Güney Kýbrýs hesapta kurtarýldý, ama batmaktan beter hale geldi. Bir hafta önce kabul etmedikleri þartlarýn daha aðýrýný, bir hafta sonra daha büyük hasarla kabul ettiler... Geçen zamanda maliyet daha da yükseldi. Ýki bankayý kaybettiler.
AB-IMF tavrý gayet sertti-kararlýydý. Rum tarafý önce direndi. Tüm hesaplardan yüzde 10 kesinti ile -kara para cenneti- olarak kalmayý amaçlamýþlardý. Ama halktan büyük tepki gelince, siyaset kaynamaya baþlayýnca, bu sefer yüksek miktarlara el koymayý kabul ettiler ve Ruslar’ý yaktýlar. Sonuçta hem ‘Cennet’ statüsünü kaybettiler, hem de artýk Rusya’nýn gazabýna hedef oldular. Rusya ve Rus para sahipleri, paralarýna el koyan Rum Yönetimi’nden herhalde birþeyler isteyecektir. Cezasýz olmaz.
Öte yanda bu para -Tamam cezasý neyse kesin, ben gidiyorum, bari kalaný kurtaralým- diyecek durumda deðil. Çýkýþlarý da yasakladýlar. Sermaye hareketleri ‘bir süreliðine’ duruyor. Ruslar’ýn yanýnda artýk parasýný dýþarýya çýkarmak isteyen Rumlar da olacak, ancak çýkýþ yok. Güney Kýbrýs Para Cenneti’nden ‘Para Cehennemi’ne döndü.
Bütün bu sürecin sonuçlarý olacak:
- Artýk Güney Kýbrýs vergi ve bankacýlýk cenneti deðil
- Rum tarafý en az yüzde 10 yoksullaþacak, ekonomi küçülecek
- Sýcak paraya dayalý ekonomi bitecek
- Ýþssizlik artacak
- Hem ekonomi daralacak, hem de para giriþi duracak- Rumlar’ýn 20 yýldýr görmedikleri bu duruma alýþmalarý çok zor olacak.
Durum o kadar zor ki, Brüksel’de hafta sonunda Rum lider Anastasiades en az iki kez istifa tehdidinde bulundu. Sonra ‘aman sensiz olmaz’ diye yatýþtýrdýlar ve yine istedikleri imzayý attýrdýlar. Ekonomik krizlerde adettir, kýsa sürede mutlaka siyasi kriz de çýkar. Yani Güney’de baþka siyasi krizler yaþanacak.
Rum tarafý bu süreçte AB içinde Ýkinci Sýnýf olduðunu fark etti. AB’nin ortak tepkisine Rumlar çok þaþýrdý. AB’de belki kaðýt üzerinde herkesin tek oyu var, ama o oylarýn aðýrlýðý farklý. Güney Kýbrýs, krizde bunu gördü. Kriz boyunca sýk sýk ültimatom yedi. -Kabul etmezseniz, Euro’dan çýkýn- tehdidiyle karþýlaþtý. Vazgeçilmez olmadýðýný fark etti. Bütün bunlarýn nedeni tabii ki Almanya seçimi ve Alman seçmenin parasýyla ülke kurtarmanýn maliyeti. Güney Kýbrýs Yunanistan’dan da fazla yardým göremedi.
Ýkinci sýnýf AB üyesi
Bundan sonra Rum tarafýnýn temerrüde düþüp, borç ödeyemeyip Euro’dan çýkmak zorunda kalma ihtimali hâlâ var. Yunanistan dahil bütün sorunlar eylüldeki Almanya seçimine dek donduruldu.
Ve krizle boðuþan Rum tarafý bundan sonra daha hýrçýn, daha daðýnýk, þaþkýn olacak. Krizler kibirin tevazuya, hýrçýnlýðýn uzlaþmaya ve çözüme dönmesi için de fýrsat olabilir, ancak Rumlar’ýn düþüþü anlamasý epey uzun zaman alabilir. Son haftada kriz paniðiyle ‘Gaz’ diye þanslarýný denediler. Kýbrýs’ýn tek hakimi havasýna girip, -gaza dayalý tahvil çýkarmak- gibi hayali iþleri konuþtular. Güneydeki gaza biz -kurufasulye gazý- diyorduk... O yataðýn 2 milyar dolardan da az deðeri olduðunu sonra ajanslar yazdý. Ayrýca Rumlar, Türkiye hiç yokmuþ gibi davrandýlar. Rusya Baþbakaný Medvedev bile -O gazýn deðerinden emin deðiliz, ayrýca Türkiye ile sorun çýkar- diyerek, saðduyu sergiledi. Türkiye, AB ve ABD’ye giriþim yapýp, Rumlar’ýn gaz lafýndan uzak durmasý gerektiðini hatýrlattý. Gaz tahvili yerine deniz kumuna dayalý tahvil düþünseler, belki daha verimli olacaktý. Her türlü tahvil çýkarmak, bir güven meselesidir. Kuma dayalý tahvil olsa bile.
