Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Tüm Yazıları

Meyan kökü akciğeri temizler mi

Nasrettin hoca Akşehir gölüne yoğurt çalar. “Aman hoca, ne yapıyorsun göl maya tutar mı” diye tepki koyanlara hocanın cevabı hazır; “Ya tutarsa!”  İnternet, sosyal medya icat olalı Nasrettin hoca öykülerinde yer alan bu tip kıssadan hisselere sıklıkla rastlar olduk. Özellikle zayıflama ürünlerinde her yıl yeni yeni kreatif ürünler pazarlanıyor; acı Meksika biberi, altın çilek, goji beri ve daha niceleri. İnsanlar da inanarak mı, yoksa ‘Bir tutarsa zayıflarım’ düşüncesi ile mi bilemem satın alır, denerler. Herkes zayıfladı mı? Onu bilemem ama, kısa sürede bu satışlardan köşeyi dönenler yeni keşiflerin ufkuna doğru açılırlar. Şanslı olanlar, eğer içerisine tehlikeli sibutramin maddesi katılmamışsa canını kurtarır, başka zayıflama seçenekleri için bekleyişe geçer.

Toplumda bir diğer hassas konu ise sigara tiryakiliği; devlet ne yaparsa yapsın sanki giderek daha da yayılıyor gibi… Sigara fiyatlarında artış, paket üzerine konulan ‘ölümcül’ etiketi ve riskleri gösteren yazılar, sigara içme alanlarının kısıtlanması, yazılı ve görsel basında etkin kamu spotları vd. yine de nafile. Eve dönerken yolumun üzerinde gördüğüm tütün satan bir dükkânın vitrinindeki yazı gerçekten trajikomik ‘Organik tütün bulunur’. Tütünün kendisi zaten böcek öldürücü etkiye sahip; tarım ilacı taşısa ne olur, taşımasa ne olur?  

İnternet ve sosyal medyada dolaşan bir ilan gerçekten Nasrettin hocalık! ‘Sigarayı bırakmanıza gerek yok, hazırladığımız macunu kullananların akciğerleri iki ayda pırıl pırıl olacak’ iddiasında bulunuyorlar. Hatta bazı ilanlarda biri koyu, diğeri açık pembe iki akciğer resmi yan yana konulmuş. Bu macunu kullanınca yeni doğmuş bebek akciğeri gibi pembe akciğerleriniz olacak! İddialar şu şekilde; macun içerisinde yer alan zencefil kökünde bulunan bol miktarda antioksidan maddeler sayesinde akciğerlerin içerisindeki yabancı ve zararlı maddeleri söküyor, meyan kökü akciğerlerin içerisindeki katranı söküp atarken, acıbadem sigaranın zarar verdiği akciğerlerinizde onarım ve temizleme işini başlatıyormuş. İçerisindeki bal macunun acı tadının ortadan kalkmasını sağlarken akciğerin işlevlerini eksiksiz yerine getirmesine yardımcı oluyormuş. Çözüm bu kadar basit! Ben bu ifadelerden macunu mideye değil de akciğerlere giderek temizliyor şeklinde bir intiba edindim. Akciğerlere giderse ne olacağı malum!

Şimdi bir düşünün, ülkemizde en az 15-20 milyon sigara tiryakisi bulunduğunu var sayalım. Bunların en az 10 milyonunun sigarayı bırakmaya niyeti yok. Bunlardan 100 bin kişi denemek için bu üründen sadece bir defa satın alıp kullansa kısa sürede 4-5 milyon lira kazanç cepte. 

Zaten sosyal medya yazılarında ‘Sigarayı bırakmanıza gerek yok’ şeklinde ibare yer almasının nedeni de bu sanırım. İnternetteki sitelerinde ise ‘Sigarayı bırakmanızı sağlar’ diye ibareler yer alıyor.

Peki etkisi?

Meyan kökü bilinen balgam söktürücü etkisi ile doğal olarak bir miktar ifrazatın boğazdan atılmasını sağlayacaktır ama akciğerin içerisindeki yapışmış zift tabakasını nasıl sökebilir? Boğazdan atılan bu sarı renkli ifrazat kullanan kişilere biraz moral verebilir şüphesiz, ama akciğerlerinin o reklamda yer alan şekilde pembe hale dönüp dönmediğini görebilmeleri mümkün mü? 

Diğer taraftan, ağız yoluyla alınan bu ürünün akciğerlere gitmesi söz konusu olamaz. Meyan içerdiği saponinlerin yüzey aktif özelliği ile boğazda tüylü epitel hücrelerine yapışan ifrazatın yumuşatılarak sökülmesini sağlar. Bu amaçla fazla miktarda meyan kullanılması tansiyonu yükseltecektir. Böbreküstü bezlerinden salgılanan kortizolü parçalayan enzimi baskıladığı için vücutta kortizol birikir ve vücut ödem tutmaya başlar, tansiyon yükselir. Diğer taraftan ürün içerisinde yer alan acıbadem tohumu bileşiminde bulunan siyanogenetik glikozitler ise mide asidi ile temasa geçtiğinde siyanür açığa çıkarır ki, bilindiği gibi zehirleyici etkidedir.  

Benim çocukluğumda İstanbul’da Galata Köprüsü’nü saf bir vatandaşa satan dolandırıcı Sülün Osman vardı. Bana çok daha masummuş gibi geliyor, rahmetli, ne dersiniz?