Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Tüm Yazýlarý

Meyan kökü akciðeri temizler mi

Nasrettin hoca Akþehir gölüne yoðurt çalar. “Aman hoca, ne yapýyorsun göl maya tutar mý” diye tepki koyanlara hocanýn cevabý hazýr; “Ya tutarsa!”  Ýnternet, sosyal medya icat olalý Nasrettin hoca öykülerinde yer alan bu tip kýssadan hisselere sýklýkla rastlar olduk. Özellikle zayýflama ürünlerinde her yýl yeni yeni kreatif ürünler pazarlanýyor; acý Meksika biberi, altýn çilek, goji beri ve daha niceleri. Ýnsanlar da inanarak mý, yoksa ‘Bir tutarsa zayýflarým’ düþüncesi ile mi bilemem satýn alýr, denerler. Herkes zayýfladý mý? Onu bilemem ama, kýsa sürede bu satýþlardan köþeyi dönenler yeni keþiflerin ufkuna doðru açýlýrlar. Þanslý olanlar, eðer içerisine tehlikeli sibutramin maddesi katýlmamýþsa canýný kurtarýr, baþka zayýflama seçenekleri için bekleyiþe geçer.

Toplumda bir diðer hassas konu ise sigara tiryakiliði; devlet ne yaparsa yapsýn sanki giderek daha da yayýlýyor gibi… Sigara fiyatlarýnda artýþ, paket üzerine konulan ‘ölümcül’ etiketi ve riskleri gösteren yazýlar, sigara içme alanlarýnýn kýsýtlanmasý, yazýlý ve görsel basýnda etkin kamu spotlarý vd. yine de nafile. Eve dönerken yolumun üzerinde gördüðüm tütün satan bir dükkânýn vitrinindeki yazý gerçekten trajikomik ‘Organik tütün bulunur’. Tütünün kendisi zaten böcek öldürücü etkiye sahip; tarým ilacý taþýsa ne olur, taþýmasa ne olur?  

Ýnternet ve sosyal medyada dolaþan bir ilan gerçekten Nasrettin hocalýk! ‘Sigarayý býrakmanýza gerek yok, hazýrladýðýmýz macunu kullananlarýn akciðerleri iki ayda pýrýl pýrýl olacak’ iddiasýnda bulunuyorlar. Hatta bazý ilanlarda biri koyu, diðeri açýk pembe iki akciðer resmi yan yana konulmuþ. Bu macunu kullanýnca yeni doðmuþ bebek akciðeri gibi pembe akciðerleriniz olacak! Ýddialar þu þekilde; macun içerisinde yer alan zencefil kökünde bulunan bol miktarda antioksidan maddeler sayesinde akciðerlerin içerisindeki yabancý ve zararlý maddeleri söküyor, meyan kökü akciðerlerin içerisindeki katraný söküp atarken, acýbadem sigaranýn zarar verdiði akciðerlerinizde onarým ve temizleme iþini baþlatýyormuþ. Ýçerisindeki bal macunun acý tadýnýn ortadan kalkmasýný saðlarken akciðerin iþlevlerini eksiksiz yerine getirmesine yardýmcý oluyormuþ. Çözüm bu kadar basit! Ben bu ifadelerden macunu mideye deðil de akciðerlere giderek temizliyor þeklinde bir intiba edindim. Akciðerlere giderse ne olacaðý malum!

Þimdi bir düþünün, ülkemizde en az 15-20 milyon sigara tiryakisi bulunduðunu var sayalým. Bunlarýn en az 10 milyonunun sigarayý býrakmaya niyeti yok. Bunlardan 100 bin kiþi denemek için bu üründen sadece bir defa satýn alýp kullansa kýsa sürede 4-5 milyon lira kazanç cepte. 

Zaten sosyal medya yazýlarýnda ‘Sigarayý býrakmanýza gerek yok’ þeklinde ibare yer almasýnýn nedeni de bu sanýrým. Ýnternetteki sitelerinde ise ‘Sigarayý býrakmanýzý saðlar’ diye ibareler yer alýyor.

Peki etkisi?

Meyan kökü bilinen balgam söktürücü etkisi ile doðal olarak bir miktar ifrazatýn boðazdan atýlmasýný saðlayacaktýr ama akciðerin içerisindeki yapýþmýþ zift tabakasýný nasýl sökebilir? Boðazdan atýlan bu sarý renkli ifrazat kullanan kiþilere biraz moral verebilir þüphesiz, ama akciðerlerinin o reklamda yer alan þekilde pembe hale dönüp dönmediðini görebilmeleri mümkün mü? 

Diðer taraftan, aðýz yoluyla alýnan bu ürünün akciðerlere gitmesi söz konusu olamaz. Meyan içerdiði saponinlerin yüzey aktif özelliði ile boðazda tüylü epitel hücrelerine yapýþan ifrazatýn yumuþatýlarak sökülmesini saðlar. Bu amaçla fazla miktarda meyan kullanýlmasý tansiyonu yükseltecektir. Böbreküstü bezlerinden salgýlanan kortizolü parçalayan enzimi baskýladýðý için vücutta kortizol birikir ve vücut ödem tutmaya baþlar, tansiyon yükselir. Diðer taraftan ürün içerisinde yer alan acýbadem tohumu bileþiminde bulunan siyanogenetik glikozitler ise mide asidi ile temasa geçtiðinde siyanür açýða çýkarýr ki, bilindiði gibi zehirleyici etkidedir.  

Benim çocukluðumda Ýstanbul’da Galata Köprüsü’nü saf bir vatandaþa satan dolandýrýcý Sülün Osman vardý. Bana çok daha masummuþ gibi geliyor, rahmetli, ne dersiniz?