Ýþ güvencesi kapsamýnda olan iþçileri ilgilendiren önemli konunun hep yarýsýný anlatýyoruz. Ýþ güvencesi kapsamýnda olan, yani en az otuz kiþinin çalýþtýðý iþyerinde en az 6 ay kýdemi olan iþçinin geçerli sebep olmaksýzýn iþten çýkarýlmasý halinde, bu iþçinin iþe iade davasý açma hakkýnýn olduðu, iþe iade davasýný kazanan iþçinin iþe iade edilmesi ve boþta geçirdiði en çok dört aylýk süre ücretinin ödenmesinin gerektiði, ancak iþverenin iþçiyi iþe baþlatmayý kabul etmemesi halinde dört ila sekiz aylýk ücret arasýnda olmak üzere mahkemenin belirlediði tazminatýn iþveren tarafýndan iþçiye ödenmesinin icap ettiði, sonucu ile konuyu noktalýyoruz.
Bitti mi? Hayýr. Yeni baþlýyor. Peki, iþveren kesinleþmiþ mahkeme kararýný uygulamazsa ne olur? Daha açýk bir anlatýmla; iþverenin iþçiyi iþe baþlatmak veya iþçiyi iþe baþlatmama halinde tazminat ödemek gibi iki seçeneði var. Ýþveren iþçiyi iþe baþlatmadýðý gibi, iþe baþlatmama tazminatýný ve boþta geçen sürelerin ücretini de ödemezse iþçi ne yapacak?
Denebilir ki, iþçinin elinde kapý gibi mahkeme kararý var. Mahkeme kararýna dayanan ilamlý icra takibi yapmak üzere icra emri gönderir. Ancak bu mümkün deðil. Ýþe iade davasý sonucunda verilen mahkeme kararýna dayanarak ilamlý icra takibi yapýlamaz. Çünkü iþe iade davasý sonucunda verilen mahkeme kararý bir tespit niteliðindedir. Ýþverenin iþçiyi iþe almasý zorla saðlanamaz. Ýþçiyi iþe baþlatmak istemeyen iþveren yukarda belirttiðimiz tazminatý ödemek zorundadýr. Ancak, iþe iade davasý mahkeme kararlarýnda iþe baþlatmama tazminatý süre olarak (örneðin 6 aylýk ücret olarak) gene boþta geçirilen sürelere iliþkin ücret süre olarak (örneðin 4 aylýk ücret olarak) belirtilmekte, tutar olarak herhangi bir rakam yer almamaktadýr. Daha açýk anlatýmla, iþe iade mahkeme kararlarýnýn eda niteliði yoktur. Tespit niteliði vardýr. Bu nedenle iþ güvencesi tazminatlarý ilamlý icra takibine konu olamamaktadýr. Bu arada þu soruyu cevaplamak gerekir; ilamlý icranýn alacaklý için ne avantajý var? Ýlamlý icra takibinde borçlu ancak borcun ödenmiþ olduðuna veya kendisine süre verildiðine ya da borcun zaman aþýmýna uðramýþ olduðuna iliþkin itirazda bulunabilir. Baþka bir neden ileri süremez.
Bu durumda ilamsýz icra takibi yapmak gerekecektir. Ýþ biraz uzayacak, ama üzülmeyin. Çünkü yukarda belirttiðimiz boþta geçen sürelerinize iliþkin ücretiniz ve iþvereninin sizi iþe baþlatmama nedeniyle ödemesi gereken tazminat ile birlikte ekstra bir tazminat hakkýnýz daha doðacak; icra inkar tazminatý.
Ýþte takip edeceðiniz yol;
1- Ýþe iade davasý lehinize kesinleþmiþ mahkeme kararý size teblið edildiði tarihten itibaren 10 iþ günü içinde iþverene iþe baþlamak üzere baþvurunuz. Bu 10 günlük süreyi kaçýrýrsanýz iþ akdi feshiniz geçerli olur; bir hak iddia edemezsiniz. Baþvurunuzu belgelemek için noter kanalýyla yapmakta fayda var.
2- Ýþveren sizi bir ay içinde iþe baþlatmaz veya iþe baþlatmama tazminatý ile boþta geçen sürelerinize iliþkin ücretinizi ödemezse, alacaðýnýz tutarý hesaplayarak icra takip talebinde bulunabilirsiniz.
3- Ýlamsýz icra takibi iþverenin itiraz etmesi halinde duracaktýr.
4- Ýþverenin itirazýnýn iptalini ve icra inkar tazminatý isteðinizi içeren dava açýn. Mahkeme sizi haklý bulursa, iþverenin itirazý iptal edilecek, ayrýca icra inkar tazminatýna da hak kazanacaksýnýz.
Son olarak, icra inkar tazminatýnýn mahkemece karar verilen iþçilik alacaklarýnýzýn en az yüzde 20’si olarak hesaplandýðýný belirtelim.
(Kaynak: 4857 sayýlý Ýþ Kanunu, 18, 19, 20 ve 21.maddeler. 2004 sayýlý Ýcra Ýflas Kanunu 32, 33, 67 ve 68. maddeler)
