Çoðu kiþi New York’u ziyaret ettiðinde Manhattan’dan dýþarý adým atmaz. Oysa þehirde öyle farklý dünyalar var ki... Çin, Hindistan, Ýtalyan, Yunan hatta Rus kültürünün birebir yaþandýðý mahaller. Hadi gezelim...
NEW York için ‘dünya metropolü’ demek yanlýþ olmaz. Tam olarak kaç ulustan insan olduðunu bilmek mümkün deðilse de New York, 800’e yakýn dille dünyada en çok dilin konuþulduðu kent ünvanýný taþýyor. Metrodayken veya sokaklarda yürürken öyle çok ýrktan insan görüyor, öyle farklý diller dinliyorsunuz ki büyülenmemek mümkün deðil. Bazen elimde olmadan dalýp gidiyorum insan çehrelerine. Her birinin hikyesi farklý. Kimi ülkesindeki baskýlardan kaçýp gelmiþ, kimi çocuklarýna daha iyi bir gelecek saðlamak için. Herbiri (istisnalar da çok deðil elbet) bir þekilde hayallerini gerçeðe dönüþtürmüþ. En azýndan evine ekmek götürecek parayý kazanýyor.
GÖKDELENLERDEN UZAKLAÞIN
Beþ idari bölgeye daðýlmýþ olan New York kentinin nüfusu 8 milyonun üzerinde. Yaklaþýk 800 kilometrekarelik bir alanda kurulmuþ olan kent, dünyada Ýngilizce’nin en yaygýn konuþulduðu yerlerden biri olsa da Queens ve Brooklyn gibi bölgelerde nüfusun beþte biri Ýngilizce bilmiyor. Aðýrlýklý olarak Çin ve Koreli nüfusa sahip Flushing ile Latin Amerika kökenli, Arap ve Çinlilerin yerleþim bölgesi Sunset Park Ýngilizce’nin en az konuþulduðu mahallelerden.
Çoðu kiþi New York’u ziyaret ettiðinde Manhattan’dan dýþarý adým atmaz. Etnik mahalle dendiðinde Manhattan’daki Ýtalyan veya Çin mahallelerini ziyaret eder, gökdelenler baþkentinden ayrýlmayý nedense pek çok turist düþünmez. Manhattan’da çok sevdiðim bölgeler olsa da Brooklyn, Bronx ve Queens’deki mahalleleri gezmeyi daha çok severim. Örneðin Flushing veya Sunset Park’taki Çin mahallesi Manhattan’dakine göre çok daha otantik. Gerçek bir Ýtalyan mahallesi görmek için biraz zahmete katlanýp Belmont’a gitmek gerek. Ýþte ben de bu yazýyý New York’ta sevdiðim mahallelerin hiç deðilse bir kýsmýný anlatabilmek için yazýyorum, belki bu sürprizlerle dolu kenti ziyaret edecek olanlar için ufak bir rehber olur ümidiyle.
SANIRIM YANLIÞ GELDÝM!
Doðu ile Batý’nýn birleþtiði bir yer Flushing. 7 no’lu trenin Queens’teki son duraðýnda indiðinizde kendinizi Þanghay’da zannedebilirsiniz. Etrafýnýzda göreceðiniz Çince tabelalar, neredeyse tamamý çekik gözlü insanlar ve Çin yemekleri satýlan büfeler size “Tamam, artýk Çin’deyim” duygusunu hissettirir. Kendinizi Çin kültürüne deðil Kore’ninkine yakýn buluyorsanýz Union Street’e yürüyün. Kore mutfaðýnýn en leziz yemekleri ve rengrenk tatlýlarýný burada bulabilirsiniz. Ana cadde üzerindeki (Main Street) Hong Kong Süpermarketi Asya’dan gelen ürünlerle doluyken, yine ayný cadde üzerindeki Aji Ichiban’da Japonya’nýn atýþtýrmalýklarý satýlýr. Hillary Clinton’un senatörlük kampanyasýnda yemek yediði yeri ziyaret etmek isterseniz, caddeden ayrýlmadan Chao Zhou’ya girebilirsiniz. Özellikle deniz mahsullerini sevenlere öneriyorum.
MÝNÝK BOLLYWOOD
Hint kültürüne meraklýysanýz ziyaret etmeniz gereken ilk yer burasý. Geçtiði mahallelerde farklý ülkelerden gelen göçmenler yaþadýðý için “Birleþmiþ Milletler Treni” olarak tanýmlanan 7 no’lu trene binerek (E, F, G ve R trenleri de duruyor) Queens yönünde Jackson Heights duraðýnda indiðinizde artýk Hindistan’dasýnýz. Sarili kadýnlar, türbanlý Sihler, müzik dükknlarýndan taþan Bollywood müzikleri, sari satan maðazalar, kuyumcular, restoranlar ve çalýþanlarýnýn tamamý Hintli olan kocaman bir Hint süpermarketi: Patel Brothers. Hepsi 74. Cadde üzerinde. Hint deðil Latin Amerika kültürünü tanýmayý tercih ediyorsanýz yine ayný mahallenin biraz ilerisindeki Roosevelt Caddesi ve 37. Cadde’ye doðru yürüyün. Mesela güzel bir Peru lokantasýna girip koca bir tabak kalamar kýzartmasý veya marine edilmiþ çið balýk (ceviche) sipariþ edebilirsiniz.
Bronx’taki Ýtalyan: Belmont
Ýnsanýn New York’ta Ýtalya’dan uzak kalmasý pek mümkün deðil ancak bana kalýrsa en geleneksel Ýtalyan mahallesi Belmont. Son yýllarda dükkan ve restoranlarýn bir kýsmý Balkanlar’dan gelenlere devredilmiþ olsa da mahalle hala buram buram Ýtalya kokuyor. Kahve mi içeceksiniz, pizza mý yiyeceksiniz, Ýtalyan peynirleri mi alacaksýnýz öyleyse Bronx yönünde D trenine binin, Fordham Road’da inin ve Arthur Avenue tarafýna giden bir otobüse binin. Birkaç durak sonra Ýtalya’dasýnýz. Oraya her gidiþimde Borgatti’s’den taze makarna alýyorum. Eve gelir gelmez hemen piþirip yiyoruz. Bir de Gino’s Pastry Shop’a uðrayýp pamuk nine Chiara’nýn ricotta peyniriyle yaptýðý Ýtalyan tarzý peynir kekini tatmadan edemiyorum. Ýncecik bir dilim de olsa.
Cehennem mutfaðý’nda yemek yiyin
DÝYELÝM Manhattan’dan ayrýlmaya hiç niyetiniz yok, öyleyse Cehennem Mutfaðý (Hell’s Kitchen) olarak tanýmlanan 9. Cadde’ye mutlaka uðrayýn.
Adanýn doðu tarafýndaki 9. Cadde’ye, Times Square’dan geçebilirsiniz. Tiyatro ve müzikal afiþlerinden uzaklaþýp doðuya doðru gittiðinizde dünya mutfaklarýndan örneklerin yer aldýðý caddeye geldiniz demektir.
Bir zamanlar çok tehlikeli olduðu için kimselerin gitmeye cesaret edemediði bölge artýk günün her saati cývýl cývýl. Özellikle 34. Sokak’tan 54. Sokak’a kadar olan bölgede dünyanýn tüm mutfaklarý temsil ediliyor, Türk mutfaðý bile!
