Ýki tekerli bisiklete binmek, biraz marifet ister. O yüzden çocuklar için arkaya iki yandan destek tekeri takarlar. Alýþtýktan sonra çýkarýlmak üzere... Dünya ekonomileri destek tekeri olmadan gidemiyor.
ABD’de FED -aslansýn kaplansýn, sen tek baþýna gidersin- deyip ekonomiye destek tekerlerinden birini çýkarmak istiyor, ama emin deðiller... Japonya iþi abartarak hem öne hem arkaya destek tekerleri taktý, ama bisiklet zor gidiyor... Euro Bölgesi ise vidalarý gevþek var-yok arasý bir destek tekeri ve patlak lastik ile yalpalýyor. Euro Bölgesi’nde asýl ön teker çataldan fýrlayabilir.
Geçen hafta iki önemli konuþma yapýldý. Önce IMF Baþkaný Bayan Lagarde -Euro Bölgesi’nde kriz sona ermedi- dedi. Sonra da Euro’nun en saðlam destekçilerinden Nobel ödüllü ve Güney Kýbrýslý ekonomi profesörü Pissarides -Bu iþ böyle gitmez, Euro’dan kontrollü çýkýþlarla Euro Bölgesi’ni daðýtalým- dedi.
Bunlar, en yeni itiraflar... Euro Bölgesi’nin en aðýr kriz noktasý olan Yunanistan için hesaplamalarý yanlýþ yaptýðýný IMF haziranda açýklamýþtý. Þimdi IMF, Avrupa Merkez Bankasý’ný bütün Euro Bölgesi’ne FED benzeri para saçarak destek vermeye davet ediyor. Yani hem bisikleti tamir edin, ön ve arka tekeri saðlamlaþtýrýn, hem de arkaya adam gibi vidalý iki destek tekeri baðlayýn... Euro’nun doðmasý ve Güney Kýbrýs ile Yunanistan’ýn Euro’ya girmesi için canla baþla çalýþan Pissarides ise -Euro o zaman harika bir fikir gibi duruyordu, ama yanýlmýþým- diyor.
Üstelik bu uyarýlar, Euro Bölgesi’nde krizin aþýldýðý, ilerleme kaydedildiði yolunda yalan dolan laflarýn konuþulduðu sýrada geldi. IMF Baþkaný -Avrupa krizinin sona erdiði yolunda bazý çevrelerde gözle görülür bir iyimserlik var- diyerek, uyuyanlarý uyandýrmaya çalýþýyor. Sonra da temel sorunu hatýrlatýyor: Ýþsizlik yüzde 12, genç nüfus iþsizliði yüzde 50 iken kriz biter mi?
Euro krizi, eylül seçimini Bayan Merkel’in kazanmasýný saðlamak için aylar önce dondurulmuþtu. Seçim bitti, buza karþý güneþ çýkýyor.
Bayan Lagarde -büyüme saðlayýn- diye Avrupa’ya dört madde veriyor ve Almanya’ya -ihracata dayalý büyümede ýsrar etme, iç taleple büyüsünler- diyor. IMF, Euro Bölgesi’nde iç talebe baðlý büyümeyi çare olarak görmüþ... Türkiye’de iç talebe baðlý büyüme neden hor görülür, ayrý hikaye.
Lagarde, Euro Bölgesi’nin rekabete kapalý ve köhne istihdam politikalarýnýn ve vergi sisteminin deðiþmesini öneriyor. Onu yapacak cesarette hükümetler nerede? Yüzde 50 genç iþsiz yanýnda sendikalarla da itiþmeyi ya da sürünen ekonomide vergi lafý etmeyi göze alacak hükümet bu saatte yok. Köklü deðiþim için daha büyük bir olay lazým. Mesela Yunanistan mayýsta vadesi gelecek 10 milyar borcu ödeyebilecek mi?
Euro’nun en büyük savunucularýndan birinin -býrakýn Euro’yu, yanýlmýþýz- demesi ise tarihin ve coðrafyanýn cilvesi. Pissarides Güney Kýbrýs’ta doðup Kraliçe’den Sör unvaný almýþ ve baþka iki profesörle birlikte Nobel ödülü kazanmýþtý. Euro için önce iki þartý var: 1- Euro’nun uluslararasý piyasada kredibilitesinin yeniden kurulmasý 2- Euro ülkelerinin birbirine güveninin yeniden kurulmasý.
Euro’nun kredibilitiesinin olmadýðýný bilmiyorduk, böylece öðrendik. Euro ülkelerinin birbirine güvenmediðini de profesörden duyduk... Ve profesör bu iki þartýn gerçekleþeceðinden umutlu olmadýðýný ilan ediyor... O zaman ne yapacaðýz?
Diyor ki: -Euro bu haliyle Avrupa’yý bölüyor, iþsizliði artýrýyor, eðitimli genç kuþaðý yok ediyor. Mevcut uygulamalarla bir yere gidemeyiz. Ya öncü ülkeler (yani Almanya) gerekeni yapsýn ya da Euro Bölgesi kontrollü biçimde daðýtýlsýn.-
Peki hocam siz Euro diye çok uðraþmýþtýnýz...
-O zamanlar Euro gözümüze çok iyi bir fikir gibi görünmüþtü. Þimdi ters tepti- diyor.
Ah o zamanlar, ah o gözler ve parlak fikirler... Sonra da ters tepmiþ. Sanki Kýbrýs çayýrýnda Karakaçan ve çiftesi...
Almanya’nýn gerekeni yapmasý demek bütün yenen içilenin faturasýný üstlenmesi demek. Böyle bir cömertliðe hiç razý deðillerdi. Son bir haftada deðiþtilerse, biri sorsun, bizce deðiþmediler... Kaldý geriye: Euro’dan çýkýþlarýn baþlamasý... Tam burada Papa’nýn neden habire ekonomi konuþtuðunu ve Marksist olup olmadýðýný irdelemek vardý, yerimiz kalmadý.
Yakýnda galiba Euro itiraf ve günahlarýný dinleyip kefaret tayin edecek bir makama þiddetle ihtiyaç duyulacak. Ýtiraf dinlemeyi biz medya olarak yaparýz da, kefaret ve affetme meselesini bilmeyiz. Karýþmayýz.
