15 Mayýs 1948, Ýsrail'in kuruluþundan ibaret deðil. Filistinliler için eve geri dönüþ anlamýný içeriyor.Çünkü onlar, Ýsrail zulmü eþliðinde terk etmek zorunda kaldýklarý evlerini ve zeytin aðaçlarýný hiç unutmadýlar...
'Nekbe'bizdeki kullanýmýyla nekbet, felaketli bir iþin baþa geçmesiyle ilgili... Arap gazeteciler ve hassaten Filistin davasýný takip eden kesimler, "büyük felaket" anlamýyla kullanýyorlar bu deyimi. Gerçek kiþilerin ve sürgün yaþayan Filistinlilerin arasýnda gezinirken baþka bir þey fark edecektim: 'Nekbe'ye bir tür yemin, söz veriþ, geri dönüþ umudu anlamlarýnýn yüklendiðini de görecektim. Yani kýsmen vak'aya mesafesi ama bir o kadar da saygýsý olan aydýnlardan farklýydý Gazze'de yaþayanlarýn veya sürgün dolayýsýyla dünyaya yayýlmýþ Filistinli gerçek kiþilerin bakýþý... 'Nekbe' onlar için bir son, bir aðýt olmaktan çok, bir karar veriþ, bir anahtar, bir umut ahitiydi...
Þunu hemen hatýrlamak gerek ki Ýsrail zulmü 15 Mayýs 1948'de baþlamadý.Bundan çok evvel, Osmanlý'nýn çökertilip bölgenin Ýngiliz kontrolüne terk edildiði günlerde baþladý Yahudi nüfusun Filistin'de toplaþtýrýlmasý... Ýkinci aþamaysa Yahudi çetelerin, yerleþik Filistin köylerine, mahallerine düzenledikleri hücumlar olarak gelecekti ki, 1948 öncesine dayanýr.
1946'daki Der Yasinkatliamý sözgelimi. Moþe Dayan ve Golde Meir yönetimindeki hain çete, gece her þeyden habersiz, köylerinde uyumakta olan 576 Filistinli'yi feci þekilde katlederek tarihe geçtiler. Ýlerleyen zamanlarda Golde Meir Ýsrail Baþbakaný oldu, Moþe Dayan Savunma Bakaný yapýldý. Ýsrail'i, bu tip çeteciler yönetegeldi...
Diðer Baþbakanlardan Menahem Begin de, ayný yýl düzenlediði saldýrýda, 95 kiþiyi öldürmüþtür (1946) Çetecilik ve katliamcýlýk adeta Ýsrail Devlet Baþkaný olmak için zorunlu bir kariyer gibidir. Ýsrail liderlerinden Ariel Þaron da çete lideriydi ve 1950-1955 yýllarý onun Filistin'i kana buladýðý kýzýl yýllardýr.
Filistinlilerin uðradýðý katliamlarýn arasýnda bizim nesli ayaða kaldýran kuþkusuz ki 1982 Sabra Þatilla katliamýdýr. Yine Þaron'un emri ve önderliðinde, zaten Sabra Þatilla Kampýnda çok zor koþullarda yaþamakta olan 600 Filistinliyi paramparça ettiler... O günlerdeki haberleri tüylerim ürpererek hatýrlýyorum... Boðazlarýna makas saplanarak öldürülmüþ bebekleri, öyle zannediyorum ki mahþer gününde bile unutabilmem imkansýzdýr...
2002'deki Cenin Katliamý'ný... 2009 ve 2014'teki Gazze katliamlarýný. Dökme Kurþun'u, Mavi Marmara'yý ise zaten hepiniz biliyorsunuz...
***
1917'de Ordumuzun Sina Yarýmadasýnda Ýngiliz güçlerince çökertilmesini müteakip, ilkin Gazze ardýndan da Kudüs'ün Ýngilizlere teslimi Kudüs ve Filistin için felaketin baþlangýcý oldu... Bu tarihten sonra peyderpey, saldýrýlarýný, musallat oluþlarýný arttýran Ýsrail'in (siyonizmin) devletleþmesi takriben 30 yýlý buldu. Siyonizm politikasý, Ýkinci Dünya Savaþý'nda uðradýklarý Nazi soykýrýmýný, 1948'de kurulan Ýsrail Devletine bir baþlangýç kýldý. Ne yazýk ki kendi uðradýðý soykýrým travmasýný, sarmal ve hastalýklý þekliyle, herhangi bir insani kurala deðer vermeden Filistinlilere tatbik etmektedir halen Ýsrail... Dünya bu konuda sessiz ve kördür...
***
Romen Fotoðrafçý Mircea Suciu'nun 'Ters/Yüz ediliþ' üzerine sergilediði siyah beyaz görüntüleri çok sarsýcý. Bütün ýþýðýn saçsýz baþýnýn üzerinde patladýðý, yüzünü görmediðimiz o adam bize neyi söylüyor. Veya söylemekten kaçýndýðý nedir... Ýki eliyle yüzünü tümden kapayan bu adamýn parmaklarýndaki insaný güvene çaðýran kompetanlýk, maharet, þehirlilik ve düzenli yaþama dair tüm albeniler, onun tek bir hareketiyle altüst oluyor: Utanç... Bu resmi, çaðdaþ bir aðýt haline taþýr fotoðrafýn yüzü bilinmeyen o isimsiz adamý...
Utanç veya gördüklerini kaldýramayýþýn fotoðrafýdýr bu. Nazarýn kendi içini dýþa atarak; anladýðý, hissettiði ne varsa hayatta, hepsinden vazgeçiþi... Keþfin, hayretin, merakýn, heyecanýn bittiði an... Ýsrail'in insanlýða yaptýðý, tam olarak da budur... Derin bir utançla, ters yüz oluþ. Ve kötülüðü görmek istemeyiþ, yüzünü gözünü kapama hali...
Ýþte Nekbe, bunun için önemli! Çünkü o, görmemeyi deðil, hatýrlamayý çaðrýþtýrýr. Tersyüz olduðunda bile, cesaretle hatýrlamayý. "Bir Filistin vardý ve bir Filistin hep olacak..."
