Dünkü (8 Nisan Pazartesi) yazýmda yeni yazýlacak Anayasa’nýn ekonomiye iliþkin maddelerinin de ya tümüyle yeniden yazýlmasý ya da en azýndan ruhlarýnýn deðiþtirilmesi gerektiðini belirtmiþ idim.
Yeniden ele alýnmasý gereken ilk maddenin de bugünkü Anayasa’nýn 7. Maddesi olduðunu yazdýðýmý hatýrlýyorum.
Teknik gibi gözüken bu maddenin içinden geçtiðimiz kürt meselesinin çözüm sürecinde de hayati önem taþýdýðýný düþünüyorum.
Önce Anayasa’nýn muhtemelen en kýsa maddesi olan 7. Maddeyi bir yazalým: VII. Yasama yetkisi: Madde 7-Yasama yetkisi Türk Milleti adýna Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.
Bu maddenin kürt meselesinin çözüm yolunda önemi maddenin yazýmýnda Türk Milleti” ifadesinin geçmesinden kaynaklanmýyor; umarým bu süreçte bu formülasyon da daha hukuksal bir baza indirgenir, bu baþka bir konu.
Bu maddenin kürt meselesinin çözüm sürecinde önemi yasama yetkisinin, devredilemez bir biçimde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde olmasýndan kaynaklanýyor.
Ýlk bakýþta, yasama yetkisinin devredilemez bir biçimde, yani kanun yapma yetkisinin, tekelinin, demokratik bir düzende, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde olmasý kadar doðal bir þey olmadýðý düþünülebilir, ama durum göründüðü kadar basit de olmayabilir.
Ayný Anayasa’nýn 73. Maddesi “Vergi Ödevi” baþlýðý altýnda vergilemeniin kanuniliði ilkesini düzenliyor.
Baþka bir ifadeyle seçilmiþler, mesela TBMM karar vermeden vergi salamýyorsunuz; amerikalýlar buna “no tax without representation” diyorlar, türkçemize çevirir isek “temsil olmadan vergi olamaz”.
Anayasanýn 73. maddesi çok önemli, bu maddeye iliþkin bir yazý ayýracaðým, içinde doðrular da var, kanýmca büyük yanlýþlar da var ama verginin kanuniliði ilkesi çok temel bir ilke, demokrasinin baþlangýç ilkesi.
Ancak, geldiðimiz aþamada kendimize þu sorulaýr da sorabiliriz, sormalýyýz.
Demokratik temsil yetkisi sadece TBMM’ye mi aittir?
Yerel seçilmiþ meclislerin de demokratik temsil yetkisi var mýdýr?
Örneðin, yerel vergilerin matrah ve oranýnýn saptanmasýnýn yerel seçilmiþlere býrakýlmasý mümkün deðil midir?
Anayasanýn 7. Maddesine sadece yerel vergilerle ilgili bir istisna getirmek üniter devlet yapýsýna aykýrý mýdýr?
Yerel seçilmiþlerin yerel vergileri kendi meclislerinde kanunlaþtýrmasý federatif bir idari sistem anlamýna mý gelir?
Yerel vergilere iliþkin tüm kanunlarý, mesela emlak vergisi kanununu merkezin çýkarmasý, yerel yönetimlere de sadece bu vergilerin kasadarlýðýnýn býrakýlmasý demokratik bir sistemde ne demektir?
Yerel vergilerin yani yerel harcamalarýn miktarýný belirleyemeyen bir yerel yönetimin demokratikleþtirilmesi ne anlama gelir?
Vergileri belirleyemeyen yerel yönetim politikacýlarýnýn hizmet rekabeti ne demektir?
Yerel vergiler üzerinde sözü olamayacak yerel yönetimlerin güçlenmesi ne anlama gelir?
Bu listeyi uzatmak mümkün.
Anayasanýn 7. maddesi yani TBMM’nin yasama tekeli ivedilikle yeni anayasa yazýmýnda ele alnmalýdýr.
