Stajyerlik ve mesleki eðitim ülkemizin geliþmesinde ve kalkýnmasýnda önemli bir husustur.
Özellikle son yýllarda birçok sektörde ara eleman sýkýntýsý yaþanmasý da mesleki eðitimin önemini göstermektedir. Mesleki eðitim ve ara eleman sorunu ivedilikle çözülmesi gereken en önemli sorunlardan biridir.
Staj süreci de eðitim görülen alanda teorik bilgilerin sahada ve iþletmelerde öðrenilmesidir.
5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu'na göre, "meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköðrenimleri sýrasýnda staja tabi tutulan öðrenciler", Kanun'un 5'inci maddesinin birinci fýkrasýnýn "b" bendi kapsamýnda sigortalý sayýlmaktadýrlar ve bu sigortalýlar hakkýnda yalnýzca kýsa vadeli sigorta kollarýndan olan iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigorta primleri ödenmektedir.
Stajyerler adýna uzun vadeli sigorta kolu primleri yatýrýlmadýðýndan, bu süreler emeklilik hesabýnda sigorta baþlangýç tarihi olarak sayýlmayacak ve prim ödeme gün sayýsýnda da dikkate alýnmayacaktýr.
Ek olarak, 5510 Sayýlý Kanun'un, "Prim Ödeme Yükümlüsü" baþlýðýný düzenleyen 87'nci maddesinde düzenlendiði üzere, stajyer öðrenciler için prim ödeme yükümlüsü, meslek liselerinde okumakta iken staja tabi tutulanlar için okullarý; yükseköðrenimleri sýrasýnda staja tabi tutulan öðrenciler için yükseköðrenim kurumlarýdýr.
Bu anlamda bu öðrenciler ile stajýn gerçekleþtiði iþyeri iþverenleri arasýnda sigortalýlýk iliþkisi doðmamaktadýr.
Diðer bir anlatýmla gerek meslek liselerinde ve gerekse de yükseköðretimde zorunlu staj yapan veya staj yapmasý uygun görülen öðrencilerin sigorta primlerini öðrenim gördükleri okullar yatýrýlmaktadýr.
5510 Sayýlý Kanun'da yer almakla birlikte genel bir sosyal güvenlik uygulamasý olarak, iþ kazasý bildirimi, kýsa vadeli sigortalý kollarý açýsýndan prim ödeme yükümlüsü olan gerçek ve tüzel kiþiler tarafýndan yapýlmaktadýr.
Her ne kadar 5/b kapsamýndaki stajyer öðrenciler için prim ödeme yükümlüsü okul veya yükseköðrenim kurumu olsa dahi 6331 sayýlý Kanun uygulamasý gereðince, iþ saðlýðý ve güvenliði açýsýndan stajyerlerin diðer sigortalýlardan ayrý olarak deðerlendirilememesi neticesinde, stajyerlerin iþ kazasý bildiriminin sigortalý bildirildiði iþveren, yani okul tarafýndan yapýlmasý uygun görülmemiþtir.
Stajyerlerin iþ kazasý bildirimleri staj gördükleri iþyeri iþverenleri tarafýndan yapýlmalýdýr. Bu husus, açýk bir þekilde 2016/21 sayýlý Kýsa Vadeli Sigorta Uygulamalarý Hakkýnda Genelge'nin aþaðýdaki hükümleri ile düzenlenmiþtir. Dolayýsýyla, stajyerlerin iþ kazasý bildirimleri staj faaliyetinin yürütüldüðü iþyeri tarafýndan, kaðýt ortamýnda yapýlmalýdýr.
"5510 sayýlý Kanunun 5 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda bulunan çýrak ve stajyer öðrenciler ile ayný maddenin (e) bendi kapsamýndaki Ýþ-Kur kursiyerlerinin staj gördükleri sýrada iþ kazasý geçirmeleri veya meslek hastalýðýna tutulmalarý halinde, söz konusu kiþilerin çalýþtýðý/staj gördüðü iþyeri iþverenleri tarafýndan bildirimleri manuel olarak kaðýt ortamýnda yapýlacak ve yükümlülüðün süresinde yerine getirilmemesi durumunda idari para cezalarý eðitim veya staj gördükleri iþyeri iþverenlerine uygulanacaktýr."
Dolayýsýyla sigortalý olan stajyerlerin, her ne kadar prim ödeme yükümlüsü okul/yükseköðrenim kurumu olsa da 6331 sayýlý Kanun gereðince iþverenlerin stajyerlerden de sorumlu olmasý nedeniyle stajyerlerin iþ kazasý veya meslek hastalýðý durumlarýnda bildirimleri iþverenler tarafýndan yapýlacaktýr. Bu bildirim stajyerlerin okullarý tarafýndan yapýlmayacaktýr.
Stajyerlerin iþ kazasý bildiriminin iþverenler tarafýndan 3 iþ günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekirken, ayrýca ilgili eðitim kurumuna da yazýlý olarak bilgi verilmesi gerekmektedir.
Ýþverenlerin, iþ kazasýný bildirmeme yükümlülüðü nedeniyle doðabilecek idari para cezasýyla karþýlaþmamalarý için bu hususa dikkat etmeleri ve stajyerlerin maruz kaldýðý iþ kazalarýný mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmeleri önem arz etmektedir.
