Her gün yatmadan önce içilecek bir fincan melisa çayý rahat bir uyku uyumanýza ve radyosunun vücuttan uzaklaþtýrýlmasýna yardýmcý. Ama sakýn ola limon otu içip de ayný etkiyi beklemeyin. Gerçek melisayý bulmanýz þart. Peki nasýl mý?
Melisa, aslýnda Türkçe adý ‘oðulotu’ olmasýna karþýlýk ülkemizde melissa officinalis olarak Latince bilimsel adýyla tanýnýyor. Özellikle hafif ve orta derecede sinir sistemi sorunlarýnýn giderilmesinde çok etkili ve çok güvenilir bir bitki. Bu bakýmdan ben özellikle herkese akþamlarý yatmadan önce rahat bir koltuða oturarak hazýrladýklarý melisa çayýný þekersiz içmelerini öneriyorum. Günün bütün stresini silerek rahat bir uyku uyutmanýn yaný sýra gün içerisinde farkýnda olmadan maruz kaldýðýmýz radyasyonun vücudumuzdan uzaklaþtýrýlmasýný da saðlayacaktýr. Melisa çayýnýn radyasyonun zararlý etkilerini giderebildiði deney hayvanlarý üzerinde yürütülen birkaç bilimsel araþtýrmayla da ortaya konulmuþ.
Vesveseye kapýlýp acile gitmiþ
Melisa çayýnýn tüm dünyada güvenilir olduðu bilinmesine, önerilmesine raðmen yeni yayýmlanan bir çalýþma dikkatimi çekti. Uluslararasý bir dergide Süleyman Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi adresli çalýþmanýn baþlýðý “Melisa’nýn baðýmlýlýk yaptýðý, yoksunluk belirtilerine yol açtýðý” þeklindeydi. 30 yaþýnda bir erkek hasta üç aydýr içinde bulunduðu gerginlik sorununa çözüm arayýþý içerisinde aktardan melisa satýn alarak akþamlarý çay halinde içmeye baþlamýþ. Hasta melisa çayý içtiðinde kendisini iyi hissettiðini, ancak içmediðinde huzursuz ve sinirli olduðunu, giderek günlük çay miktarýný dört bardaða kadar artýrdýðýný ifade etmiþ. Ancak sanýrým bir vesveseye kapýlarak melisa çayýnýn kendisinde baðýmlýlýk yarattýðýný düþünerek acil servise baþvurmuþ. Yapýlan incelemede melisa çayý içmediðinde uyku ve iþtahta azalma, konsantrasyon bozukluðu, ellerinde titreme, huzursuzluk, gerginlik haricinde kalp hýzý, kan basýncý ya da biyokimyasal serum ve idrar deðerleri gibi bulgularda herhangi bir farklýlýk tespit edilememiþ. Beyin grafileri (MR ve EEG) de normal çýkmýþ. Ayrýca hastanýn herhangi bir ilaç ya da alkol kullanmadýðý belirtilmiþ.
Gelelim tedavinin ilginç kýsmýna; hani hasta ilaç baðýmlýlýðý nedeniyle hastaneye gitmiþti ya! Hastanýn tedavisi için gerçek baðýmlýlýk yapan ilaç (klonazepam türevi) uygulanmaya baþlanmýþ. Bu suretle altý aylýk süreçte hastanýn baðýmlýlýk þikâyetlerinin tamamýyla giderilebildiði kaydedilmiþ. “Yaðmurdan kaçarken doluya tutulmak” bu olsa gerek!
Bodrum melisasý zararlý olabilir
Makalede, melisanýn baðýmlýlýk yaptýðý bilgisinin ‘dünyada ilk defa’ kendileri tarafýndan tespit edildiði ifade ediliyordu! Dünyada her gün milyonlarca kiþi tarafýndan güvenle tüketilen ve hiçbir bilimsel kaynakta yer almayan bu þekilde bir iddiada bulunurken kiþilerin daha kapsamlý deðerlendirme yapmalarý gerekirdi diye düþünüyorum. Benim yazýlarýmý takip edenler bilir, aktarlar ve baharatçýlarda melisa diye satýlan bitkilerin hiçbiri gerçek melisa deðil. Gerçek melisa (melissa officinalis) pahalý oluðundan, benzer limon aromasýna sahip limon otu (aloysia triphyla) yapraklarý satýlýyor. Ancak limon otunun anksiyete/gerginlik üzerinde etkisi çok zayýf, genellikle sindirim sorunlarýnda yardýmcý oluyor. Bir de ‘Bodrum melisasý’ olarak adlandýrýlan ve akþamlarý çiçekleri hoþ kokan bir çalý var ki eðer bunun yapraklarý fazla kullanýlýrsa taþýdýðý alkaloitler nedeniyle insana çok zararlý olabilir. Yani bu makalenin bilimsel olarak da hiçbir deðeri yok, çünkü hastanýn kullandýðýný söylediði ürünün bir uzman tarafýndan yapýlmýþ bilimsel tanýmý bulunmuyor.
GERÇEK BÝTKÝYÝ NASIL BÝLEBÝLÝRÝM?
- Limon otu ülkemizde batý ve güneyde bahçelerde yetiþtirilen çalý þeklinde bir bitki. Yapraklarý uzun, sert ve belirgin damarlý.
- Gerçek melisa ise otsu bir bitki, narin ince dokulu yapraklarýnýn kenarý dantel gibi.
- Bodrum melisasýnda ise yapraklar deðil, çiçek kokuyor.
- Benim önerim bilinen, güvenilir markalarýn süzen poþetli ürünlerini kullanmanýz.
