Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Tüm Yazıları

Limon şerbeti migren ağrılarında yararlı

Limon meyvesi yemeklerin ve salataların vazgeçilmezi olurken, sindirim bozukluğu, baş ağrısı gibi birçok hastalığın da derdine deva oluyor.

Vatanı Uzak Doğu olan Limon meyvesi tüm Akdeniz ülkelerinde olduğu gibi bizim için de sofralarımızın vazgeçilmez besinlerinden biri. Bir besin olmasının yanı sıra eski çağlardan kalan kayıtlarda bitkinin çeşitli kısımlarının çeşitli hastalıkların tedavisinde yararlı olabileceği bilgisi yer alıyor.

Limon meyvesinin sarı kabuklarının (perikarpı) kalp, mide, karaciğer, beyin gibi organlar üzerinde tonik etkisi yaptığı; limon kabuklarından sıkılarak elde edilen uçucu yağın haricen kireçlenme ve siyatik ağrılarında yararlı olduğu; meyvesinin çekirdeklerinin diş etini kuvvetlendirdiği;  ağacın yapraklarının ise sindirim sisteminde gazı giderdiği kayıtlar da yer alıyor. Eski İran halk tıbbı kayıtlarında [Qarabadin-e-kabir; 1773 yılı] limon şerbetinin “Sharbat-e-Balang”  özellikle mide-bağırsak sistemi sorunlarından kaynaklanan baş ağrısının giderilmesinde etkili olduğu bildiriliyor. Deney hayvanları üzerinde yürütülen bir araştırmada (2010) Hintli araştırmacılar limon meyvesini suda kaynatıp yoğunlaştırarak hazırladıkları özütün deneysel ağrı modelleri üzerinde ağrı kesici ilaç kadar (diklofenak) etkili olduğunu ortaya koyuyor. Dikkatimi çeken çok yeni bir çalışmada İranlı araştırmacılar hazırlanan limon şerbetinin migren ağrıları üzerindeki etkisini klinik olarak araştırmış. Meyveler sıkılarak elde edilen limon suyu süzülerek pulpa ve çekirdekleri uzaklaştırıldıktan sonra eşit miktar şeker ilave edilmiş. Bu karışım ateş üzerinde kaynatılarak hacminin yüzde 60 ‘ına kadar olan kısmı uçurulmuş. Elde edilen yoğun kıvamlı, esmer renkli şurup seçilen gönüllülere verilmiş. Diğer taraftan boş ilaç (plasebo) olarak benzer lezzet vermek için sitrik asit (yüzde bir) ilave edilmiş bir yoğun sıvı hazırlanmış. Limon şerbetinin etkisi migren tedavisinde kullanılan bir ilaç olan propranolol tabletin etkisi ile karşılaştırılmış. Araştırma ayda dört ve daha fazla kriz geçiren, başka ilaç tedavisi uygulanmayan 123 migren hastası (aurasız) üzerinde yürütülmüş. Çalışma bilimsel kriterlere uygun formatta randomize, körlü yani sonuçları değerlendiren kişiler kime ne ilaç verildiğini bilmiyor. Dört hafta boyunca gönüllülere yemeklerden sonra günde üç defa 15 ml limon şerbeti (bir çorba kaşığı) veya plasebo şurup ya da propranolol (20 miligram) tablet verilmiş.

Sonuçların ilk gün ve 4 haftalık uygulama süresinin sonunda yapılan sorgulama ile migren krizlerinin sıklığı ve krizin süresindeki değişim kaydedilerek değerlendirilmiş. Sonuç olarak limon şerbetinin migren krizlerinin şiddetini ve süresini kullanılan ilaç olan propranolole yakın bir derecede azalttığı, migren krizi sıklığının azaltılmasında ise propranololün biraz daha etkili olduğu görülmüş. Araştırmacılar limon suyu içerisindeki bileşenlerden bir flavonoit olan hesperidin’in migren krizlerinde rol oynayan nitrik oksit ve iltihap üzerinde baskılayıcı etkisi bulunduğu ve muhtemel etkili bileşen olabileceğini düşünüyor.