Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Tüm Yazıları

Kuşburnu yağları eritiyor

Kış kilolarını atma telaşındaysanız bu yazı, yaz döneminin kurtarıcısı olabilir.  Japon araştırmacıların yeni bulguları kuşburnu özütünün özellikle karın yağlarının eritilmesinde etkili olduğunu ortaya koyuyor.

Zayıflama tutkunları yaz mevsiminin yaklaştığı şu günlerde kış boyunca biriken fazla kilolardan kurtulabilmek için her sene yeni bir trendin peşinde koşuyor. Bunca koşuşturmaya, her yıl farklı şekillerde pazarlanan ürünlere ve diyetlere harcanan o kadar paraya rağmen, çevrenizdeki insanlara baktığınızda bu sorunun ne derecede çözüldüğünü söyleyebilmek mümkün değil.

Bir bilimsel derginin Mart 2015 sayısında yayımlanan yeni bir bulgu sanırım bu yıl kuşburnu meyvesinin değerini artıracak. Japon araştırmacılar tarafından yürütülen klinik çalışmada kuşburnu meyvesi özütünün abdominal organların etrafını çevreleyen yağın azaltılmasında yararlı olabileceği gösterilmiş. Bu konuda ilk bilimsel bulgular 2007 yılında yine Japon araştırmacılar tarafından yürütülen deneysel (in vitro) ve deney hayvanı (in vivo) çalışmalarda elde edilmişti. Bu çalışmalarda meyvelerin yüzde 80 sulu aseton özütünün obez olmayan farelerde herhangi bir beslenme değişikliğine yol açmadan organların etrafındaki yağların artışını ve dolayısıyla ağırlık artışını önlediği gözlemlenmişti. Yani “herhangi bir diyet yapmadan kilo vermek” şeklinde yorumlanabilecek önemli bir bulgu. 

FAYDASI TOHUMUNDA

Meyvenin tümü toz edilerek uygulandığında bu etki zayıflarken, meyvenin sadece etli kısmı uygulandığında herhangi bir etki gözlenememiş. Araştırıcılar etkinin tohumlardaki fenolik yapıdaki “trans-tilirozit” ile bağlantılı olduğunu düşünüyorlar. Yapılan çalışmada, bu bileşiğin etkisinin piyasada bulunan bir zayıflama ilacı olan orlistat’dan bile daha kuvvetli olduğu görülüyor. Orlistat gibi sentetik zayıflama ilaçlarının risklerini göz önüne alırsak önemli bir bulgu. Tohumda bulunan tilirozitin zayıflatıcı ilaç araştırmalarında son yıllarda önemli hedeflerden biri olan peroksizom proliferatör-aktive olmuş reseptör alfa mesajcı RNA ekspresyonunu artırması sonucu etkili olabileceği ileri sürülüyor.

Bir başka Japon araştırıcı grubu tarafından diyetle obez kılınmış farelerde ve 3T3-L1 hücreleri üzerinde yürütülen çalışmalarda kuşburnunun sulu alkollü özütünün adipozitlerde lipit birikmesini baskıladığı tespit edilmiş. Diğer taraftan kuşburnu meyve suyunun obez bireylerde kan basıncını (sistolik) ve plazma kolesterol seviyelerini düşürdüğü gözlemlenmiş. Bu çalışmalarda araştırıcıların tohum diye tanımladıkları kısım aslında bitkinin meyveleri. Çünkü kuşburnu meyvelerinin dışındaki kırmızı etli kısım meyve değil yalancı meyve (hipantiyum), yani bitki çanağı. 

BELİRGİN ŞEKİLDE İNCELTİYOR

Daha önce yapılan bu çalışmaların sonuçlarının insanlarda ne derecede tekrarlanabileceğinin anlaşılabilmesi için klinik çalışmalarla desteklenmesi gerekiyor. İşte bu yeni yayımlanan çalışma bu konuda bize kanıt ortaya koyuyor.

Bilimsel klinik çalışma formatına uygun tasarlanan (tek-merkezli, çift-körlü, randomize, placebo kontrollü) bu klinik araştırma 32 hafif şişman (beden-kitle indeksi 25 ile 30 kg/m2 arasında olan) birey üzerinde yürütülmüş. 100 miligram kuşburnu (tohumları dahil) alkol özütü (en az yüzde 0,1 tilirozit taşıyor) ve dolgu maddeleri (dekstrin ve siklodekstrin) ile hazırlanmış tablet ya da benzer görünüşte etkisiz tablet (kuşburnu özütü hariç tüm dolgu maddelerini taşıyor) kullanılmış. Uygulama 12 hafta süresince günde bir tabletin çiğnenmesi şeklinde planlanmış. Yapılan ölçümlerde kuşburnu tabletinin toplam karın yağı, karındaki organların etrafındaki toplam yağ, vücut ağırlığı ve vücut kitlesini gerek bireylerin başlangıçtaki değerleri ve gerekse etkisiz tablet verilen gruba göre belirgin bir şekilde azalttığı gözlemlenmiş. 

Hatırlarsanız 90’lı yıllarda dönemin Başbakanı Tansu Çiller’in formunu korumak için kuşburnu meyvesi tükettiği haberleri yayılınca kuşburnu satışlarında patlama yaşanmıştı. Sanırım bu yıl da zayıflama tutkunları için tekrar bir ümit olacak.