunun %3,6'sýný oluþturuyor. Göçün arkasýnda yatan nedenler arasýnda daha iyi yaþam koþullarý, eðitim olanaklarý, iþ imkanlarý ve kuþkusuz güvenlik arayýþý bulunuyor.
Artan göçmen sayýsý ile dile getirilen diðer bir husus ise mülteci sorunu.
Mülteci Sorunu
Mülteci sorunu, küresel göç hareketlerinin en hassas boyutlarýndan birini oluþturuyor. Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði (UNHCR) verilerine göre, 2022 yýlý sonunda dünya genelinde 26,6 milyon mülteci bulunuyor. Suriye, Venezuela, Afganistan, Güney Sudan ve Myanmar ise bu mültecilerin %68'inden fazlasýnýn geldiði ülkeler.
Suriye'den göç edenlerin sayýsý yaklaþýk 6,7 milyon. Lübnan, Ürdün ve Irak gibi Suriyelilerin sýðýndýðý komþu ülkeler arasýnda Türkiye, 3,6 milyon Suriyeliye ev sahipliði yapmasýyla dünyada birinci sýrada yer alýyor. Türkiye, Suriyelilere kapýlarýný açarak büyük bir insani görev üstlendi.
Misafirperverliðin, ekonomik sýkýntýlar, iþsizlik ve sosyal uyum gibi sorunlar nedeniyle yerini olumsuz tepkilere býrakmasý, üzüntü verici hadiselerin gündeme gelmesine yol açtý. Özellikle son dönemlerde, bazý yerel siyasetçilerin ve medya organlarýnýn da körüklemesiyle yabancý düþmanlýðý geniþ kapsamlý eylemlere dönüþme aþamasýnda.
Ekonomik sýkýntýlarýn çoðalmasý, yaþam maliyetlerinin her geçen gün artmasý ve dünya çapýnda bitmeyen savaþlar, gelecekte yeni zorluklarýn habercisi. Bu durum sadece ülkemiz için deðil, tüm dünya için geçerli. Yaþanan ve yaþanacak olan zorluklarýn faturasýný yabancýlara çýkarmak ise en kolay kaçýþ yollarýndan biri.
Ortaya çýkan sorunlarýn çözümü için kuþkusuz uzun vadeli ve kapsamlý politikalarýn geliþtirilmesi gerektiði açýk. Bununla beraber, eðitimden saðlýða, iþ imkanlarýndan barýnmaya kadar pek çok alanda yýllardýr çok sayýda proje yapýldý. Geçici koruma altýndaki sýðýnmacýlarýn toplumsal hayata entegrasyonu, istihdam edilebilirliklerinin geliþtirilmesi, okullaþma oranlarýnýn artýrýlmasý bu projelerin odak noktalarýndan sadece birkaç tanesi.
Türkiye'deki Suriyelilere Yönelik Bulgular
Göç ve etkilerine iliþkin Araþtýrmacý Enes Ataç'ýn tespit ettiði araþtýrmalarda elde edilen bulgular ilgi çekici. Örneðin, 2020 yýlýnda Özerk Madrid ve Akdeniz Üniversitelerinden araþtýrmacýlar, yayýnladýklarý çalýþmada Suriyelilerin Türkiye'nin gayrisafi milli hasýlasýna kýsa vadede yaklaþýk %2 oranýnda katkýda bulunduklarýný, bu rakamýn ise uzun vadede %4'e çýktýðýný tespit etmiþler. (Bkz. Mahia, R., De Arce, R., Koç, A. A., & Bölük, G. (2020). The short and long-term impact of Syrian refugees on the Turkish economy: A simulation approach. Turkish Studies, 21(5), 661-683. https://doi.org/10.1080/14683849.2019.1691920)
2022 yýlýna ait diðer bir çalýþmada ise suç oranlarýnýn artýþý üzerine yaptýklarý incelemede, Suriyelilerin geliþiyle suç oranlarýnda -kaçakçýlýk dýþýnda- bir düþüþ yaþandýðýný; ancak bu durumun ilgili bölgelerde güvenlik önlemlerinin artýrýlmasý ile iliþkili olmadýðýný tespit etmiþler. (Bkz. Kýrdar, M. G., López Cruz, I., & Türküm, B. (2022). The effect of 3.6 million refugees on crime. Journal of Economic Behavior & Organization, 194, 568-582. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2021.11.014). Yine benzer bir çalýþmada Suriyelilerin Türkiye'deki suç oranlarý üzerinde nedensel bir etkisi olmadýðýna iþaret ediyor. (Bkz. Kayaoglu, A. (2022). Do refugees cause crime? World Development, 154, 105858. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2022.105858)
Gelinen noktada, sadece göç edenlerin deðil, göç alanlarýn da duruma adapte olabilmeleri için giriþimlerde bulunulmasý gerektiðini anlýyoruz.
