Eðer Ortadoðu karýþýk bir bölgeyse, Mýsýr son derece karýþýk bir ülke. Bir yýldan uzun süredir dünya ve özellikle Mýsýrlýlar, büyük bir toplumsal ayaklanmaya þahit oldu. Kitleler ayaklandý, Mübarek’i devirdi ve Arap dünyasýnda ve çok ötesindeki halklarda yoðun bir canlanma hissine neden oldular. Bir despotu devirmenin ve tarihte yeni bir sayfa yazmak için güçlerini birleþtirmenin mümkün olduðunu ispatladýlar.
Kimse yenilenme, uyanýþ ve yeni keþfedilen farkýndalýða duyulan arzuyu inkar edemez. Blog yazarlarýnýn eðitilmesine hangi güçler yardým etmiþ, dýþ ve iç baský ne olursa olsun bu yeni kollektif farkýndalýk hissi, Ortadoðu’yu yeniden þekillendiren hareketlerin en iyilerini temsil ediyor. Fakat kitlesel ayaklanmalarýn yarattýðý iyimserliðe yenilmemeli, ulusal ve bölgesel ölçekte nelerin tehlikede olduðunu analiz etmeden aceleyle sonuçlara varmamalýyýz. 2010’da ayaklanma baþladýðýndan bu yana, onlarý cesaretlendiren güçlerin içten veya çýkarsýz olmadýklarý konusunda uyarýda bulunuyorum. Tunus’tan Suriye’ye her ülkedeki geliþmeler beni doðruladý: Ölçülü biçimde iyimser kalmalýyýz.
***
Mýsýr’ýn baþkanlýk seçimleri özellikle aydýnlatýcý oldu. Müslüman Kardeþler’in birinci geldiði ve Selefi partisi en-Nur’un, güçlü bir ikinci olarak çýktýðý, kýsa süre önceki meclis seçimleri hayret vericiydi. Ülkenin yeni anayasasý henüz yazýlmadý; tasarýdan sorumlu komiteyi bir kapatmadýklarý kaldý. Adaylar sýkça onaylandý ve sonra açýk ve þeffaf olmaktan uzak prosedürlere dayanarak reddedildiler. Eski rejimden kalanlarýn, hatta Silahlý Kuvvetler’in gizlice kurallara müdahale ettiði suçlamalarýna raðmen, siyasi partiler ve baðýmsýz adaylar havayý zehirlememek için polemikten uzak durdular.
Bu, “Mýsýr’ýn ilk özgür seçimi” olacaktý. Ýlk turda, dört tanesinin ciddi rakip olarak görüldüðü bir düzine aday yarýþtý: Ýkisi, az çok otokratik rejime yakýn olan Amr Musa ve Ahmed Þefik, diðer ikisi ise Müslüman Kardeþler ile baðlantýlý Ýslamcýlar, Muhammed Morsi ve Abdulmunim Ebul Futuh’du. Kamuoyu yoklamalarý, birini veya diðerini kazanan veya ikinci olarak gösterdi. Garip ittifaklar ortaya çýktý: Selefi parti desteðini, Morsi’dense, “çok daha liberal” kabul edilmesine raðmen Abdül Futuh’a verdi. Seçim sürecinde Selefiler’in rolü belirsiz. Amr Musa tek laik alternatifi temsil edermiþçesine fazlasýyla önemsendi ve ülkeyi çoktan yönetmiþ olan Ahmed Þefik “unutuldu”.
Ortaya çýkan senaryo, hem eski rejim hem de ekonomik ve siyasi gücü hala belirleyici olan Silahlý Kuvvetler için oldukça çekici olabilirdi. Genç Ýslamcý nesillerin tercihi Futuh’un yenilgisi ve kontrol edilmesi zor olabilecek bir laik olan Amr Musa’nýn kayboluþu, onlarý ilk bakýþta çeliþkili görünebilecek, ilginç bir durumda býraktý. Þefik’in arkasýndan takip ettiði Müslüman Kardeþler adayý için bir zafer, onlara çok iyi iki kýsa veya uzun vadeli seçenek sunabilir.
Ýslamcýlýk endiþesini öne sürerek, Müslüman Kardeþler’in hem meclisi hem de baþkanlýðý kontrol etmesi tehdidine karþý Mýsýr’ý harekete geçirebilirler. Kardeþler; kendini oligarþinin çýkarlarýnýn korunmasýna adamýþ, eski rejimin bir temsilcisine karþý seçimi kaybedebilir. Veya uzun vadede güç kullanýmý konusunda güven kaybý yaþayabilir. AK Parti’nin kapitalist sisteme baþarýyla entegre oluþunu model alan Türk tipi bir sonucun, Mýsýr’da ortaya çýkacaðýna inanmak için pek neden yok. Bu iki ülke, ekonomik açýdan ve Sünni-Þii bölünmesi bir yana, Ýsrail-Filistin çatýþmasý, petromonarþilerden Suriye ve Yemen’e diðer Arap ülkeleriyle iliþkiler bakýmýndan kýyas kabul etmez.
***
Arap isyanlarý henüz siyasi þeffaflýk tesis edebilmiþ deðil. Politik manevralar, ihanet ve güç arayýþý, kural olmaya devam ediyor; insanlarýn umut ve istekleri neredeyse göz önüne alýnmýyor. Arap dünyasýnda uyanan farkýndalýk hissi, ninnilerle uyutulmaya izin vermemeli. Açýkça tamamlanmamýþ da olsa gerçekten bir devrim süreci baþladýysa, bugün direniþ ve deðiþim gücünü toplamalý. Kesin bir baþarý saðlanmýþ deðil, manipülasyon devam edecektir. Mýsýr’ýn baþkanlýk seçiminin tüm cevaplanmamýþ sorularý belirleyeceðini düþünenlere, bu tehlikeli yanýlsamadan kurtulmalarýný söylüyoruz. Mýsýr, temel sorunlara derinden saplanmýþ büyük bir ülke olduðu için, ahlaki güvenilirlikleri ve azimleri kanýtlanmýþ politikacýlara, entelektüellere ve gerçek demokratlara ihtiyaç var ve bunlar öne çýkmalý.
Durum kritik. Müdahaleye karþý koymak için gerekli farkýndalýk ve cesaret olmadan; baþkanlýk seçiminin, demokratik geleceðin yeni bir sayfasý olmaktan çok, gizlice düzenlenmiþ eski bir sayfa olduðu ortaya çýkabilir. Diktatörlüðün devrilmesinin ardýndan ortaya çýkabilecek en kötü sonuç, görünürde demokratik bir çözüm olur; iyi seçilmiþ sözcüklerle insanlarýn kandýrýlabileceðinin mümkün olduðunu tarihten öðrenmiþ, bir avuç yerli ve yabancý ekonomik ve askeri ajanýn tasarladýðý bir prodüksiyonun sahnede, gerçek hayattan politik figürlerle oynanmasý. Mýsýr’da oyun kazanýlmýþ olmaktan çok uzak; bu kadarý kesin.
* Bu yazý STAR Gazetesi için kaleme alýnmýþtýr.
