Uzmanlarýn aðzýndan herhangi bir gýda hakkýnda bilgilendiriliyoruz. Gazetelerde, televizyonlarda ve artýk internette bununla ilgili sayfalarca bilgi bombardýmanýna tutuluyoruz. Son bir gün yine saygýn uzmanlarýn aðzýndan “Pardon yanlýþmýþ” denilerek o konudaki her þey çöpe gidiyor. Gelsin yeni bilgiler…
Misal. Tereyaðý: aðýr dendi, damarlarý týkar dendi ama sonunda kadri kýymeti anlaþýldý. Yumurta konusunda benzer þeyler yaþadýk. Üretim tarafý zaten ayrý bir hikaye; hibrit tohumlar, kimyasal ilaçlar, hormonlar, mevsimsiz yetiþtirilen sebze ve meyveler. Üretimde yapýlan yanlýþlarýn bir baþka yönü de yerel tarýmý ve çiftçiyi zora sokan ithal ürünler. Düþünün; yeþil mercimek gibi soframýzýn demirbaþ gýdasýný, günümüzde yüzde 90 oranýnda Kanada’dan ithal ediyoruz.
Gýda iþi gerçekten çok karýþýk. Bunlarý sürekli yazýyorum, yazmaya da devam edeceðim. Satýn aldýðýmýz her bir gýdanýn menþeini, mevsimini tüketici olarak bilmek zorundayýz. Yerel üretimi desteklemeli, takipçisi olmalýyýz. Doða için, çiftçi için, kendi saðlýðýmýz için buna zorunluyuz. Yerel üretim ve tüketim küresel ýsýnma açýsýndan da çok gerekli. Gerekli olan bir de kendi mutfaðýmýzý ‘doðru’ yönetebilmek. Anneden öðrendiðimiz, etraftan duyduðumuz her þey doðru mu? Duyduklarýmýzla ve kendi kendimize edindiðimiz tecrübelerimizle þekillendirdiðimiz mutfak maceramýzda biz hiç mi hata yapmýyoruz?
Makarnamý soðuk sudan geçirmem!
Þimdi gözleriniz þaþkýn bakýyordur “Ne diyorsun Aydan?” diyorsunuzdur. Bu da mý yanlýþ? Aslýnda evet, makarna sudan geçirilmez. Çünkü B vitamini eksilir. Ama bu sadece gerçek durum buðdaylý makarnalarda söz konusu. Süzülürse hem vitamin hem de lezzet kaybýna uðrar. Ancak beyaz un kullanýlarak yapýlan makarnalar (ki market makarnalarýnýn büyük bölümü böyledir) eðer soðuk sudan geçirilmezse niþasta oraný hýzla yükselir ve yapýþ yapýþ olur. Dolayýsýyla bu makarnalarý soðuk sudan geçirmek yanlýþ deðil. Yanlýþ olan bu tip makarnalarý kullanmak. Makarnanýzý iyi kalite kullanmaya özen gösterin ve evet iyi kalite bir makarnayý da sakýn soðuk sudan geçirmeyin.
Mangal gibisi yok!
Mangal yapmayý severiz, ancak mangal yaparken kullanýlan kömür kanserojendir ve eti de etkiler. Mangal tadýnda et piþirmek için ocak üzerinde döküm demir tavalar kullanabilirsiniz. Izgara etlerin içinin pembe kalmasýna dikkat edin. Bu renk et proteininin rengidir. Matlaþýp, soluklaþtýkça proteini yani besin deðeri de ölür.
Yemeðin salçalýsý...
Asla! Asla yemeðin fazla salçalýsý iyi olmaz. Salça asidik bir yapýya sahiptir. Piþerken malzemelerin besin deðerini öldürür ve baskýn tadý ile lezzetini gölgeler.
Çok düzenliyim, buzdolabýnda meyve ve sebzelerim ayrý bölmede
Düzenli olabilirsiniz ama meyve ve sebzeyi ayný bölmede tutmak bir hata. Çünkü elma ve muz gibi bazý meyveler etilen gazýný emerler, bu da yakýnýndaki diðer meyve ve sebzelerin hýzla çürümelerine yol açar. Bunu engellemenin yolu buzdolabýnda meyve ve sebzeleri birbirinden ayrý bölmelerde saklamak. Hatta bana sorarsanýz, meyveyi yiyeceðiniz kadar taze taze almak, dolapta çok adette meyve istiflememek.
Sebzeyi haþlýyorum öyleyse saðlýklýyým!
Haþlama piþirme tekniðidir. Kimi zaman yemeðe sonradan dahil olacak bir malzeme haþlanýr, kimi zamanda yemeðin ana malzemesi haþlanýr. Ancak en önemli konu özellikle sebzeleri fazla haþlamamak. Fazla haþlanan sebzenin besin deðeri yok olur. Suda haþlama büyük ölçüde lezzete ve besinin yapýsýna zarar verir. Bu yüzden yapýsýna göre malzemelerin büyük bölümünü buharda geri kalanýný ise düdüklü tencerede, az su kullanarak, kýsa sürede haþlayýn. Suda haþlamak zorunda olduðunuz malzemeleri ise kaynar sudan çýkarýr çýkarmaz buz gibi suya atýp þoklayýn. Süzüp kullanýn.
Eti dondururum, elimin altýnda hazýr olsun!
Eti mümkün olduðunca dondurucuya atmayýn. Günlük kullanacaðýnýz kadar alýn. Ola ki biraz önce aldýðýnýz eti piþirmekten vaz geçtiniz. Bu durumda elbette hiç bekletmeden dondurucuya atýn. Ancak çözdürürken sakýn oda sýcaklýðýnda çözdürmeyin. Eti oda sýcaklýðýnda çözdürmek çok zararlýdýr, mikroorganizma üretir. Eti, kapalý, su almayan bir poþette soðuk suyun içine koyup veya buzdolabý rafýna alarak çözdürün.
Fýrýnda çýtýr patatesim kýzartmadan yararlý!
Aslýnda, iyi bilinmelidir ki, asýl zarar kýzartma yaparken yaðý tekrar tekrar kullanmak ve yüksek ýsý ile yaðý yakmaktýr. Doðru yaðda, malzemeye yað çektirmeden yapýlan bir patates kýzartmasý ile fýrýnda yað ile harmanlanmýþ patatesin kalori olarak durumu birbirinden çok da farklý deðildir.
KISA... KISA...
- Limonlarý buzdolabýnda saklamanýza raðmen sýklýkla küfleniyorsa çözüm için limonlarý su dolu bir kabýn içinde dolaba koyun, 2-3 ay taze kalabiliyor.
- Salatalýðýn dalýndan kopmuþ kadar taze olmasý için yine su dolu kaplarda muhafaza edin. Bir hafta içinde de tüketin.
- Haþlama sularýna soðukken tuz atmayýn. Su kaynadýðý zaman tuzu atýn. Eðer bunu yapmazsanýz su geç kaynar.
- Pirinci tencereye atmadan önce 5-6 su yýkayýn, niþastasýný iyice çýkarýn. Özellikle ilk yýkama sularýný bahçe bitkilerine dökün, ne kadar iþe yaradýðýna inanamayacaksýnýz.
- Piþirdiðiniz keklerin ortalarý hep yüksek oluyorsa havlu bir saç bantýný ýslatýn kek kalýbýna geçirip öyle fýrýna verin. Kekiniz dümdüz
kabaracak.
- Sebzeleri veya salata malzemelerini yýkayýp hemen kullanmayýn, önce mutlaka fazla suyunu kaðýt havluyla veya su alma aparatlarýnda alýn. Böylelikle salatalar hemen pörsümez, sebzeler tencerede piþerken çok su salmaz.
- Tavayý kullanmayý iyi bilin. Bir tava iyice ýsýnmadan içine malzeme konmaz, piþirme iþi bittikten sonra da iyice soðumadan yýkamak için suya tutulmaz.
- Hiç bir tencere yemeði ocaktan sofraya anýnda gelmemeli. Tencere yemekleri en az bir saat (kuru fasulye gibi bakliyatlar en az 3-4 saat) tencerenin kapaðý açýlmadan
dinlendirilmeli.
