SGK uygulamasýnda, çalýþma hayatýnda pozitif ayrýmcýlýða tabi tutulan engellilere, saðlýk durumunun çalýþmaya uygun olmamasý halinde sigortalýlarýn uðrayacaðý gelir kayýplarýnýn telafisi amacýyla malulen emeklilik hakký da verilmektedir.
Sigortalý olduðu dönemde malul olmamakla birlikte sigortalý olduktan sonra çeþitli nedenlerle meslekte kazanma/çalýþma güçlerini kaybetmeleri halinde gerekli prim günü ve sigortalýlýk süresi þartlarýný saðlamalarý halinde malulen emekli olabileceklerdir.
Malulen emeklilikte gerekli þartlarýn saðlanmasý yanýnda, ayrýca talepte gereklidir. SGK resen malulen emekliliðe sevk etmemektedir.
En az on yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 1800 gün prim ödeyen sigortalýlar hastalýklarý nedeni ile çalýþamadýklarý ve bunun tespit edilmesi isteðine dair talep bir dilekçe ile baðlý bulunduðu Sosyal Güvenlik Ýl Müdürlüðü’ne veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüðü’ne yapýlýr. Sigortalý bunun üzerine maluliyete esas rapor düzenlenmek üzere Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilmiþ hastanelerden birine sevk edilir.
***
Sigortalý olarak ilk defa iþe baþladýðýnda saðlýklý olan bireyin, çalýþma yaþamý içerisinde (iþ yeri koþullarýna baðlý olmaksýzýn) herhangi bir hastalýk veya kaza sonucu, çalýþma gücünü en az yüzde 60 oranýnda kaybetmesi, belirli prim ödeme gün sayýsý ve sigortalýlýk süresine sahip olmasý halinde malül sayýlmakta olup buna iliþkin deðerlendirmeler ‘Maluliyet Tespiti Ýþlemleri Yönetmeliði’ne göre yapýlmaktadýr.
Doðuþtan ya da sonradan herhangi bir hastalýk veya kaza sonucu bedensel zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeþitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaþama uyum saðlama ve günlük gereksinimlerini karþýlamada güçlükleri olan birey engelli olarak tanýmlanmakta olup deðerlendirmeleri ‘Engellilik Ölçütü Sýnýflandýrýlmasý ve Engellilere Verilecek Saðlýk Kurulu Raporlarý Hakkýnda Yönetmeliðe’ göre yapýlmaktadýr.
Temin edilen saðlýk kurulu raporu ile birlikte hazýrlanan maluliyet dosyasý SGK Ýl/Merkez Müdürlüðünce Baðlý olduklarý Kurum Saðlýk Kurullarýna gönderilmektedir.
Kurum Saðlýk Kurulunca Maluliyet Tespiti Ýþlemleri Yönetmeliði eki hastalýk listesindeki kriterler doðrultusunda dosya ve içeriði rapor ve týbbi belgeler incelenerek Çalýþma gücünüzün en az yüzde 60’ýný kaybedilip kaybedilmediði (malül sayýlýp sayýlmama) kararý verilmektedir.
Maluliyet Tespiti Ýþlemleri Yönetmeliði’nde yetkilendirilmiþ hastanelerin saðlýk kurulu raporlarýnda oran belirtilmemesi belirtilse dahi dikkate alýnmayacaðý, düzenlenen raporun oran deðil durum belirtir rapor olduðu hususu açýkça belirtilmiþtir. Saðlýk kurulu raporundaki oranlar maluliyete esas çalýþma gücü kaybý oraný olmayýp engellilik oranlarýdýr. Maluliyete esas olan çalýþma gücünün yüzde 60 ve üzerinde kaybedilip kaybedilmediðinin tespit yetkisi ise SGK’nýn Saðlýk Kurullarý’na aittir.
Kurum Saðlýk Kurulu kararýna karþý Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulu’na itirazda bulunulabilir. Ýtiraz bir dilekçe ile baðlý bulunulan Sosyal Güvenlik Ýl Müdürlüðü’ne veya Sosyal Güvenlik Merkezine yapýlýr. Ýtiraza iliþkin deðerlendirme Ankara da Yüksek Saðlýk Kurulu tarafýndan yapýlýr. Yüksek Saðlýk Kurulu maluliyetin kabulüne karar verebildiði gibi red ya da ara karar vermesi de mümkündür.
