Son bir haftadýr, gazeteci büyüðüm Hasan Cemal’den medet bekleyenler arasýnda ben de bulunuyorum. Her büyük futbol karþýlaþmasýný, baþýndan sonuna seyretmek yerine, onun garnitürlü kaleminden okumaya alýþtýðým için “Aman, medet” diyorum.
Bugüne kadar nerede önemli bir maç varsa Hasan Cemal’i orada görmeye alýþtýðým için...
Demek Türkiye’de onun her an tetikte olmasýný gerektiren bir durum var ki, ‘dünya kupasý’ için henüz Brezilya’ya gitmedi... O yazmadýðý için, maçlarýn çoðunu, herbirine ikiþer saat ayýrarak, izlemek zorunda kalýyorum...
Büyüklerimiz beni þaþýrtýyorlar...
Þaþýrtanlardan biri de Güneri Civaoðlu... Taa 1991 yýlýnda, yani 1. Körfez Savaþý günlerinde, rahatýný bozup Suudi Arabistan’a kadar gitmiþ ve oradan müttefik güçlerin askeri harekâtlarýyla ilgili grafiklerle süslü yazýlar göndermiþti. En önemlisi de, Amerikalýlarýn karargâh olarak kullandýklarý otelin bir odasýndan yaptýðý naklen yayýndý...
Ýki yarbayýn otel odasýnda kendisine anlattýklarýný birkaç kez yazdý Güneri Bey... Yarbaylar, kendisine, bölgeyi bütünüyle deðiþik gösteren odanýn duvarýnda asýlý harita üzerinden geleceðin Ortadoðu’sunu anlatmýþlar...
“Kulaklarýma inanamýyorum” diyor yazýsýnýn bir yerinde, duyduðu þaþkýnlýðý aktarýrken, Yarbaya, “Ya NATO ortaklýðý, ya ülkelerimiz arasýndaki dostluk” diye sormuþ doðal olarak...
Yarbay gülmekle yetinmiþ... “Gene de bunun ‘Amerikalý yarbayýn kendi fantezisi’ olabileceðini düþündüm” diyor Güneri Civaoðlu...
O görüþmenin þu sýralarda bir kez daha hatýrlatýlmasý þart...
Musul’a saldýran ‘IÞÝD’ gücü, sadece o kenti ele geçirmekle kalmadý, Irak’ýn haritasýný deðiþtiren bir büyük sarsýntýya da yol açtý. Musul teröristlere kaldý, petrol zengini Kerkük’ü de, Peþmergeler, kuzeydeki Kürt bölgesine katýverdi...
Haritadaki durum sonunda oluþtu iþte...
1991’de Kuveyt’i iþgal etti diye Irak’a karþý baþlatýlan savaþtan sonra haritayý deðiþtiremediler... 2003’te Saddam’ý devirmek üzere baþlatýlan ‘2. Körfez Savaþý’ da haritanýn deðiþmesini getirmedi... Her iki savaþta gerçekleþmeyen deðiþiklik, Guardian’a göre 800, New York Times’a göre bin kiþiden oluþan IÞÝD tarafýndan hayata geçirilmiþ oldu...
Haritanýn Irak’a ait bölümü üç ayrý bölgeden oluþuyor: Kuzeyde Kürt bölgesi... Ortada Musul merkezli Sünni Irak... Güneyde de Basra merkezli Arab-Þii Devleti... Baðdat ise kendi baþýna bir ‘kent devleti’ yapýlmýþ haritada...
Nereden mi biliyorum? Büyük ihtimalle Güneri Bey’e harita üzerinde açýklamalar yapan yarbay Ralph Peters’ti; daha sonra ordudan ayrýldý Yarbay Peters ve çeþitli medya kuruluþlarýna danýþmanlýk yapmaya, görüþlerini gazeteler ve kitaplar aracýlýðýyla paylaþmaya baþladý. 2006 yýlýnda askeri bir dergide (Armed Forces Journal’de) ‘Kan Sýnýrlarý’ (Blood Borders) baþlýklý bir makalede o haritayý paylaþtý Yarbay Peters...
Petersbunu bölge halklarýna ‘kýyak’ olsun diye yaptýðý iddiasýnda. Var olan sýnýrlar ihtilâflara sebep oluyormuþ; oysa etnik, dini ve aþiret yapýlarý türünden mülâhazalar dikkate alýnarak çizildiði taktirde, haritadaki yeni sýnýrlar, bölgesel gerilimleri yok edermiþ...
Derginin internet sitesinin en fazla ziyaret edilen sayfasý olmuþPeters’in haritayla süslü yazýsý...
Robin Wrightda ondan cesaret almýþ olmalý ki, New York Times’ta üç ülkeden 14 ülke çýkaran kendi alternatif haritasýný okurlara sunmakta hiç tereddüt etmedi.
Ortadoðu’yu iyi bilen Amerikalý gazetecilerden sayýlan Robin Haným’ýn haritasýpek çok yönden Peters’ýnkine benziyor. Sadece biraz daha ayrýntýlý. Peters’ta tek olan (Baðdat) kent devleti sayýsý Wright’ta üçe çýkýyor (Baðdat, Libya’da Misurata, Suriye sýnýrlarý içindeki Cebel-i Druz).
Her ikisini okur ve haritalarýna bakarken, 1. Dünya Savaþý içerisinde Sykes ve Picot adlý biri Ýngiliz diðeri Fransýz iki diplomatýn eseri olan bugünkü sýnýrlarýn deðiþmesi gerektiðine kuvvetle inandýklarýný fark ediyorsunuz...
Maçlarý anlatmýyor Hasan Cemal, haritalarý hatýrlatmýyor Güneri Civaoðlu; ikisinin derdi de bana düþüyor...
