Sanýyorum IMF Baþkaný Christine Lagarde’dan baþlamak gerekecek bugün. Lagarde,‘Fransa ve Yunanistan kemer sýkmayý sandýkta reddetti. Bundan dolayý mali kesintiler konusunda daha temkinli olmalý, büyüme tartýþmasý gündemin ana maddesi’deyiverdi. Bilirsiniz IMF, ikinci savaþ sonrasý, azgeliþmiþ ülke halklarýnýn ne istediðine bakmadan, Lagarde’ýn þimdilerde karþý çýkmak zorunda kaldýðý ‘kemer sýkma’ politikalarýný ödünsüz uyguladý. Böyle bir dönüþ için Avrupa krizi gerekiyormuþ demek ki.
Krugman’da ‘kemer sýkma’ politikalarý için Orta Çað benzetmesi yaptý. Demek ki IMF, yýllardýr piyasanýn deðil, ‘ortaçað’ düzeninin kurumuymuþ. Bu da güzel. Ama ayný batý þimdi Yunanistan’da hükümet kurma görevini alan Syriza’a marjinal, iþe yaramaz diye ‘çöp’ muamelesi yapýyor. Yunan halkýnýn seçim hakkýna saygý göstermiyor.
Ancak bu ayný zamanda, Avrupa’da krizi aþacak bir yenilenmenin de baþlangýcý. Yunanistan’da Pasok ve Yeni Demokrasi Partisi’nin ömrü bitti. Yunanistan’da birleþik solun partisi Syriza’nýn, yüzde 17 oranýnda oy alarak ikinci parti olmasý çok önemli. Syriza, hem batý basýnýnda hem de bizde ‘radikal’ nitelemesini taþýdýðý için ‘marjinal’ olarak anlatýlýyor. Hâlbuki böyle deðil. Syriza’nýn lideri Alexis Tsipras, kendilerini ve hedeflerini þöyle anlatýyor: ‘Bizim derdimiz sol güçler, Yeþiller ve Pasok’la baðlarýný koparanlarýn oluþturacaðý büyük bir toplumsal çoðunluða dayanan yeni bir iktidar koalisyonu. Papandreu hükümeti, IMF’ye baþvuruyu ve durgunluk ve sosyal yýkýmýn memorandumuna baðlýlýðý gerçekleþtirdi. Papademos hükümeti de ayný yolu izledi. Biz alternatifi açýkça tarif ettik: En azýndan son üç yýlýn borçlarýnýn geri ödenmesiyle ilgili bir moratoryum için kredi verenlerle sert bir müzakere. Biriken borcun ve iþ çevrelerinin yüksek karlarýnýn ve diðer tasarruf araçlarýnýn vergilendirilmesi ve silahlanma harcamalarýnýn keskin bir þekilde azaltýlmasý. Ayný zamanda iþ ve ücretlerin desteklenmesiyle talebin uyarýlmasý, zayýflarýn korunmasý ve borçlu haneler ve küçük iþletmeler için kredilerin düzenlenmesi. Tüm bu yapýlacaklar ekonominin yeniden harekete geçmesi ve krizden çýkýþ için temel oluþturabilir.’
Syriza’nýn krizle ilgili çözümü, gördüðünüz gibi, hiç de marjinal deðil. Bir kere Syriza, kendisini ‘sol’ tarafta diye anlatan hâlbuki bal gibi milliyetçi bir parti olan Pasok’la tüm baðlarýný koparanlarý solda görüyor. (Pasok-CHP kardeþ partidir.) Yeþiller gibi, geleneksel sol ve sað kavramlarýnýn dýþýnda olan bir hareketi içine alýyor. Ayrýca Syriza’nýn kriz çözümü, örneðin Brezilya’yý hýzla yukarý çeken ve demokratikleþme ile birlikte kalkýnmayý gerçekleþtiren Lula döneminin politikalarýyla örtüþtüðü gibi, þimdi Fransa’da iktidara gelen Hollande’ýn çözümü ile de paralellik arz ediyor.
Syriza’nýn çözümü
O zaman Syriza’nýn çözümüne yeniden bakalým: 1) Hem faþizm hem de soðuk savaþ döneminden kalma sol ve sað ile tüm baðlarý koparmak, onlarýn tüm çözümlerini çöpe atmak. 2) Silahlanma harcamalarýn hýzla düþürmek. 3) Anti-tekel düzenlemeler ve bu kesimlerin vergilendirilmesi. 4) Küçük ve orta boy iþletmelerin desteklenmesi; buralarda piyasa mekanizmasýnýn küçükler lehine iþletilmesi. Brezilya’da Lula, bütün bunlara ilaveten ekonominin rekabetçi ve avantajlý olduðu alanlarda kamunun araya girdiði konjoktürel düzenlemeler yaptý ve Brezilya’nýn rekabetçi bir sanayileþmeye yüzünü dönmesini saðladý. Küçük ve orta boy iþletmelerin desteklenmesi çok güçlü bir orta sýnýf oluþturdu. Bu, krizden çýkýþý saðladýðý gibi, demokratikleþmenin de lokomotifi oldu. Lula, yatýrým ortamýný da, demokratikleþmeyi hýzlandýrarak ve bu yolla istikrar saðlayarak, iyileþtirdi. Bu yalnýz doðrudan yatýrýmlarý deðil Ar-Ge yatýrýmlarýný da Brezilya’ya çekti.
Þimdi, çok ilginçtir, benzer bir yaklaþýmý, tabii Fransa þartlarýnda, Hollande da savunuyor. Peki, henüz bir bütünlüðe oturmamýþ bile olsa, Türkiye’de yaklaþýk on yýldýr, benzer bir çizgi izlemeye çalýþmýyor mu? Anadolu’da küresel rekabet eden küçük iþletmelerin bugün teknoloji üretir hale gelmesini ve üç dönemdir AK Parti’yi iktidara getiren orta sýnýf dinamiðini nasýl açýklarsýnýz?
Bugünlerde hiçbir siyasi kavramý ve kalýbý sanayi devriminin argümanlarýna baðlý deðerlendirmeyin; hele þu sað-sol kavramlarýný. Bilgi toplumu rüzgârý, þimdilik, bunlarý birbirine katýyor. Bilgi toplumunun hâkimiyeti artýnca yenileri gelecek.
