Yavaþ sindirilen, içerik bakýmýndan zengin, dolayýsýyla baðýrsaklarda doluluk hissi yaratýyor. Amino asit çeþitliliðe sahip, bol vitaminli. Ýþte tüm yönleriyle Ramazan’ýn vazgeçilmez yiyeceði hurma.
Ramazan ayý ve oruç denilince sanýrým ilk akla gelen besinlerin baþýnda hurma meyvesi geliyor. Bilimsel adý ile phoenix dactylifera, bir tropik iklim palmiyesi ve insanoðlunun kültürünü yaptýðý ilk bitkilerden biri olarak da biliniyor. Hurma meyvesinin saðlýk için yararlarýyla ilgili çeþitli kaynaklarda birçok iddialar yer almaktadýr. Hurma meyvesinin Ýslam alemi için sembolik önemi ve genel olarak ‘saðlýklý bir meyve olduðu’ þeklindeki bu inanýþa raðmen hurma meyvesinin içeriði ve insan saðlýðý bakýmýndan olasý yararlarýný araþtýran bilimsel araþtýrmalarýn sayýsý oldukça az ve büyük çoðunluðu son 10-15 yýlda yapýlmýþ.
KARBONHÝDRAT ÝÇERÝÐÝ ZENGÝN
Hurma meyvelerinin bileþimi farklý hurma tiplerine göre deðiþiklik gösterebiliyor. Temel bileþen olarak baþlýca früktoz yüzde 39 ve glikoz (yüzde 26) olmak üzere zengin bir karbonhidrat içeriðine sahip (yüzde 44-88). Hurma meyveleri diyet lifi (yüzde 6.4-11.5), pektin (yüzde 0.5-3.9) gibi yavaþ sindirilen içerik bakýmýndan da zengin olduðundan baðýrsaklarda doluluk hissi yaratýlmasýnda rol oynuyor. Diðer taraftan, düþük bir protein (yüzde 2.3-5.6) oranýna sahip olmasýna karþýlýk hiç bir meyvede bulunmayan amino asit çeþitliliðine sahip olduðu bildiriliyor (23 farklý amino asit taþýr). Meyveler düþük yað (yüzde 0.2-0.5) oranýna sahip. Ayrýca 15 kadar çeþitli mineral tuzlarý (yüksek sayýlabilecek potasyum oranýnýn (yüzde 0.9) yaný sýra bor, kalsiyum, kobalt, bakýr, flor, demir, maðnezyum, manganez, potasyum, fosfor, sodyum ve çinko), vitaminler (az miktarda C, B1, B2, niasin ve A) taþýyor. Meyvelerde bu genel besin öðelerinin haricinde zengin bir fenolik içeriði bulunuyor ve bileþimi olgunluk sürecine göre farklýlýk gösteriyor (luteolin, kersetin, apigenin türevi flavonoit glikozitleri; klorojenik asit, kafeik asit, pelargonin ve ferulik asit).
Hurmanýn etkinliðiyle yapýlmýþ sýnýrlý sayýda bilimsel araþtýrma bulunuyor. Meyvelerin fenolik içeriðiyle baðlantýlý olarak antioksidan etkisi bulunduðu, bu bakýmdan deney hayvanlarýnda deneysel olarak oluþturulan sinir, karaciðer ve böbrek hasarlarýna karþý koruduðu gösterilmiþ. Baðýþýklýk sistemini uyarýcý etkileri ise yine meyvelerdeki fenolik ve polisakarit (1-3 ve 1-4 baðlý beta-glukan) içeriðiyle iliþkilendiriliyor. Bilindiði gibi beta-glukan taþýyan bazý ürünler eczanelerde baðýþýklýk sistemini desteklemek amacýyla kullanýlýyor. Hurma meyvesinin etkinliðini bilimsel olarak ortaya koyan mevcut bilgiler bu kadar.
GLÝSEMÝK ÝNDEKSÝ DÜÞÜK
Diðer taraftan, yapýlan iki araþtýrma hurmayla ilgili dikkat edilmesi gereken önemli iki riski ortaya koyuyor. Suudi Arabistan’da piyasadan alýnan 50 hurma örneðinde çeþitli mikroorganizmalar (mikrofungus) bulunduðu (Aspergillus flavus, Aspergillus niger, Penicillium chrysogenum ve Rhizopus stolonifer) tespit edilmiþ. Bunlardan üçte birinde aflatoksin ve okratoksin gibi karaciðere zarar veren tehlikeli toksinler bulunduðu bildiriliyor. Bu bakýmdan yediðiniz hurmalarýn ne derece güvenilir olduðunu sorgulamalýsýnýz. Bir baþka çalýþmada ise yýkanmadan tüketilen hurma örneklerinde kurþun ve kadmiyum gibi insan saðlýðý için riskli aðýr metallerin bulunduðu ve bu bakýmdan mutlaka yýkandýktan sonra tüketilmesi gerektiði belirtiliyor.
Yüksek þeker içeriðine raðmen hurmanýn glisemi indeksinin düþük olduðu belirtiliyor. Ancak fazla ve sürekli kullanýmýnýn pasta yemek gibi sorunlara yol açabileceði gözardý edilmemeli.
