Eskiden hayal bile edemeyeceðimiz pek çok þey teknoloji sayesinde yaþamýmýzýn olmazsa olmazlarý haline geldi. Bu da gelecekte hayatýmýzda nasýl deðiþikliklerin olacaðýna dair merakýmýzý körüklüyor. Biz teknolojik geliþmeleri takip etmeye ve öðrenmeye çalýþýrken, hayal bile edemediðimiz projeler dünyanýn farklý noktalarýnda çoktan hayata geçiyor. Bu kez güzel haber Peru’dan geldi. Havada hapsolmuþ nemi geri kazandýrabilen bir reklam panosu üretmiþler. Kulaða bir illüzyon gibi gelse de iþin aslý öyle deðil. Uzun zamandýr kullanýlan, havadaki nemin soðutulup yoðuþturularak suya dönüþtürüldüðü bir sistem. Ama bunu öyle deðiþik bir kýlýfla uygulamýþlar ki gerçekten hayallerin bile ötesinde...
SU SIKINTISI KAÇINILMAZ
Gelecekteki en büyük sýkýntýlarýndan birinin temiz su olduðu biliniyor. Temiz su kaynaklarý, her geçen gün tükenme noktasýna daha da yaklaþýyor. Geleceðe dönük projeksiyonlarýn su kaynaklarýnýn dengeli daðýlýmý konusunda olumlu sonuçlar göstermediðinden su savaþlarý senaryolarýna inananlarýn sayýsý da pek az deðil. Ya su akarken testiyi doldurmak gerekiyor ya da alternatif yollar bulmak.
Temiz su kaynaklarý, hava ve su arasýndaki sýcaklýk farkýnýn artmasý sebebiyle yoðunlaþarak havaya karýþýyor, atmosferin derinliklerine doðru bir maceraya çýkýyor. Havadaki su buharý tanecikleri, yeniden bulut oluþturup yaðýþ þeklinde yere indiklerinde çok farklý havzalara düþebildiðinden, temiz su kaynaklarý kuruma eðilimine giriyor. Hatta þu an içinde bulunduðumuz mart-nisan-mayýs dönemi de sudan havaya su transferinin maksimum düzeyde olduðu dönemlerden biri. Hava ve su arasýndaki sýcaklýk farký ne kadar yüksekse buharlaþma o kadar fazla yaþandýðýndan su kaybý da o kadar çok oluyor. Sanýlanýn aksine içme suyu barajlarý, yaz sýcaðýnda deðil ilkbahar ve sonbahar döneminde su kaybeder.
ESKÝ ÇEÞMELER GÝBÝ
Havaya karýþan su buharý partiküllerinin ise ne zaman, ne þekilde yere ineceði pek öngörülemiyor. Fakat artýk bunun da pek bir önemi kalmadý. Peru Lima’da Mühendislik ve Teknoloji Üniversitesi (UTEC) havadaki su buharýný suya dönüþtüren ve istenildiðinde su kaynaðý görevi gören bir reklam panosu hazýrlamýþ. Ne kadar ilginç deðil mi? Havadaki nemi alýp su haline getiren aletler uzun zamandýr var fakat bunun reklam panosu haline gelip yayýlmasý gerçekten çok deðiþik bir fikir. Eskiden çok yaygýn olan çeþmeler gibi bir þey bu. Reklam panosu biçimde çeþmeler üstelik. Ayný zamanda bu panolar yenilenebilir birer su kaynaðý. Sebil reklam panolarý, üstelik de çevreci.
Güney Amerika’daki bu proje bakalým ne kadar yaygýnlaþacak. Deniz ya da okyanus suyundan arýtýlarak içme suyu elde etmek çok pahalý bir yöntem olduðundan yaygýn olarak tercih edilemiyordu. Projenin ne kadar kullanýþlý olduðu henüz belirsiz ama dünyanýn temiz su arayýþlarý kuþkusuz devam edecek. Ve eðer bu proje verimli olursa yakýnda reklam panosu altýnda su bekleyen insan manzaralarý görebiliriz Türkiye’de, ne dersiniz?
