Florida’da 29 yaþýnda Hispanik-Beyaz melezi George ‘Bu mahallede ne dolaþýyorsun’ diye sýkýþtýrdýðý 17 yaþýndaki siyah Treyvon ile atýþtý, sonra yumruklaþtýlar, sonra da George belindeki silahý çekip Treyvon’u öldürdü. Ardýndan George mahkemede beraat etti, çünkü yasa bu olayý ‘meþru savunma’ sayýyordu.
15 Temmuz Pazartesi akþam üzeri Los Angeles’ýn etnik mahallelerinde gruplar bu kararý protesto için toplanmaya baþladý. En az iki noktada kentin çevre yolu 50-100 kiþilk gruplarca trafiðe kapatýldý. Bu gruplara yaklaþýk 30 dakika içinde olay yerine gelen kasklý-coplu polis müdahale etti, bazýlarý gözaltýna alýndý ve kalabalýk daðýtýlýp yol trafiðe açýldý. Yolu trafiðe kapatmak protesto kapsamýnda olmadýðýndan, polis doðrudan müdahale etti.
Asýl gösteri, Leimert Parký’ndaydý, birkaç yüz kiþi toplandý. Protesto iki saatten fazla sürdü ve olaysýzdý. Ancak bu gruptan kopan 100-150 kiþilik grup yerel saatle 21.00 sularýnda parktan çýkýp, kent merkezine uzanan 40 km’lik Crenshaw bulvarýnda daðýnýk biçimde ilerlemeye baþladý. Arada yola taþýp trafiði aksattýlar. Bekleyen araçlarýn üzerine, tavanýna çýktýlar. Çöp kutularýný deviren, çöp konteyneriyle caddeyi trafiðe kapatmaya çalýþanlar vardý. Birkaç noktada çöp yangýnlarý çýkartýldý. Küçük gruplar, yolda kendilerine bakan beyazlara ve hispaniklere saldýrdý.
Dükkanlara rastgele saldýrý ve tahribat burada baþladý. Yaklaþýk 1 saat sonra polis bulvara çevik kuvvet olarak geldi ve birkaç noktada taþkýnlýk yapanlar gözaltýna alýndý. Küçük gruplar ise daha ileride dev Walmart maðazasýna dalýp maðazayý yaðmaladý. Yaklaþýk 10 bisiklet çalýndý, grubun mücevher tezgahlarýný kýrmaya çalýþtýðý görüldü. Polis buraya da sonradan yetiþti. Walmart çevresinde hala duran gruplara plastik mermi kullanýldý.
Walmart yaðmasý duyulduðunda Los Angeles polisi kent çapýnda alarma geçmiþti. Kaldýrýlan helikopterler Crenshaw bulvarý boyunca kalabalýklarý izlemeye baþladý. Bu noktada FBI da kendi helikopterlerini kaldýrýp, koordinasyonu üstlendi.
Yerel TV’ler kendi helikopterleriyle bulvar boyunca yaðma ve saldýrýlarý havadan görüntülüyordu. Yerde görev yapan iki ayrý kamera ekibi de saldýrýya uðradý ve birinin kamerasý alýndý. Saldýrýya uðrayanlardan bir muhabir ve bir kameraman, beyin sarsýntýsý ihtimaliyle hastaneye kaldýrýldý. Yerel yazýlý medya ayný zamanda hem polis açýklamalarýný hem de olaylarý web sitelerinden aktardý. Helikopterden canlý görüntüler yerel TV’lerin web sitelerinde canlý yayýnlandý ancak TV’ler normal akýþý deðiþtirmediler. Ulusal yayýn yapan haber kanallarýnýn ise sadece bazýsýnda bülten içinde Los Angeles’tan kýsa bir haber vardý.
Kamu güçleri medya yanýnda Twitter’i da yoðun biçimde kullanýp mesaj verdi. Los Angeles Belediye Baþkaný Garcetti, Twitter’dan ‘Leimert parkýndaki barýþçý gösterileri kutladýðýný, Cernshaw Bularý’ndakilerin de ayný örneði izlemesini’ istedi. Emniyet Müdürü Beck de Tweetinde ‘Þiddet hiçbir zaman çare deðildir. Kentteki bütün protestocularý barýþçý olmaya çaðýrýyorum. Bu bizim kentimiz. Kentimizi birlikte korumalýyýz’ diye yazdý.
Bu arada polis Crenshaw bulvarýnda göstericilerin rotasý üzerindeki uzak bir noktada yola dizilerek -son hat- oluþturdu. Buradan ileriye geçiþ olmayacaktý. Yola dizilen polisin duruþu ve tavrý, Amerikan polisinde her zaman varolan ‘Bana dokunursan hayatýn kayar’ duruþuydu.
Arada, bölge emniyet müdürlerinden Smith medyaya ‘Herkesin anayasal protesto hakkýný tanýyoruz, ancak kamu güvenliðini saðlamak ve suç iþlenmesini önlemek durumundayýz’ dedi. Los Angeles polisi ana babalardan çocuklarýna SMS yollayýp sokaklardan eve dönme çaðrýsý yapýlmasýný istedi...
Olaylarýn sürmesi üzerine polis, Crenshaw’da toplananlara kýsa zaman sonra -yasadýþý eylem- uygulamasýna geçeceðini duyurdu. Yani o noktada kalabalýk daðýlmazsa, herkes gözaltýna alýnacaktý. Gözaltýna alýnacaklarýn taþýnmasý için bölgeye vagonlar getirildi.
Bölgede taþkýnlýk yapanlar 150-200 civarýndaydý. Polis aralýklarla Cernshaw’da 4 kez ‘Daðýlýn, yoksa yasadýþý eylem sayacaðýz, gözaltýlar baþlayacak’ duyurusu yaptý. Bu arada baþka mahallelerde, ara sokaklarda da gösteriler ve suç eylemleri vardý. Polis yeni bir açýklamayla o ana dek Los Angeles’ta güç kullanmama konusunda olaðandýþý titizlik gösterdiðini ancak artýk -sýfýr toleransa- geçeceðini duyurdu. Çeþitli noktalarda polisin gaz attýðý ve ses-flash bombasý kullandýðý haberleri medyada yer aldý, ancak ayrýntý verilmedi.
Geceyarýsýný geçe ve olaylarýn baþlamasýndan yaklaþýk 4 saat sonra polis bütün kentin -Yasadýþý eylem- kapsamýnda olduðunu ve daðýlmayanýn gözaltýna alýnacaðýný duyurdu. Bu noktaya kadar TV helikopterleri Crenshaw üzerinde canlý yayýndaydý. Ancak gözaltýlar baþlamadan canlý yayýnlar kesildi. Crenshaw’da o noktada 13 kiþinin gözaltýna alýndýðý daha sonra açýklanacaktý.
Gözaltýlar sonucu kalabalýklar daðýldý ve trafik normal akýþýna döndü. Geceyarýsýndan sonra basýn toplantýsý düzenleyen Belediya Baþkaný bu gece polisin hoþgörü gösterdiðini, ancak ertesi gün de eylemler tekrarlanýrsa, sýfýr hoþgörü olacaðýný ve gözaltýlarýn baþlayacaðýný duyurdu. Baþkan ‘Anayasal gösteri hakkýný þahsen ve gönülden desteklediðini’ de söyledi... Ayrýca Emniyet Müdürü Beck, salý günü polisin hosgörülü olmayacaðýný duyurdu, ‘Olaylarýn bu þekilde sürmesine izin verilemez’ dedi.
Olaylý gecede Cernshaw ve çevresinde 350 polis görev yapmýþtý. Ertesi gün atlý polisler dahil Los Angeles polisi ana caddelerde ve protestoya izin verilen parklarda güç sergiledi. Polis parklarda toplananlara, gösteriler konusunda ‘Haklarýnýz ve Yükümlülükleriniz’ baþlýklý bildiriler daðýttý. Gece gözaltýna alýnanlardan Brandon Bell (24) hakkýnda savcýlýk salý günü ‘Polis memuruna vurmak, görevli memurun emrine itaatsizlik ve gözaltýna direnmek’ suçlarýndan iki yýla kadar hapis istemiyle dava açtý. Bell Crenshaw’daki Son Hat’da polislerle karþý karþýya gelmiþ, daðýlýn uyarýsýna uymamýþ ve karþýsýna çýkan memurun göðsüne yumruk atýp memurun adýnýn yazdýðý plaketin ve polis ambleminin kopmasýna neden olmuþtu. Sonra kalabalýða karýþmýþtý, ancak bulundu ve yakalandý.
Yine salý günü, gösteri liderlerinden siyah aktivist Najee Ali, olaylarla ilgili Los Angeles polisine ‘Yýldýzlý Pekiyi notu verdiðini’ duyurdu... Ali ‘Polis önce gösteri yapmamýza izin verdi, enerjimizi boþalttýk, sonra da dýþarýdan provokatörler gelince polis güç kullanýp, olaylarý bastýrdý’ dedi. Meðer gösterici liderleriyle polis kurallar konusunda önceden konuþup, anlaþmýþ. Ve gerçekten, yaðmacýlarýn bölgeden olmadýklarý belirlendi. Bu arada Ali, gösteriler konusunda hayli deneyimli ve diyor ki ‘Polis 20 yýl önceki polis olsa, o zaman silahlarý çekip göstericileri çok sert biçimde daðýtýrdý ve çok kiþinin de caný yanardý’ Los Angeles, salý sabaha karþý normal seyrine geçti. O arada protestolarla ilgisi olmayan asayiþ olaylarý da sürdü. Mesela o gece 6 cinayet iþlendi... Mesela sivil bir ekip otosuna elinde silahla yaklaþtýðý söylenen bir kiþi, polis ekibinin ateþi sonucu öldü...Çünkü kuraldýr: Amerika’da polise çok zorunlu olmadýkça yaklaþýlmaz, hele elde silah, hiç yaklaþýlmaz.
