PKK “hendek”, “devrimci halk ayaklanmasý”, “özerklik” siyasetleri ile Sur, Cizre, Silopi, Dargeçit ve Nusaybin gibi ilçelerde “kanton” oluþturmaya çalýþtý. Bu amaçla da halký sokaða çaðýrdý.
Kürtler þimdiye kadar PKK’nýn istediði, beklediði hatta zorladýðý gibi sokaklara dökülüp Arap Baharý benzeri bir görüntü oluþturmadýlar. Þu aþamada temel soru þu: Çatýþmalar uzadýkça, PKK’nýn istediði gibi sivil halk sokaklara dökülüp devletin güvenlik güçleri ile karþý karþýya kalýr mý?
Kitlelerin ortak isyaný için birçok faktörün benzersiz bir þekilde bir araya gelmesi ve özel bir halin oluþmasý gerekir. Bu özel isyan halinin kimse tam formülünü bilemiyor. Bu sebeple de öngörüp, planlayamýyor. Yine de bu özel isyan hali için bir þeyler söylenebilir.
Kitlelerin isyaný için üç þart
Bir topluluðun toplu isyaný için en az üç þartýn bir araya gelmesi gerekiyor. Birincisi, kitlelerin devleti/sistemi yönetenleri meþru görmemesi ve onlara karþý yaygýn ve derin bir memnuniyetsizlik duymasý gerekiyor. Ýkinci þart ise “deðiþim için fýrsat” olduðuna inanýlmasý”. Yani þimdi harekete geçildiðinde netice alýnabilecek þartlarýn var olduðunun düþünülmesi gerekiyor. Üçüncü þart ise ilk iki þartýn oluþtuðu durumda, devleti temsil eden kiþilerin, insan onurunu açýkça çiðneyen ve insanlarda yoðun öfke duygularýna sebep olan zülüm görüntüleri oluþturmasýdýr.
Kitleler silahlý örgütlerin isyan çaðrýsýna ne zaman uyar?
Yukarýda saydýðým üç þart aslýnda Arap Baharý gibi durumlar için geçerli. Silahlý bir örgütün isyan çaðrýsýna kitlelerin uymasý için bu üç þarttan fazlasý gerekir.
Ýsyana çaðýran örgütün iktidar olduðunda ne getireceði de dikkate alýnýr. Örgütün iktidara geldiðinde kitlelerin o örgüte “aidiyet ve memnuniyet” duyabileceðine inanmasý gerekiyor. Ayrýca örgütün daha iyi bir düzen kuracaðýna dair “umut” duyulmasý lazým.
Türkiye’nin Kürtlerinin hali
Türkiye’de Türkler nasýl kendi aralarýnda çeþitlilik gösteriyorsa, Kürtler de kendi arasýnda çeþitlilik gösteriyor. Kürtler; dindarlýk/sekülerlik, þehirli/köylü, zengin/fakir, hak aramada þiddete karþý /þiddetten yana, Türkiye’den ayrýlmaktan yana / karþý, PKK’dan uzak / yakýn gibi haller açýsýndan birbirlerinden farklý noktalarda duruyorlar.
Kürtler Kürt kimliðinin kabul edilmesi, Kürtçenin serbest olmasý konusunda hem fikirler. Kürtlerin büyük kýsmý, Türkiye devletinin Cumhuriyetten bu yana Kürt kimliðini baskýladýðýný ama son dönemlerde bu konuda deðiþim ve iyileþmenin olduðunu düþünüyorlar. Yine büyük çoðunluðu bu deðiþim için siyasetin önünün açýk olduðunu kabul ediyorlar.
Kürtlerin önemli bir kýsmý HDP’yi onaylayýp oy veriyorlar. Yine Kürtlerin bir kýsmý da PKK’yý hak aramada olumlu rol üstlendiðini düþünerek onaylýyorlar. Nevruz þölenlerine katýlan Kürtler milyonlarý bulurken, yasadýþý sokak gösterilerine katýlan sayýsý yüzler civarýnda kalabiliyor. HDP’ye oy veren sayýsý 3-6 milyon arasýnda deðiþirken, HDP’nin þiddet çaðrýlarýna katýlan sayýsý binlerde kalabiliyor.
Kürtler bekleyecek
Benim kanaatim Kürtler’in PKK ve HDP’nin kitlesel isyan beklentisine karþýlýk vermeyip beklemede kalacaðý þeklinde. Kürt kitleleri için Türkiye devletinin sorunlu taraflarý olsa bile meþruiyeti var. Devletin dýþ politikada zorluklarý olsa bile yeterince güçlü olduðunu biliyorlar. Bu sebeple tam bir fýrsat hali yok. Üstelik devletin demokratik ve insan haklarýna saygýlý olmaya çalýþtýðý kanaati de yaygýn. PKK’nýn kendisinin düzen kurduðunda bu düzenin daha iyi olmayacaðý da açýk.
PKK’nýn elindeki tek koz, Kürt devleti kurabilmek için uygun bölgesel þartlar olduðu þeklindeki siyasal analiz. Bu analiz tek baþýna Kürtleri sokaða döküp, devletle çatýþtýrmaya yetmez.
