Türkiye, Mýsýr’a 2 milyar dolar kredi verecek. Bu iyi ve yararlý bir adýmdýr. Yakýn zamana dek Türkiye’nin ekonomi tarihi hep -alýnan- kredilerin tarihi olduðundan, -Kredi veren Türkiye- kavramýna alýþmak, zor olabilir. Ancak devletlerarasý iliþkilerde kredi almak ve vermek normal bir faaliyettir. Türkiye de bu þekilde yeni normali yaratýyor.
Mýsýr büyük bir dönüþümden geçiyor. Mýsýr, büyük ve önemli. Mýsýr, 90 milyonluk nüfusuyla Arap Dünyasýnýn beþte biri, ancak milli geliri 300 milyar dolar bile deðil. Ekonomi, onyýllardýr kötü yönetim sonucu yerlerde sürünüyor. Mýsýr’daki yeni yönetim, yeni siyasetin ve yanýnda yeni bir ekonomi kurmak zorunda. Mýsýr ekonomisi düne kadar, Mübarek oðullarýnýn ve ahbaplarýnýn denetiminde bir batýk ekonomiydi. Þimdi yeni yönetimin hedeflerinden biri, ‘ekonomik canlanmayý saðlayýp, Türkiye düzeyine ulaþmak.’ Mýsýrlý yetkililer, ekonomide de Türkiye-Brezilya düzeyine gelmeyi hedeflediklerini söylediler.
Mýsýr’ýn Türkiye gibi olmasý için önce hukuku kurup, ekonomiyi iç ve dýþ rekabete açmasý ve zincirleri kýrmasý gerekiyor. Bu dönüþüm kaðýt üzerinde mümkün, ancak Mýsýr hükümeti zaman zaman ideolojik tuzaklara düþmekte. Örneðin ülkeye yabancý yatýrým gerek. Yabancý yatýrýmcý da bu aþamada Mýsýr’a IMF onayý ve gözetimi istiyor. Ancak hükümet, IMF ile diyalogda zorlanýyor. Yabancý yatýrýmcý ise Mýsýr’ýn durumunu görmek için IMF pusulasýna bakýyor.
Mýsýr’da rejim deðiþikliði yüksek maliyet getirdi. Ülkeden sermaye çýkýþý yaþandý ve 18 ay önce 36 milyar dolar olan döviz rezervi, þimdilerde 15 milyar dolara indi.
Mýsýr bu aþamada en az 12 milyar dolar bulmaya çalýþýyor.
Son olarak IMF’den 5 milyar dolar istendi. 2 milyar Katar, 1 milyar dolar Suudi Arabistan’dan gelecek. Katar ayrýca 5 yýlda 18 milyar dolarlýk turizm yatýrýmý planlýyor. IMF kredisi olursa Avrupa Birliði 500 milyon dolar verecek.
Aslýnda, bu kredilerden gelecek paranýn çoðu, vitrinde tutulacak. Yani gelen krediyi Mýsýr harcamayacak, ama döviz rezervinde tutacak. Mýsýr’ýn döviz rezervinin eski düzeyde kalmasý, iç ve dýþ güven için önemli. Rezervler yüksek kalýnca, erimeyince, güven oluþuyor.
Mýsýr’a verilecek kredi, Türkiye’nin Mýsýr’a yatýrýmýný ve getirisini artýracaktýr. Ýhracatta ve ihalelerde de olumlu etki yapar. Mýsýr siyasi istikrar saðladýðýnda ve ekonomik zincirleri kýrdýðýnda hýzlý büyümeye geçme gücüne sahip bir ülkedir. Hala tam kapasite iþlenmemiþ enerji birikimi vardýr. Bir zaman, Mýsýr doðalgazýnýn Türkiye’ye getirilmesi projeleri konuþulurdu. Bu zor zamanda Mýsýr’a destek verilmesi, Türkiye’nin hanesine artý puan yazacaktýr. Ayný zamanda, Mýsýr’a kredi veren ülkelere bakýnca, ortak bir bölgesel çaba olduðu düþünülebilir. Bölgesel dayanýþma ile Mýsýr’a destek de önemlidir. Ve çoðu kez, devletten devlete krediler, ‘soft power’ denen dolaylý etkinin artmasýnda faydalýdýr. Türkiye ayný kapsamda bazý Balkan ve Ortaasya ülkelerine de kredi vermiþti
Türkiye’nin Mýsýr’a ya da baþka ülkelere kredi verecek durumda olup olmadýðý da zihinlerde sorulacaktýr. Kýsa cevabý: Evet, Türkiye Mýsýr’a 2 milyar dolar kredi verebilecek durumdadýr... Duruma siyah gözlüklerle bakýp -falan yerde dilenip filan yerde sadaka daðýtýlýyor- diyen olursa, ona da Nasrettin Hoca’nýn -Ye kürküm ye- hikayesi hatýrlatýlabilir. Verilen sadaka deðil, faiziyle geri alýnacak kredidir.
twitter.com/selimatalayny
