Toplumda þizofreni hastalarýnýn alkol ya da madde kullaným riski pek göz önünde bulundurulmaz. Oysa bu hastalarda en sýk görülen ikinci psikiyatrik bozukluk madde baðýmlýlýðýdýr.
Þizofreni hastalarýnýn alkol ya da uyuþturucu kullanamayacaðý gibi bir yanlýþ inanýþ vardýr. Hâlbuki araþtýrmalar þizofreni hastalarýnda alkol ve madde kullanýmýnýn çok yaygýn olduðunu ortaya koyuyor. Hatta þizofreni hastalarýnda en sýk görülen ikinci psikiyatrik bozukluk madde baðýmlýlýðý olarak bildirilmiþtir. Son dönem araþtýrmalarýna göre 100 þizofreni hastasýndan 80’inde madde baðýmlýlýðý veya madde kötüye kullanýmý mevcut. En çok kullanýlan maddeler, kafein, alkol, nikotin, esrar ve kokaindir. Alkol kötüye kullaným oraný yüzde 25-50, esrarla birlikte alkol alanlarýn oraný yüzde 26,7 olarak tespit edilmiþtir.
Hangi hastalar madde kullanýmýna yatkýn?
Birden çok madde kullanýmý da yaygýndýr. Alkol dýþý uyuþturucu madde kullanýmý yüzde 35’tir. Bunun yüzde 20’si kokain, yüzde 15’i esrardýr. Madde kullanýmý, genç, erkek, bekâr veya boþanmýþ olanlarda, depresyonlularda, eðitim seviyesi düþük olanlarda daha sýk görülüyor. Madde kullanýmýnýn sýk olduðu toplumlarda þizofreni hastalarýnýn da içme sýklýðý artýyor. Akýl hastalýðý olan birçok kiþi, hastalýðý olmayan madde kullanýcýsý ile tanýþýnca veya madde kullanan bir cinsel partnere sahip olduðunda maddeyi bir paylaþým aracý olarak görüyor. Maddenin yaygýn olduðu çevrelerde madde kullanýmý normalmiþ gibi algýlanýyor ve kullaným kolaylaþýyor. Þizofrenide olmayan sesler duyma ve görüntüler görmenin verdiði rahatsýzlýk, acý ve sýkýntý madde kullanýmýna sevk edebiliyor. Þizofreni hastalarý zevk almak, can sýkýntýsýný hafifletmek, toplumsal iliþkiler kurabilmek, hastalýklarýnýn inatçý belirtileriyle baþa çýkabilmek için maddeye yönelebiliyorlar. Dýþadönük kiþiliðe sahip þizofreni hastalarýnda madde kullanýmýna daha çok rastlanýyor. Damgalamadan etkilenen bazý þizofreni hastalarý, ilginç bir biçimde akýl hastasý damgasýný almaktansa alkolik ya da madde baðýmlýsý diye görülmeyi tercih ediyorlar. Madde kullanýmýnýn hastalýklarýný maskeleyeceðini düþünüyorlar. Ýçilen sigara sayýsý madde kötüye kullanýmý için bir ipucu olabiliyor. Günde 25 sigaradan fazla içenlerde diðer maddelerin kullaným ihtimali, üç veya dört kat artýyor. Sigara içme miktarýyla madde kullanýmýna yatkýnlýk arasýnda doðru bir orantý vardýr.
Hastalarýnda bu tür bir durumdan þüphelenen kiþiler mutlaka uzmana danýþmalýdýrlar. Çünkü alkol ve madde þizofreniyi daha da þiddetlendirmektedir. Þizofrenide görülen þiddet ve kendine zarar verme davranýþlarýný artýrmaktadýr. Artýk idrarda ve kanda madde tetkiki kolaylýkla yapýlabilmektedir.
