Yine bir soru/cevaplý ‘son durum nedir, ne olur’ toparlamasý yazmak þart oldu.
Buyrun;
Koalisyon görüþmeleri, istikþafi görüþmeler oyalama mý?
Hayýr; bunu söylemek ‘iki parti de oyalama konusunda anlaþtý’ anlamýna gelir.
Erken seçime daha çok ihtimal verilmesi ne anlama geliyor?
Ýki partinin de kendi politik duruþuyla baðlantýlý bir ‘hükümet etme’ anlayýþý var. AK Parti hep tek baþýna iktidar olduðu için öncelikle bunu tercih ediyor; ikinci tercih de milliyetçi bir parti ile ortaklýk... CHP de AK Parti yerine MHP destekli bir HDP koalisyonunu tercih ediyordu. Ancak þartlar AK Parti ile CHP’yi masaya oturttu. Þimdi iki parti de ‘politikalarýmýz ayrý ama ortada hangi konularda buluþabiliriz, bunlardan bir hükümet çýkar mý’ diye çalýþýyor. Bu arayýþ sonuç vermese bile ‘oyalama’ deðil, ciddi bir deneme olarak deðerlendirilmeli.
Koalisyon ihtimali ne kadar?
Siyasi bir cevap olsun; ‘hala ihtimal dahilinde’...
Ne bekleniyor?
Ýki parti de kamuoyu yoklamalarýna bakýyor ve olasý bir erken seçimde tablonun deðiþip deðiþmeyeceðini gözlüyor. Tablo deðiþmedikçe koalisyon ihtimali artar.
Tablo deðiþiyor mu?
Þu anda ciddi bir deðiþiklik gözlenmiyor. MHP’nin hükümet sorumluluðundan kaçma veya AK Parti’li bir hükümeti desteklememe algýsý MHP tabanýndan AK Parti ve CHP’ye 2,5-3 puanlýk geçiþ olduðunu gösteriyor. Ayný þekilde HDP tabanýndan da iki partiye daha az oranda da olsa dönüþ gözleniyor. Ancak bu bir erken seçim için hiçbir partiyi iþtahlandýrmýyor.
Kurulacaksa veya kurulmayacaksa ne zaman açýklanýr?
Bugünden itibaren her an bir Davutoðlu-Kýlýçdaroðlu görüþmesi beklenebilir. Ýki liderin görüþmesi ‘parti organlarýnda son deðerlendirme’ için kararla sonuçlanmayabilir ancak ciddi iþaret verir.
Erken seçim olursa ‘45 günle sýnýrlý’ zorunlu erken seçim mi olur?
Büyük ihtimalle olmaz. Zira Cumhurbaþkaný’nýn seçim kararý almasý halinde, AK Parti’nin baþbakanlýðýnda, milletvekili sayýlarýna göre CHP, MHP ve HDP’nin de bakan verdiði bir seçim hükümeti kurulmak zorunda. MHP, HDP ile ayný kabinede yer almak istemeyecek. Bu durumda bakan vermeme hakký var, yerlerine baðýmsýz bakanlar atanýr. Ancak böyle bir hükümetle seçime gitmeyi de AK Parti istemiyor.
Azýnlýk hükümetiyle erken seçim ne anlama geliyor?
Ýþte bu öne çýkan ikinci ihtimal: TBMM kararýyla erken seçime gitmek. Bu hem bugünkü AK Parti hükümetiyle ‘azýnlýk hükümeti’ olarak seçime gitmeyi saðlar, hem de 45 günde seçime gitme þartýný ortadan kaldýrýr. Ancak her iki durumda da seçim Kasým ayýný geçmez.
Azýnlýk hükümetiyle 6 ay sonra seçim formülü güçlü mü?
Tam olarak deðil. AK Parti’de ‘olasý’ 3 aylýk veya 6 aylýk bir azýnlýk hükümeti konusunda tercih yapmýþ deðil. Ayrýca MHP de erken seçim kararýna destek için ‘uzun süreli olmama’ þartýný getirebilir. Ancak bu AK Parti-MHP görüþmesine baðlý. AK Parti Suriye ve PKK sorunlarýndaki sýcaklýðýn biraz soðuduðu ortamda seçime gitmeyi daha uygun bulursa MHP’ye bu yönde teklif götürebilir.
Koalisyon kurulamazsa da seçim barajý düþürülebilir mü?
CHP, bu yönde bir kanun teklifi TBMM’ye verdi. Koalisyon halinde bunun olacaðý söylenebilir. Ancak hükümet kurmasalar bile olasý bir AK Parti azýnlýk hükümetinde CHP’nin bu yönde AK Parti ile birlikte hareket edip etmeyeceði henüz gündeme gelmedi. Ancak bu mümkün olursa seçim barajýnýn düþürülmesi, PKK’nýn HDP lehine sandýk baskýsý yapmasýna karþý köylerdeki sandýklarýn ilçe-il merkezlerine alýnmasý, hatta belki milletvekili baþýna düþen seçmen sayýsýnýn azaltýlmasýna yönelik deðiþiklikler yapýlabilir.
CHP buna neden destek versin?
Son seçimde AK Parti ve CHP, HDP ve MHP’ye oy kaptýrdý. Özellikle HDP’ye ‘barajý aþsýn’ diye oy verildi. Benzer bir endiþe olasý bir erken seçimde MHP seçmeninde de yaþanabilir; zira ‘hükümetten kaçma’ algýsý MHP oylarýnda düþüþe neden oldu. Barajýn CHP’nin önerdiði gibi yüzde 5’e deðilse de örneðin 7’ye düþürülmesi bu kaygýyý ortadan kaldýrarak, AK Parti ve CHP’nin oylarýný geri getirebilir. Ayrýca, PKK baskýsýyla HDP’ye giden oylarda AK Parti’den daha az olsa da CHP oylarý da var. Bu oylarýn ‘sandýk birleþtirme’ ile CHP’ye getirilmesi, CHP’nin Doðu ve Güneydoðu’da yeniden görünür hale gelmesini saðlar. Ancak CHP’nin HDP ile 7 Haziran öncesi örtülü iþbirliðini sürdürebileceði de unutulmamalý.
CHP: Üzüm yemek mi, baðcýyý dövmek mi?
Koalisyon görüþmelerine katýlan AK Parti heyetinden bugüne kadar bir ‘sýzdýrma haber’ çýkmadý. Ancak erken seçim ihtimali konuþuldukça CHP’den sorumluluðu Cumhurbaþkaný’na yýkma mesajlarý geliyor. Kulislerde “Kýlýçdaroðlu, masadan kalkmak için Erdoðan kartýný kullanacak. Baþbakan’a “Cumhurbaþkaný’ndan baðmsýz olacaksanýz koalisyona hazýrýz” diyecek” ifadeleri dolaþýyor. Bu ifadenin daha ‘itidalli’ hali þu; “Biz koalisyon kurabiliriz, ancak Cumhurbaþkaný-Hükümet iliþkilerini sizin düzenlemeniz lazým.” Bu sözler AK Parti’de Baþbakan’ý ya masadan kalkmaya ya da Cumhurbaþkaný ile karþý karþýya getirmeye zorlama çabasý olarak görülüyor ve “CHP üzüm yemek mi, baðcýyý dövmek mi istiyor” tepkisiyle karþýlanýyor.
