Son yýllarda sýkça duyduðumuz kavramlardan biri olan mobbing, aslýnda çok önemli sonuçlarý olan ve hatta maðdurunu intihara kadar götüren bir süreci ifade ediyor. Hem mobbinge uðrayan hem de bu kiþinin yakýn çevresi ve ailesi de mobbingden olumsuz yönde etkileniyor.
Bir kavram olarak mobbing, psikolojik taciz veya yýldýrma, iþyerinde bir baþka kiþiyi ve/veya kiþileri rahatsýz edici, ahlak dýþý ve sistematik söz ve davranýþlar olarak tanýmlanabilir. Bu davranýþlar kötü niyetli ve kasýtlýdýr, kiþiyi yýldýrmaya yöneliktir. Bazý durumlarda maðdur kiþinin pasifize edilmesi bazý durumlarda ise maðdurun iþten uzaklaþtýrýlmasý amacýyla yapýlýr.
Ýþyerinde karþýlaþýlan her türlü olumsuz davranýþ mobbing deðildir. Olumsuz davranýþýn sürekli ve sistematik biçimde yapýlmasý gerekir. Süreklilik göstermeyen, sýk tekrarlanmayan kaba ve nezaketsiz davranýþlar mobbing deðildir. Bazen bu tür olumsuzluklar iþ yoðunluðundan ve stres altýnda çalýþmanýn bir sonucu olabilir, dolayýsýyla doðrudan kiþinin þahsýna yönelik olmayabilir.
Ýþyerinde kiþiye yönelik yýldýrma davranýþý kasten yapýlmalýdýr. Aþaðýlama, dýþlama, uzaklaþtýrma, baþarýsýz ve beceriksiz göstermeye yönelik davranýþlarýn hepsi kasten yapýlmýþ olmalýdýr.
Yýldýrmaya yönelik davranýþ sadece üstlerden deðil ayný zamanda çalýþma arkadaþlarýndan da gelebilmektedir. Ýþyerinde psikolojik taciz araþtýrmalarýna bakýldýðýnda bu tür davranýþlarýn en çok üst pozisyonda bulunan kiþiler tarafýndan gerçekleþtiði görülmektedir.
Yargýtay’a göre (E.2012/1925) mobbing olarak nitelendirilen davranýþlar; “‘…kendini göstermeyi engellemek, sözünü kesmek, yüksek sesle azarlamak, sürekli eleþtiri, çalýþan iþ ortamýnda yokmuþ gibi davranmak, iletiþimin kesilmesi, fikirlerine itibar edilmemesi, asýlsýz söylenti, hoþ olmayan imalar, nitelikli iþ verilmemesi, anlamsýz iþler verilip sürekli yer deðiþtirilmesi, aðýr iþler verilmesi ve fiziksel þiddet tehdidi” olarak sayýlmýþtýr.
Ýþveren, iþçinin kiþiliðini korumak ve saygý göstermek ve iþyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni saðlamakla, özellikle iþçilerin psikolojik ve cinsel tacize uðramamalarý ve bu tür tacizlere uðramýþ olanlarýn daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almasý þarttýr.
Ýþçilerin kötü davranýþ ve muamelelere karþý korunmasý iþverenin iþçiyi gözetme borcunun bir sonucudur.
Ýþyerinde mobbinge maruz kalan iþçinin; iþ sözleþmesini kýdem alabilecek þekilde haklý nedenle feshetme ve ayrýmcýlýk tazminatý isteme hakký, Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’na göre tazminat isteme hakký vardýr.
Ayrýca maðdur iþçi, psikolojik tacizde bulunan yöneticisini de dava edebilir ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Ýþyerinde maðdur iþçi, yöneticilerinden deðil, çalýþma arkadaþlarýndan dolayý olumsuz davranýþa maruz kalýyorsa bu durumu mutlaka iþverene bildirmesi gerekir.
