Maluliyet; kaza, hastalýk, saldýrý, doðal afet gibi sebeplerden ötürü çalýþanýn vücudunun bir kýsmýnýn ya da tamamýnýn kullanýlamaz hâle gelmesidir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 30'uncu maddesinin 5'inci fýkrasýnda "Bir iþyerinden malulen ayrýlmak zorunda kalýp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan iþçiler eski iþyerlerinde tekrar iþe alýnmalarýný istedikleri takdirde, iþveren bunlarý eski iþleri veya benzeri iþlerde boþ yer varsa derhal, yoksa boþalacak ilk iþe baþka isteklilere tercih ederek, o andaki þartlarla iþe almak zorundadýr. Aranan þartlar bulunduðu halde iþveren iþ sözleþmesi yapma yükümlülüðünü yerine getirmezse, iþe alýnma isteðinde bulunan eski iþçiye altý aylýk ücret tutarýnda tazminat öder." hükmü yer almaktadýr.
Malulen iþten ayrýlan iþçinin tekrar iþe alýnabilmesi için aþaðýdaki þartlarýn yerine getirilmiþ olmasý gerekmektedir:
- Ýþçinin çalýþýrken malul hale gelmesi
Ýþverenin yeniden iþe alma yükümlülüðünün gündeme gelebilmesi için ilk þart, iþçinin ilgili iþyerinde çalýþtýðý sürede malul hale gelmesidir.
Buna karþýn, iþçinin iþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu malul olmasý gerekmemektedir.
Önemli olan iþçinin iþten ayrýlmasýný gerektiren bir malullük durumunun doðmasýdýr.
- Ýþçinin malullük sebebiyle iþten ayrýlmasý
Ýþverenin iþe alma yükümlülüðünün doðmasý, iþçinin malullük sebebiyle iþten ayrýlmak zorunda kalmasý þartýna baðlýdýr.
- Ýþçinin maluliyetinin ortadan kalkmasý
Ýþçi, malulen ayrýldýðý iþyerine tekrar çalýþma talebiyle baþvurabilmesi için, iþçinin maluliyetinin sonradan ortadan kalkmýþ olmasý, diðer bir anlatýmla iþçinin iyileþmiþ olmasý gerekmektedir.
- Ýþyerinde boþ yer bulunmasý
Yukarýda sayýlý þartlar yerine geldikten sonra, iþyerinde iþçinin eski iþinde veya benzer bir iþte boþ yer bulunmasý þarttýr. Aksi durumda iþverenin iþe baþlatma yükümlülüðü, iþçinin eski iþinde veya benzer bir iþte boþluk olana kadar gündeme gelmeyecektir.
- Ýþçinin talepte bulunmasý
Ýþçinin yeniden iþe alýnmasý için, bu yönde bir talepte bulunmasý da gerekmektedir. Ýþçinin bu talebin ne kadar sürede gerçekleþtirmesi gerektiðine dair Kanunda belirli bir süre öngörülmemiþtir. Ancak talebin makul bir süre içinde yapýlmasý uygun olanýdýr.
Ýþe tekrar baþlama yönünde iþçiden talep alan iþverenin iþe alma yükümlülüðü, ayný veya benzer nitelikte iþlerde boþluk olmasý halinde hemen doðar. Ancak iþyerinde bu nitelikteki iþlerde boþ yer yoksa, iþverenin yeniden iþe alma yükümlülüðü ancak ilgili pozisyonlarda boþluk oluþmasý halinde gündeme gelir.
Ýþ Kanunu'nun 30/5. maddesi uyarýnca yukarýdaki þartlarý taþýyan iþçiyi yeniden iþe almayan iþveren, iþe alýnma isteðinde bulunan eski iþçiye altý aylýk ücret tutarýnda tazminat ödemek zorundadýr.
