Migren tipi baþaðrýsý çoðunlukla baþýn bir tarafýnda þiddetli zonklama veya çarpýntý þeklinde baþaðrýsý ile seyreden, bazý kiþilerde bulantý, kusma, ve ses ve ýþýða hassasiyet gibi þikayetlerin de eþlik ettiði bir saðlýk sorunu. Hayati bir riski bulunmasa da sýk tekrarlamasý ve birkaç saat ya da bir kaç gün sürebilmesi durumunda insaný hayatýndan bezdiren, geçici olarak iþ göremez hale getirebilen bir sorun. Aslýnda “aura” olarak adlandýrýlan ve ýþýk çakmasý, görüþ kaybý veya yüz/kol/bacaðýn bir tarafýnda karýncalanma gibi uyarý sinyalleri migren krizlerinin önlenmesinde önemli bir avantaj saðlayabiliyor. Bir migren hastasý olarak ben aura sýrasýnda hemen nane yaðý koklayarak sorunu etkin bir þekilde çözebiliyorum. Ancak her migren hastasýnda ayný þekilde olumlu sonuç alabilmek mümkün olamayabiliyor.
Yeni yayýmlanan bilimsel bir klinik çalýþma (çift körlü, randomize, plasebo kontrollü) nane yaðýnýn yeterli olmadýðý durumlarda aðrý kesici ilaç kullanma ihtiyacý duyan hastalarda aðrý ile daha etkin mücadele imkaný vermesi bakýmýndan dikkatimi çekti. Brezilya’da migren aðrýsý ile acil servisine baþvuran 120 hasta arasýndan belirli kriterlere göre seçilen (ayda 1-6 defa migren krizi geçiren yetiþkin) 60 migren hastasý iki gruba ayrýlarak bir gruba (plasebo) damar yoluyla 100 miligram ketoprofen (aðrý-giderici ilaç) ampul ve etkisiz içerikli (selüloz) kapsül verilirken, diðer grup hastalarý ketoprofen ampulün yaný sýra 400 miligram zencefil kapsülü verilmiþ. Hastalarda uygulama öncesi, 30, 60, 90 ve 120 dakika sonra aðrý þiddeti, migren semptomlarý, tedaviden memnuniyet gibi hususlarda hastalarýn görüþü alýnmýþ.
Tabloda siyah çubuklar ketoprofen ile birlikte zencefil verilen hastalar, beyaz çubuklar ise sadece ketoprofen verilenlerin memnuniyetini gösteriyor. Tablodan da görüldüðü gibi damardan aðrý kesici ilaç enjeksiyonu ile birlikte zencefil kapsül verilmesi ile hastalarýn tedaviden memnuniyeti üç misli artmýþ. Toplam memnuniyet oraný yüzde 80 civarýndayken, ilaç uygulamasýný daha etkili bulan, kararsýz ya da memnun olmayanlarýn oraný ise sadece yüzde 15-16 civarýnda. Ýlginç olan bir diðer bulgu, zencefilin migren hastalarýnda bulantý ve kusma üzerinde herhangi bir önleyici etkisi görülmemiþ. Halbuki zencefil seyahatlerde, hamilelikte ve kanser kemoterapisinde bulantý-kusma þikayetleri üzerinde en etkili ve güvenilir seçeneklerden biri olarak biliniyor.
Zencefil ülkemizde yetiþmediði halde artýk her evin mutfaðýnýn temel elemanlarýndan biri haline geldi. Zencefilin iltihap ve aðrý giderici etkileri daha önce yürütülen klinik araþtýrmalar ile de ortaya konulmuþtu. Bu çalýþma zencefilden farklý bir þekilde nasýl yararlanabileceðimizi ortaya koyuyor.
