DÜZEYLÝ, ölçülü, dikkatli, bilgi veren, ilginç, sanatsal ve politik arka planý bulunan ama spekülasyondan ve sansasyondan uzak duran bir Bob Marley biyografisi Marley. Müziðinin de ötesine geçen bir felsefeyle dünya gençliðini yarým yüzyýldýr etkilemekte olan efsanevi bir kiþiliðin dengeli bir belgeselini yaparak tarihe de hizmet etti Kevin MacDonald.
Esasýnda yapýmcýlarý arasýnda babasýnýn mirasýný taþýyan Ziggy Marley’nin de bulunduðu bu film, MacDonald yönetmen koltuðuna oturana dek birçok kez el deðiþtirmiþ bir proje. Ýlk ortaya atýldýðýnda Martin Scorsese’nin yönetmesi gündeme gelmiþti. Dolayýsýyla belki de sýký bir araþtýrma sonucu toplanan malzemenin ve oluþturulan metnin saðlamlýðýný uzun süren yapým macerasýna borçludur. Bob Marley’nin fazlasýyla ‘hareketli’ özel yaþamýnda evlilik dýþý iliþkileri ve eþi Rita’nýn evlat edindikleri dahil 11 çocuðu olmasý ve hepsinin de filme katkýda bulunmasý baþlý baþýna bir belgeselcilik baþarýsý deðilse nedir? Muhtemelen bu tür malzemeler baþka türlü bir yaklaþýmla oldukça sansasyonel bir filme dönüþtürürdü Marley’yi ama filmin baþlýca erdemi içeriðini kontrol edebilmesi. Marley öncelikle hayranlarý, takipçileri, onun Jamaika’dan dünyaya yaydýðý özgürlük ve barýþ temelli Rastafari felsefesini benimsemiþ ya da takdir edenler için cazip bir yapým. Reggae müziðini seven ve Bob Marley and the Wailers’ý dinleyen ama onlarý çevreleyen dünya hakkýnda bilgisi olmayanlar için de neredeyse ansiklopedik bir kaynak. Bir kýsmý ilk kez bu filmde kullanýlan arþiv filmleri ve söyleþileriyle Bob Marley’yi tarihteki ve gönüllerdeki yerine doðru oturtmak için titizlikle hazýrlanmýþ. Elbette sinemanýn bütün olanaklarýyla ve müziðin bütün çekiciliðiyle donatýlarak göze ve kulaða eþ derecede hoþ biçimde hitap etmesi için de özen gösterilmiþ ama aþýrý estetize edilmemiþ.
ANSÝKLOPEDÝK BÝR KAYNAK GÝBÝ
Marley, izleyiciye adýný taþýdýðý kiþiliði Jamaika’daki çocukluðu, annesi, okulu, müziðe ilgi duymaya baþlamasýndan yola çýkýyor; ilk single’ý, The Wailers’ý oluþturan arkadaþlarýyla tanýþmasý, karýsý Rita ile iliþkisi, müzik endüstrisinde kendine yer edinebilmesiyle devam ediyor. Kronolojik süreç içinde içgüdüleri güçlü, yetenekli ve karizmatik bir kiþiliðin müziðini en iyi biçimde icra etmeye baþlamasýný ve sanatýn gücünü barýþçý politik amaçlarla kullanmayý baþarmasýný takip ediyoruz. Jamaika’daki kritik bir seçim sürecinde Bob Marley’nin iki rakip lideri bir araya getiren gücüne tanýk olduðumuzda filmin de yaþam öyküsünün de climax’ýna týrmanýyoruz. Filmin final bölümü, tedavi için geç kalýnan hastalýk sürecinde müzik çalýþmalarýný sürdüren Bob Marley’nin dokunaklý ölümüne uzanýyor. Çevresindekiler, deyim yerindeyse müritleri tarafýndan ne kadar sevilip sayýldýðýný somut biçimde duyumsuyoruz. Ki o “müritlerin” bugün bile var olmasý, sadece müzik ya da sinemayla deðil biraz olsun toplum ve insanla ilgilenen herkesi bu belgeselin merakla izlenmesi için öncelikli nedendir.
