-SANTIAGO-
Dünyanýn tam anlamýyla diðer ucu... Þili’nin baþkenti Santiago’dayýz... Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’ýn üç ülkeyi kapsayan Latin Amerika turunun ilk duraðý... Memleketten o kadar uzak ki, buraya ulaþmak için neredeyse 20 saat yolda geçiyor. Senegal’de kýsa bir mola verdikten 9 saat sonra Þili’ye ulaþtýk. Þili ile diplomatik iliþkilerin kuruluþunun 90. yýlý bu yýl. Bir dizi etkinlik ama en önemlisi Latin Amerika ülkeleriyle kurulacak olan ticari ve ekonomik iliþkiler... Kimse yeri göðü sarsacak çapta anlaþmalardan söz etmiyor.
Ýðne ile dokur gibi dikkatli ve gerçekçi olarak geliþtirilecek bir ekonomik iliþkiler tablosundan bahsedebiliriz. Serbest ticaret anlaþmalarý öncelikle ve sonra Türk iþadamlarýnýn Latin Amerika ülkelerindeki yatýrýmlarýnýn önünün açýlmasý...
Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn Latin Amerika turu ile ilgili olarak uluslararasý basýnda çýkan haberlerde, “Rusya ile yaþanan gerilim nedeniyle gündeme gelen pazar sýkýntýsýnýn bu açýlýmla kompanse edilmeye çalýþýlmasý” gibi bir ima seziliyor. Bu noktada, Latin Amerika açýlýmýnýn bu seyahatle baþlamadýðýný hatýrlatmak gerekiyor. Geçtiðimiz yýl gerçekleþen Küba, Kolombiya, Meksika ziyaretleri ile baþlayan bir süreç sözkonusu... Sömürgecilerin uðrak noktasý, darbelerin sahnesi, üst kýtadaki ABD’nin sýk müdahalelerinin zemini... Latin Amerika’nýn yaralarý henüz kapanmamýþ... Türkiye, bu coðrafyayý yeni yeni okumaya baþladý.
Bir de tabi 2010 yýlýnda, Cumhurbaþkanýmýzýn Baþbakan olduðu dönemde gerçekleþen Þili ziyareti var ki, ona deðinmeden de geçmemek gerekiyor. Þili’ye uzun bir seyahatin ardýndan ulaþýlýyor, heyet otele yerleþiyor ve gece yarýsý gelen bir haberle ziyaret baþlamadan noktalanýyor ve gerisin geriye Ankara’ya dönülüyor. Mavi Marmara saldýrýsý tam da o gece yaþanýyor ve Þili seyahati yarýda kesilerek sonuçlarý günümüze gelen bu krize müdahale edilmek üzere yurda dönülüyor.
Mavi Marmara demiþken, eklemeden geçmeyelim. Ýsrail ile yaþanan bu krizin ardýndan geliþen süreç, kapalý kapýlar ardýnda yürütülen ikili görüþmeler yoluyla belli bir rotaya evrilmiþti. Basýna yansýdý ama yine de bu noktada atýfta bulunmuþ olalým. Önümüzdeki haftalarda yeniden Türk ve Ýsrailli diplomatlar bir araya gelecekler. Bu buluþmaya da fazla beklenti yüklememeli. Kamuoyu tarafýndan yakýndan izlenen uzlaþý çabalarý devam ediyor diyerek bir Þili gezisi sýrasýnda baþlayan krizle ilgili güncelleme yapmýþ olalým.
Cumhurbaþkaný Erdoðan ile birlikte bugün Peru’ya hareket edeceðiz. Peru’nun ardýndan yine ekonomi ve ticaret aðýrlýklý temaslarda bulunmak üzere Ekvador’a geçeceðiz...
Ülkemizde soðuk ve karlý kýþ günlerinin yaþandýðý bugünlerde ziyaret ettiðimiz ülkeler sýcak yaz günlerini yaþýyor. Gündüz hava sýcaklýðý 30 dereceyi aþýyor.
Resmi yemek sýrasýnda masamýzda oturan bir Þilili yetkili, Türkiye’yi öyle güzel tanýmladý ki... Batýlý, Avrupalý bir ülke olarak gördüklerini söyledi. Türkiye karþýtý algý operasyonlarý henüz buralara ulaþmamýþ.
Þilili diplomat “Sizin bölgenizin Suriye ihtilafý nedir?” þeklindeki soruma, düþünmeden “Venezuela” diye cevap verdi. Yakýn oldukça, sýnýr paylaþtýkça ortak bir kaderin yaný sýra ortak rekabet alanlarý da oluþuyor kuþkusuz. Latin Amerika ile Türkiye arasýndaki mesafe, rekabet alanlarýný azaltýp, iþbirliði olanaklarýný arttýrýyor.
Þilili diplomatla bölgesel kriz alanlarýný konuþurken, dili sürçüyor ve “Ortadoðu” yerine, “Ortabatý” diyor. Anlamlý bir dil sürçmesi aslýnda. Küresel bir ihtilaf olan Ortadoðu krizi, dünyanýn öbür ucundaki bir diplomat için basit bir kelimeden ibaret belli ki...
Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn BM Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC) Genel Merkezi’nde konuþmacý olarak katýldýðý konferansta söz alan ECLAC Ýdari Sekreteri Alicia Barcena da “Türkiye, doðu ve batý arasýndaki iliþkileri anlamak için de anahtar bir ülkedir” dedi.
Milyonlarca mülteci yok, saatler süren müzakereler yok... Yine de, bu noktada Þili’nin Suriyeli mültecilerin bir kýsmýný ülkelerine getirmek üzere giriþimde bulunduklarýný da eklemiþ olalým.
Türkiye’nin çevresindeki krizler ve ihtilaf alanlarýna hapsedilmesi birilerinin iþine geliyor olabilir. Kuþkusuz, günlük siyaseti ve orta vadeli stratejileri belirleyen en önemli unsur yakýn coðrafyadaki krizler. Ancak, saatlerce uzakta, denizlerin, daðlarýn ötesinde iþbirliði ve yatýrým olanaklarý da var... Devam etmekte olan Latin Amerika çýkarmasýna ek olarak önümüzdeki haftalarda farklý coðrafyalara bu tür seyahatler artarak sürecek. Türkiye, kendi coðrafyasýndaki kilit ülke konumunu sürdürürken, baþka coðrafyalara açýlým politikasýna da aðýrlýk verecek. Dikkatle izleyin derim.
