Aðýz sulandýran meyveler, hamur iþleri dururken lahana ne kadar cazip olabilir? Antioksidan ve C vitamini açýsýndan zengin olan lahana ailesi o kadar geniþ ki, her çeþidiyle mükemmel sofralar hazýrlayabilirsiniz.
“Kýþ mevsiminde çýkar ortaya lahana...
Can verir insana, çünkü taze gül yapraðý gibidir lahana.”
Bu dizeler III. Selim’e ait. Osmanlý’nýn cirit müsabakasý yapan takýmlarýndan biri Lahanacýlar. III. Selim de takým olarak Lahanacýlar’ý tutarmýþ, yani takým aþkýyla yazýlmýþ bu dizeler. 15’inci yüzyýl baþlarýnda Merzifon yakýnlarýnda yapýlan cirit müsabakalarý için kurulan iki takýmdan birine, bölgenin meþhur sebzesinin ismi uygun görülmüþ.
O dönemde bir takýma ismini verecek kadar itibarlý, sevilen sebzesiymiþ anlayacaðýnýz. Peki o günlerde gücü temsil eden lahanaya bugün baktýðýmýzda ne görüyoruz? En azýndan lezzetli bir yemeði temsil ediyor mu? Neyse ki sarmasý seviliyor, kuru fasulye deyince yanýnda lahana turþusuyla akan sular duruyor. Çeþitleri çok, yapýlabilecek yemekler sýnýrsýz. Lahanayla ilgili aklýnýza gelen fotoðraf tam olarak nasýl bilmiyorum ama karnabahar, brokoli ve alabaþýn bile lahana ailesinden olduðunu not edin! Þimdi gelelim lahanýn yemeklerine ve çeþitlerine...
Yemeklerde ve salatalarda kullanýlan lahananýn birçok çeþidi var. Kimiyle çorba yapýlýyor kimiyle arma...Ýþte onlardan birkaçý:
- Alabaþ (Turp lahanasý)
- Karalahana
- Topbaþ lahana (Turþuluk beyaz lahana)
- Mor lahana
- Kýrmýzý lahana
- Karnabahar
- Yeþil karnabahar
- Pe-tsai (Çin lahanasý)
- Brüksel lahanasý
- Savoy lahanasý (Kývýrcýk lahana)
- Azman (Sivri yeþil lahana)
- Kale (Yeþil lahana)Beyaz þalgam
- KAPUSKA (Türkiye): Ülke genelinde sarmasýndan sonra en bilinen yemeði. Zeytinyaðlýsý da etlisi de yapýlýyor. Ýþin sýrrý kendi suyuyla piþirmekte.
- COLESLAW (Hollanda): Dünya çapýnda belki de en bilinen lahana tarifi. Mayonez, hardal, pirinç sirkesiyle hazýrlanan kývamlý bir lahana salatasý.
- LAHANA TURÞUSU (Almanya ve Türkiye): Beyaz lahananýn dayanýlmaz lezzeti Almanya’da dereotu, Türkiye’de ise biraz nohut ve maydanozla tuzlu suda bekletilerek hazýrlanýyor.
- KARALAHANA SARMASI (Türkiye): Özellikle kýymalý olanýna doyum olmuyor. Ýþin sýrrý kuzu, dana karýþýk et kullanmakta.
- LAHANA ROLLS (Japonya): Elbette sarmayý sadece biz yapmýyoruz. Polonya mutfaðýndaki lahana sarmasý Golab gibi, Japonya’nýn da yine en sevilen yemeklerinden biri lahana roll. Özelliði ise içindeki karanfil ve çok çeþitli baharatlar. Et ve sebzelerle hazýrlanýyor, et suyunda piþiriliyor.
- BORÇ ÇORBASI (Slav ülkeleri): Sýðýr etinden lezzet alan ve içinde binbir malzeme bulunan bu çorbanýn olmazsa olmazý elbette lahana!
- KIRMIZI LAHANA KAVURMASI (Almanya): Garnitür olarak sofrada yerini alan bu geleneksel yemeðin ilginç malzemesi elma. Elma, kuru soðan ve kýrmýzý lahananýn baharatlarla kavrulmasýyla yapýlýyor.
- KÝMCHÝ (Kore): Kore mutfaðýnýn olmazsa olmazý. Zencefil, sarýmsak, acý biber ve çokça malzemenin Çin lahanasýný sarýp sarmaladýðý bir marinasyon. Ýster çið ister piþmiþ olarak yenilen kimchi, marine süresi bitiminde kavrularak etlerin yanýnda ya da sandviçte servis edilen bir lezzet.
- Red Flannel Hash (Ýngiltere): Soðan, sarýmsak, baharatlar, kýrmýzý pancar ve lahananýn kavrulup üzerine kýrýlan yumurtayla Aziz Patrick günü yemeði olarak sofralarda yerini alýyor.
- Choucroute (Fransa): Bu yemeðin menþei için Fransa demek ne kadar doðru, bilmiyorum. Almanlarýn ünlü turþusu ve sosisiyle hazýrlanan bu lahana yemeðinin en önemli özelliði içinde sýðýr, koyun ve kaz etiyle yapýlan sosislerle birlikte karýþýk et çeþitlerini de içermesi.
- Colcannon (Ýrlanda): Cadýlar Bayramý’nýn vazgeçilmez püresi! Patates, soðan, maydanoz, krema, yeþil lahana (kale) ile birlikte haþlanýp püre haline getirilir. Ýrlandalýlar benzer malzemelerle geleneksel bir çorba da hazýrlýyor. Patates ve lahana uyumunu sevdikleri kesin.
