Okurumuz Y.D., “01.01.1984 doðumluyum, 06.05.2006 SSK giriþim var. Toplam 3700 prim günüm bulunuyor. 1996 yýlýnda sol böbreðim alýndý. Þimdi çalýþamýyorum ve malulen emekli olabilir miyim?” diye soruyor.
Saðlýk durumunun çalýþmaya uygun olmamasý halinde sigortalýlarýn uðrayacaðý gelir kayýplarýnýn telafisi amacýyla sosyal güvenlik sistemine göre malulen emeklilik imkaný vardýr. Yani, SÝGORTALI OLDUÐU DÖNEMDE MALUL OLMAMAKLA BÝRLÝKTE SÝGORTALI OLDUKTAN SONRA çeþitli nedenlerle meslekte kazanma/çalýþma güçlerini kaybetmeleri halinde gerekli prim günü ve sigortalýlýk süresi þartlarýný saðlamalarý halinde malulen emekli olabilmeleri mümkün bulunmaktadýr.
Okurumuzun ilk defa sigortalý olduðu tarihten önce böbrek nakli gerçekleþtirmiþ olduðu anlaþýlýyor. Böbrek nakli malullüðü gerektirir olmakla birlikte, maluliyet gerektiren saðlýk kaybý sigortalýlýktan önce olduðundan malulen emekli olamayacaktýr.
Ancak 5510 sayýlý Kanun, bu durumdakiler için 15 yýl sigorta 3600 gün primle yaþ beklemeden engelli vergi indiriminden yararlanarak emekliliðe cevaz vermekte. Okurumuz SSK þartlarýndan engelli vergi indirimi ile 15 yýl sigorta 3600 gün primle emekli olabilecektir. Engelli emekliliðinde son yedi yýl kuralý geçerlidir. Bað-Kur þartlarýndan emeklilik için ise sigortalýlýk süresi ayný olmakla birlikte primin en az 3960 gün ödenmesi þarttýr.
***
Malulen Emeklilikte Baþvuru Þartý
Malulen emeklilikte gerekli þartlarýn saðlanmasý yanýnda, ayrýca talepte gereklidir. SGK resen malulen emekliliðe sevk etmemektedir.
Bir kiþinin iþ sözleþmesine tabi olarak bir iþyerinde 4/a yani SSK’lý çalýþmasý veya kendi iþyeri olanlar için de BAÐ-KUR sigortalýsý olmasý halinde çalýþma gücünün veya iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ýný kaybetmesi halinde malul sayýlmaktadýr. Ayrýca kamu görevlileri kapsamýndaki sigortalýlar için de çalýþma gücünün en az yüzde 60’ýný veya vazifelerini yapamayacak þekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiði Saðlýk Kurulunca tespit edilen sigortalýlar malul sayýlmaktadýr.
Sigortalý olarak ilk defa iþe baþladýðýnda saðlýklý olan bireyin, çalýþma yaþamý içerisinde (iþ yeri koþullarýna baðlý olmaksýzýn) herhangi bir hastalýk veya kaza sonucu, çalýþma gücünü en az yüzde 60 oranýnda kaybetmesi, belirli prim ödeme gün sayýsý ve sigortalýlýk süresine sahip olmasý halinde malül sayýlmakta olup buna iliþkin deðerlendirmeler ”Maluliyet Tespiti Ýþlemleri Yönetmeliði”ne göre yapýlmaktadýr.
Doðuþtan ya da sonradan herhangi bir hastalýk veya kaza sonucu bedensel zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeþitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaþama uyum saðlama ve günlük gereksinimlerini karþýlamada güçlükleri olan birey engelli olarak tanýmlanmakta olup deðerlendirmeleri ‘Engellilik Ölçütü Sýnýflandýrýlmasý ve Engellilere Verilecek Saðlýk Kurulu Raporlarý Hakkýnda Yönetmeliðe’ göre yapýlmaktadýr.
Malul sayýlan ve malulen emekli olan sigortalýlar artýk bir baþka iþte çalýþamaz. Çalýþmasý halinde ise maluliyet aylýðý kesilmektedir.
5510 sayýlý Kanuna göre sigortalýya malûllük aylýðý baðlanabilmesi için sigortalýnýn;
a) 5510/25 inci maddeye göre malûl sayýlmasý,
b) En az on yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 1800 gün veya baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç derecede malûl olan sigortalýlar için ise sigortalýlýk süresi aranmaksýzýn 1800 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalý olarak çalýþtýðý iþten ayrýldýktan veya iþyerini kapattýktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazýlý istekte bulunmasý þartlarý aranmaktadýr. Yani, SGK’ya yazýlý dilekçe ile baþvurmasý gerekmektedir.
****
Malulen Emeklilik Baþvurusunda neler gerekir?
- Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
- Sigortalý Ýþten Ayrýlýþ Bildirgesi (iþten ayrýldýktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için) gerekmektedir.
Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalýlar için malulen emeklilik baþvurusunda;
- Malullük aylýðý baðlanabilmesi için açýkta bulunanlarýn þahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumlarý aracýlýðý ile yapýlacak baþvuru,
- Malulen emekliye sevke iliþkin emekliye sevk onayý
- Maluliyetin tespiti için Saðlýk Kurulu raporu.
