Mýsýr, 29 yýl 120 gün iktidarda kalan Mübarek’ten sonra, 5. Cumhurbaþkanýný seçmek üzere sandýk baþýna gitti. 1953’ten bu yana, (Sedat’ýn öldürülmesinden Mübarek’in iktidara geliþine kadar 8 gün baþkanlýk yapan Sufi Ebu Talip ve Mübarek’in devrilmesinden sonra “geçici baþkanlýk” yapmaya devam eden Hüseyin Tantavi’yi saymazsak), Mýsýr, 59 yýl sonra nihayet, ilk sivil Cumhurbaþkanýna kavuþmuþ olacak.
2012 Mýsýr Cumhurbaþkanlýðý seçimlerinin en ilgi çeken yaný, ilk kez, sonucu henüz belli olmayan bir seçim olmasý. Adaylardan kimin seçimi kazanacaðýnýn bilinmemesi, ilk kez sivil ve seçimle gelen bir lidere kavuþmaktan daha dikkat çekici bir olaya dönüþmüþ durumda. Kahire’de seçim analizlerinin en fazla iki-üç isim üzerinden yapýlýyor olmasý bile, kafalarýn karýþmasýna fazlaca yetmiþe benziyor.
Özellikle son otuz yýlýn iktidar tarihine bakýnca Mýsýr siyasal psikolojisini daha kolay anlamak mümkün olabilir. 6 Ekim’de Sedat’ýn öldürülmesinden sonra, 13 Ekim 1981’de yapýlan referandumda Mübarek oylarýn yüzde 98.5’ini alarak iktidara gelmiþti. 5 Ekim 1985’te yapýlan ikinci referandumda Mübarek yüzde 97.1 ile ikinci kez iktidara geliyordu. 1993’te Mübarek üçüncü dönem iktidarýný yüzde 96.3 ile garantilemiþti. Dördüncü dönem ‘adaysýz seçim’ 1999’da yapýlmýþ ve Mübarek yüzde 93.8 oy almýþtý. Mýsýr’da son baþkanlýk seçimi 2005’te yapýlmýþtý. Yüzde 22 katýlýmýn olduðu bu seçime ilk kez farklý adaylar katýlmýþ, ‘yarýþtan’ Mübarek 88.6 ile birinci çýkmýþtý”.
Yukarýdaki satýrlarý tam iki yýl önce Mýsýr’da Muhammed Mursi’nin Cumhurbaþkaný seçileceði seçimler öncesinde yazmýþtýk. Mursi’nin katýldýðý seçim ‘fulul ile yeni düzen’ arasýnda geçmiþti. Hafta baþýndan beri Mýsýr’da yapýlan yeni ‘seçim’ ise açýk bir þekilde ‘fulul ile eski düzen’ arasýnda yaþandý. Lakin yeni olan durum Sisi’nin Mübarek kadar bile sahte bir seçimi yönetememesi oldu. Darbe yönetimi nasýl bir oran açýklarsa açýklasýn, sahada seçimleri takip edenler, Mübarek dönemindeki yüzde yirmilerde dolaþan katýlýmýn bile saðlanamadýðýný tespit ediyorlar. Darbeye gerekçe olarak kullanýlan, Mursi’ye karþý sokaklarý doldurduðu söylenen 30 milyon kiþinin esamesi bile okunmuyor. Elbette bütün bunlarýn, sonucu baþtan belli bir seçim için bir anlamý bulunmuyor.
Sisi’nin Amerikan siyasi desteði, Körfez finansmaný, Baltacý þiddeti ve liberallerin söylem meþruiyeti saðlamasýyla gerçekleþtirdiði darbenin ürettiði seçimlerden umutlu olmak için bir sebep bulunmuyor. 2012’de vesayet rejiminin seçilmiþ ilk Mýsýr meclisini fesh etmesini alkýþlayan, Sisi’nin cumhurbaþkanlýðý için aday olmasýný savunan liberal Hamdin Sabbahi’nin de seçim havasý saðlanmasý için dekor aday olduðu ‘referandum’, sadece belirsizliði biraz daha derinleþtirecek. Sisi’nin neredeyse bütün darbe motivasyonun ana unsuru olan cumhurbaþkanlýðý, Mýsýr’da gelinen noktada, Esed’in Suriye’de seçim kazanmasýndan daha anlamlý bir durum olmayacak.
Arap isyanlarýyla birlikte de facto çöküþ süreci baþlayan Ortadoðu düzeninin, Sisi marifetiyle ayakta durmasý belki bir süre daha saðlanabilir. Lakin mezkur düzenin iþlemesi fiilen imkansýz hale gelmiþtir. Camp David düzeninden geriye kalan ve bundan sonra ortaya çýkacak þey düzensizlik olmaya devam edecektir. Sisi’nin darbesi, Esed’in katliamlarý, Kuzey Afrika’da derin geçiþ sýkýntýlarý ‘eski düzen’ açýsýndan yapýsal deðil konjoktürel kazanýmlardan ibarettir. Bu durumun en açýk kanýtý, Arap sokaklarýndaki dip dalganýn gücünü sahada mütevazi bir gözlemle bile hissedilebilmesidir.
Ayný þekilde, son dört yýldýr yaþananlarý, 70’lerin ve 80’lerin þablonlarýyla, siyasi Ýslam sorunsalý olarak okuyanlarýn da meseleyi idrak etmesi mümkün görünmüyor. Toplumun derinliklerinde yaþanan deðiþime ve I. Dünya Savaþý bakiyesi üzerine kurulan Ortadoðu düzeninin sebep olduðu enerjinin gücüne karþý Sisi’den medet ummaktan baþka çareleri kalmýyor. Bölgemizde her türlü Kemalizmin sýradan bir elit sorunu olarak okuduðu geliþmeler bir dip dalga olarak büyümeye devam ediyor. Önümüzdeki sorun, yeni düzenin ne olacaðýndan çok ne zaman hayata geçeceðidir? Zira geldiðimiz noktada eski düzen sadece takvim sorunu çýkarabilir.
