Kuvvetler ayrýlýðý” cümlesi dilimizden düþmez. Yasama, yürütme, yargý erkleri baðýmsýz diyoruz. Bu erklerin alanlarý nerede baþlayýp nerede bitiyor? Bir baþka deyimle sýnýrlarý deðiþken gayet flu.
Örnekler çok çarpýcý. Mesela, bir Bakan mecliste oy kullanýrken, milletvekilliði þapkasý ile yasama erkinde, Bakan þapkasý ile iþlem yaparken yürütmenin bir üyesi. Bakan her iki erkte önemli görevler üstlenen bir kimse.
Yargý ile yürütme arasýnda da çarpýcý birliktelik var. Polis savcý emrinde görev yaparken adli kolluk kuvveti oluyor, Vali emrindeyken yürütmenin bir memuru oluyor. Bugün ortaya çýkan durumda polis yürütmeye yapacaðý baskýnlarý, dinlemeleri bildirmedi diyoruz. Polis adli kolluk kuvveti olarak çalýþmýyorsa, el-hak doðrudur. Polis meratibi-silsile yolu ile iþin ehemmiyetine göre amirlerine haber vermek durumunda. Ama polis “yargý kolluk kuvveti” olarak savcýdan emir alýyor ve savcý yapacaðýmýz eylemler gizlidir diyorsa ne olacak. Polis için aþaðý baksa sakal, yukarý baksa býyýk.
Anayasamýzda üç erkin birbirinden baðýmsýz olmasýný düzenlese de, büyük çeliþkilerimiz var. Mesela Anayasamýzda Cumhurbaþkaný yürütmenin baþý olarak gösteriliyor. Cumhurbaþkaný Bakanlar Kurulunu toplar, kanun kuvvetinde kararname önerileri yapar, yürütme kararnameleri imzalar. Onun imzasý olmadan yukarýda ifade ettiðim yürütme araçlarý devreye giremez.
Tekrar bugünkü çekiþmelere döneyim. Savcý, baþsavcýyý ve vekilini suçlayan bir açýklama ile dosyanýn elinden alýndýðýný ve bu iþlem ile suç iþlendiðini söylüyor.
Kendi açýsýndan, yargý erkinin baþýboþluðundan yararlanarak böyle bir suçlama yapabiliyor. Yargýda bir hiyerarþi kurulmadýðý için, fevkalade büyük yetkilerle donatýlmýþ savcý kendini “herkül”, mahkeme hakimi de kendini yarý-tanrý olarak görüyor. Bizdeki anlayýþ hakime savcýya dokunulmaz. Neden kendi içinde bir denetim ve deðerlendirme yapýlarak hakim ve savcý terfi ve atama iþlemleri yapýlmýyor. Hakim var, verdiði kararlarýn çoðu Yargýtay’dan onay alýyor, hakim var, kararlarýn çoðu Yargýtay’dan dönüyor. Hakim var, vicdan ile cüzdan arasýna sýkýþmýþ, hakim var sadece vicdani kanaati ile iþ görüyor.Vatandaþ birinci kategoriye giren hakime kasýtlý yanlýþ karar vermesinin hesabýný soramýyor. Bugün ülkemizde bir yargý-yürütme çatýþmasý var gibi bir resim çizilmekte. Yasama organý bu resmi yeni bir düzenleme ile deðiþtirmelidir.
Özetle; 1)Adli kolluk kuvvetinin kurulmasý 2)Yargýda hiyerarþinin net olarak belirlenmesi 3)Yargýnýn kendi içinde etkin bir (deðerlendirme ve denetin)mekanizmasýnýn kurulmasý 4)Bakanlarýn meclis dýþýndan atanmasý gibi düzenlemeler sayýlabilir.
