Çalışanların en önemli haklarından biri olan kıdem tazminatı 4857 sayılı İş Kanunu'ndaki hükümlere göre ödenmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken çalışılan her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılacaktır. Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır.
Brüt ücretin hesaplanmasında işçinin para ve para ile ölçülmesi mümkün olan iş sözleşmesiyle sağlanan menfaatler ile kanundan doğan menfaatler süreklilik arz etmesi koşuluyla dikkate alınmaktadır.
Diğer bir deyişle hesaplamada çalışanın son aldığı brüt ücret ile birlikte; yemek parası, yol parası, özel sağlık sigortası işveren katkısı, ikramiye, prim gibi kanundan veya sözleşmeden doğan para ve parayla ölçülebilir sürekli ödenen yan hak ödemeleri de kıdem tazminatı hesabına dâhil edilir.
Yapılan düzenleme gereğince, kıdem tazminatı tavanı devlet memur maaş katsayısına göre belirlenmektedir. Kıdem tazminatı tavanı memur maaş katsayısına bağlı olarak her yıl ocak ve temmuz aylarında artmaktadır.
Bu kapsamda 2025 yılı Ocak ayında memur maaş katsayılarının değişmesine bağlı olarak kıdem tazminatının tavan tutarı da değişmiştir.1475 sayılı mülga İş Kanunu'nun yürürlükte olan 14. maddesine göre, kıdem tazminatı en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre ödenecek emekli ikramiyesini geçememektedir.
Diğer bir anlatımla ödenecek kıdem tazminatının bir yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırılmıştır. Memur maaş katsayısına bağlı olan kıdem tazminatı tavan oranı değişmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü'nün 06.01.2025 tarih ve 1 Sıra No'lu Genelgesi ile Aylık katsayısı 1,012556, taban aylık katsayısı 15,848415 ve yan ödeme katsayısı ise 0,321115 olarak açıklanmıştır.
Buna göre 01.01.2025 – 30.06.2025 tarihleri arasında geçerli olmak üzere, aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek gösterge rakamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı (1,012556) memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (15,848415), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,321115) olarak belirlenmiştir.
Kıdem tazminatı tavanı hesabı aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:
2025/Ocak-Haziran dönemi memur maaş katsayısı 1,012556 ve taban aylık katsayısı 15,848415 olduğuna göre;
2025/Ocak-Haziran dönemi kıdem tazminatı tavanı (1,012556 x 30425) + (15,848415 x 1000) = 46.655,43 TL olacaktır.
Yukarıda verilen bilgiler gereğince, 1.1.2025-30.06.2025 dönemi için Kıdem Tazminatı Tavanı tutarı brüt 46.655,43 TL olup, damga vergisi kesintisi sonrası net 46.301,32 TL olmuştur.
Kıdem tazminatı tutarı üzerinden yalnızca damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Ek olarak, giydirilmiş brüt ücretleri kıdem tazminatı tavanını aşan çalışanlara, kıdem tazminatı tavanını aşan tutarda kıdem tazminatı ödenememektedir. Nitekim kıdem tazminatı tavanını aşan tutarda yapılan ödemeden sosyal güvenlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerinin yapılması gerekmektedir. Çalışanlara kıdem tazminatı tavanını aşan bir ödeme yapılması halinde, tavanı aşan kısım ikramiye gibi değerlendirilerek yasal kesintiler yapılacaktır.
Son olarak, 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi çalışanlar için tavan tutar bulunmasına karşın, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'a tabi gazetecilerin kıdem tazminatında herhangi bir tavan uygulaması bulunmamaktadır.
