Oklahoma’daki Jenks bölgesinde bulunan okullarda verilen eðitim programý kapsamýnda, huzurevi sakinleriyle öðrenciler buluþup kitap okuyor.
ayatýmýzý, yaþ gruplarýna göre yapýlan ayrýmlarla geçiriyoruz. Çocuklarýmýzýn okullarýndaki yaþ gruplarý belli. Daha çok Batý ülkelerinde geçerli olsa da yaþlýlar da bakýmevlerine yollanýyor. Hayatýn kendisi bir nevi “yaþ ayrýmcýlýðý” haline geliyor. Eðitim sistemlerine ve okullara yönelik eleþtirileriyle, ufuk açýcý yorum ve sorularýyla tanýnan ünlü eðitimbilimci Sir Ken Robinson, Öz (Doðan Kitap) adlý kitabýnda þöyle diyor: “Ancak yaþ ayrýmcýlýðýna neden olan unsurlara karþý çýkmak için de geçerli nedenler vardýr. Bunun en iyi örneklerinden biri de Tulsa, Oklahoma’daki Jenks bölgesinde bulunan okullarda verilen eþsiz eðitim programýdýr.”
Oklahoma eyaletinin erken yaþta uyguladýðý okuma programýyla bilindiðini, çocuklarýn 3-5 yaþ arasýnda okuma yazma öðrendiðini anlatan Robinson, bahsettiði programýn da ilkokullardan birinin karþýsýndaki “kurumun” yetkilisinin önerisiyle ortaya çýktýðýný anlatýyor. Bu kurum Grace Yaþam Merkezi adlý bir huzurevi. Birkaç ay içinde bu huzurevinde kreþ ve anaokulu sýnýfý açýlmýþ. Çocuklarýn seslerinin dýþarý yayýlmasý için üstü açýk olan ve boydan boya camlarla çevrili sýnýf, binanýn ortasýndaymýþ. Çocuklar ve öðretmenler, sýradan bir okul gibi buraya gelip giderken huzurevindeki yaþlýlar da her yemek vaktinde yani günde en az üç kere bu sýnýfýn yanýndan geçiyormuþ. Ardýndan bazý huzurevi sakinleri çocuklara yardýmcý olup olamayacaklarýný sormuþ ve Kitap Arkadaþý programý baþlamýþ. Huzurevi sakinleri ile çocuklar eþleþtirilmiþ. Birbirlerine kitap okumuþlar, dinlemiþler. Programýn sonuçlarýna gelince, Robinson þunlarý söylüyor: “Bunlardan (sonuçlardan) biri Grace Yaþam Merkezi’ne devam eden çocuklardan büyük çoðunluðunun eyaletin verdiði standartlaþtýrýlmýþ testte diðer çocuklardan daha yüksek baþarý göstermeleridir. Çocuklardan birçoðu okumayý beþ yaþýnda öðreniyor ve bir üçüncü sýnýf öðrencisi seviyesine ulaþýyor. Ancak çocuklar okumaktan çok daha fazlasýný öðreniyorlar.” Gelelim programýn diðer yanýna yani yaþlýlara. Robinson “Huzurevi sakinlerine verilen ilaç miktarlarýnda büyük bir düþüþ gözlenmiþ. Sakinlerin birçoðu ilaç almayý tamamýyla kesmiþ ya da ilaç dozajýný azaltmýþ” diyor.
Kitabý okurken altýný kalýn kalýn çizdiðim bu satýrlarý heyecanla aktardýðým, “Türkiye’de neden uygulanmasýn?” diye kapýlarýný çaldýðým kurumlar olmuþtu birkaç yýl önce. Olmadý... Bu kez durum biraz farklý... Yukarýda anlattýðým uygulama geçen haftalarda internet sitelerine haber olunca Türkiye’de çevre hareketi ve sivil toplum çalýþmalarýyla bilinen avukat Senih Özay’ýn “Acaba biz bunu yapabilir miyiz? Ne yapmalý, nasýl bir çalýþma uygulamalý? Türkiye’ye nasýl uygulayabiliriz?” gibi saðanak sorularýyla ivme kazandýrdýðý bir oluþum var artýk. Ýzmir’de ikinci toplantýlarýný yaptýlar. Ben þimdilik fiziken uzakta, ruhen içlerinde olarak katýlýyorum toplantýlara. Özay’ýn yaný sýra ÝZFAÞ eski genel müdürü Feyzi Hepþenkal ve iþadamý Mehmet Refik Soyer ile kentin iþ dünyasýndan, akademik hayatýndan çeþitli alanlardaki uzmanlýk bilgileriyle öne çýkan isimleri, bu toplantýlarda yapýlabilecekleri tartýþýyor, uygulamanýn nasýllarý üzerinde duruyor.
ÝZÝNLER ALINDI
Söylemeye gerek yok herkes heyecanlý. “Gerekli izinler için Ýzmir Valiliði’ne baþvurularýmýzý yaptýk” diyen Senih Özay’ýn kýzý oyuncu Gupse Özay da önerileriyle oluþumun içinde. Gupse Özay, hayatýn döngüsünü tam olarak aktarabilmek için evcil hayvanlarý da bu projeye dahil etmeyi önermiþ. “Kuþaklararasý Dayanýþma” adýyla düzenlenen toplantýlarda, var olan huzurevleri ve kreþlerin nasýl birleþtirileceði, uygulamanýn nasýl baþlayýp devam edebileceði, daha geniþ katýlýmýn saðlanmasýna yönelik fikirler aktarýlýyor ve alýnan kararlarýn uygulanabilmesi için yapýlmasý gerekenler bir bir ortaya konuyor. Henüz yolun baþýndayýz, belki yol kývrýmlý ve engebeli ama olsun, azýcýk parmak uçlarýmda yükselip elimi siperlik gibi alnýma dayayýnca uzakta gülüp oynayan çocuklarý, onlara bakarken kendi çocukluklarýna giden yaþlýlarý görüyorum... Tam da bayram günlerinde kuþaklar arasýndaki köprünün daha da kuvvetli hissedildiði bugünlerde, yüzüme kocaman bir gülümseme yayýlýyor. Kendisi de dede olan Senih Özay’ýn gürleyen sesiyle söylediði “Yapacaðýz Halime, yapacaðýz! Olacak” sözleri de kulaklarýmda... Daha ne olsun... Ýyi bayramlar...
ANNENÝN JANDASI
Türkiye’de yaþayan Ýranlý sanatçý Vaghar Aghaei’yi birbirinden güzel resimlerle süslediði kitaplardan tanýyoruz. Genç sanatçý bu sefer hem yazmýþ hem resimlemiþ. Ýran resim sanatýnýn incelikli desenlerinden izler taþýyan Fýrtýna Bacasý, Can Çocuk raflarýnda! Kitabýn kahramaný örümcek Timo. Ýçinde bir sürpriz barýndan bu öyküyü hem küçük hem büyük okurlar çok sevecek.
