Süphan Daðý'ndan doðuya, Erciþ'e doðru nispeten küçük daðlarýn oluþturduðu bir silsile Van Gölü'ne paralel olarak uzanýr. Göl ile bu dað silsilesinin arasýnda yaklaþýk kýrk beþ kilo metre boyunda bir ova uzanýr. Kürtçede "Filistan" deniyor. Türkçede harfi harfine "Hristiyanistan" anlamýna gelir. Malum Kürtçede "fille" Hristiyan demektir. Tehcirden önce Ermeniler çoðunlukta olduklarý için bu isim verilmiþ. Bir görüþe göre de Hristiyan Kürtlermiþ orada yaþayanlar. Þimdi Müslüman Kürt aþiretleri yerleþmiþ. Bir Çerkes köyü de var. Kendisi de Çerkes olan sýnýf arkadaþým rahmetli Yusuf Elbir o köyde imamlýk yapýyordu.
Dað silsilesinin eteklerinde bir oya gibi dizilen köylerin sakinleri eskiden ovadaki tarlalarýna buðday ekerlerdi. Bütün gün güneþ alan ovanýn buðdayý da dað silsilesinin ardýndaki diðer köylere göre en az bir ay erken yetiþirdi. Hem bizim köyde, hem de ovadaki köylerde ekilen buðday ancak senelik ihtiyaca yetiyordu. Çoðu zaman da yetmezdi. Mesela bizim köylülerin ekmeklik unlarý buðday hasadýna bir iki ay kala tükenirdi. O zaman gözler "Filistan" ovasýnýn yoluna dikilirdi, "buðday hasadý baþladý" diyecek birini beklerlerdi. Bölgenin hemen hemen tüm ekmeklik buðdayý bizim köyün deðirmeninde öðütülürdü. Bizim köylülerin bekledikleri haber bir gün ulaþýrdý nitekim. Filistanlýlar buðdaylarýný öðütmek üzere beþerli onarlý eþek kervanlarýyla dað silsilesini aþýp gelirlerdi. Bizim köylüler de onlardan hasat zamaný geri vermek üzere ekmeklik buðday alýrlardý.
Büyük bir yoksulluk vardý. Ýnsanlarýn buðday dýþýnda geçim kaynaklarý besledikleri koyunlardý. Ne öldüren ne de olduran bir ekonomi. Sonra ülkenin batýsýna, Ýstanbul'a, Ýzmir'e, Adana'ya ve baþka þehirlere pamuk tarlalarýnda, narenciye bahçelerinde, inþaatlarda çalýþmak üzere önce mevsimlik iþçi þeklinde sonra kalýcý olarak yerleþmek üzere göç baþladý. Sarý buðday tarlalarýnýn yerini gri bir çoraklýk, sahipsiz tarlalar ve harabe köyler almýþtý. Kalanlarýn yüzüne de ümit çekilmiþ gibi boz bulanýk bir renk hakimdi. Kýrk yýlý bulan þiddet ve terör ortamý da iþin tuzu biberi olmuþtu. Bölgeden kaçan kaçana.
Bu seyahatimde son on yýldýr izlenen güvenlik ve ekonomi politikalarýyla durumun bir takým eksikliklere, aksaklýklara raðmen tamamen deðiþtiðini gördüm. Doðruya doðru. Kürtlerle eline silah alan terör gruplarýný ayýran bir güvenlik sistemi büyük ölçüde etkin kýlýnmýþ. Eskinin, bütün Kürtleri potansiyel "bölücü" görme anlayýþý terk edilmiþ. Bölgeye yönelik "güvenlik, ekonomi ve siyaset" þeklinde bir üç tarz-ý siyasetten söz edersek eðer meselenin güvenlik ayaðý hikmetli, yapýcý bir þekilde sürdürülüyor.
Ekonomiye gelince, Erciþ'i geride býrakýp Filistan ovasýnda ilerlerken yemyeþil tarlalarý hayretler içinde seyrettim. Þeker pancarý tarlalarý, ceviz, elma, kayýsý aðaçlarýnýn oluþturduðu yeþilin türlü tonlarýyla bir renk cümbüþünü andýrýyorlardý. Boz bulanýk buðday tarlalarýna can gelmiþ dedim. Sonra kýz kardeþimin ovadaki köyüne misafir oldum. Köyde hemen hemen her evin önünde traktör, otomobil vardý. Ýnsanlarýn yüzüne kan gelmiþti. Yeðenim anlattý. Devlet faizsiz kredi veriyor, tarlasýný ekene, hayvan yetiþtirene. Ertesi sene elde edilen gelir, borcu kapatýyor. Böylece saðlam bir sermaye sahibi oluyorlar. Mesela dedi, kredi çekip yüz koyun alan birisi ertesi sene kuzularý satýp borcunu kapatýrken koyunlar ona kalýyor.
Doðal olarak geriye doðru göç baþlamýþ. Otuz sene, kýrk sene önce ekonomik zorluklar yüzünden batýya göç eden birçok aile geri gelmiþ. Þu evi görüyor musun, diye etrafý ceviz aðaçlarýyla çevrili, þeker pancarý ekilmiþ yemyeþil bir tarlanýn baþýnda villa tarzýnda yapýlmýþ bir evi göstererek. Bu komþumuz kýrk sene önce Ýzmir-Karþýyaka'ya yerleþmiþti. Güvenlik saðlanýnca, devletin izlediði ekonomik politikalar sayesinde þartlar iyileþince gelip tarlasýnýn baþýnda bu evi yaptý. Þimdi keyfini çýkarýyor.
Eskiden "Filistan ova"sýndan buðday hasadý baþladý haberleri gelince heyecanlanan bölgenin bir ferdi olarak ovanýn yeþil rengi geleceðe dair umudumu kat kat arttýrdý. Hikmetle hareket eden bir hükümet can katar hayata dedim.
Geriye hikmetli bir siyaset kalýyor. TRT KURDÎ, üniversitelerin Kürdoloji bölümleri, orta öðretimde Kürtçe seçmeli dersler en azýndan bu yönde bir niyetin olduðunu gösteriyor. Þahsen bölgeden ayrýlýrken sebep olanlara dua ettim.
Not: Bölgenin zor þartlarýndan dolayý otuz sene önce Erciþ'in Pêrtax (Pertak) köyünden ayrýlýp Aydýn-Söke'ye yerleþen amcam Bekir Ýnce (Ailedeki ismiyle Apê Bekir) geçen çarþamba akþamý vefat etti ve göç yurdunda topraða verildi. Son bir yýlda her þeyi unutmuþtu. Yengemin dediðine göre iki þeyi unutmamýþtý: Pertax'ý ve her sabah Kur'an-ý Kerim okumayý. Allah rahmet etsin.
