'Ben merhamete muhtacým' (Tarkovsky)
New York þehrinin biraz kuzeyinde Chesnut Ridge'de, "Jerrahi Order of America" namýyla bilinen Tosun Baba riyasetindeki Cerrahi Tekkesi yasta... Allah rahmet maðfiret eylesin, sevgili Efendimiz'in þefaati kucaklasýn, Cerrahi Halveti Asitanesi Piri Tosun Bekir Bayraktar Efendi, Hakkýn rahmetine sýrlandý...
Evladý gurbette olanlar bilir, çölde vaha arar gibi telaþlanýrsýnýz, susadýðýnda kýyýsýndan içeceði bir pýnar olsa, yorulduðunda yaslanacaðý bir aðaç gölgesi, bir örtü olsa geceleri üstünü örtecek... Allah dostlarý iþte, böyledir. Onlar merhamet ikramýdýr, Allah tarafýndan.
"Anne, Tosun Baba vefat etti" diye yazýnca Buðra... Kalbime bir çýð düþüyor sanki. Tasavvufa büyük ihtiram ve alaka duyduðum halde, müdahil olamamýþýmdýr, biz daha modern ve politik okumalarýn içinden geçtik, çok yakýn olamadýk, nasibimiz bu kadarmýþ... Bizde tekkeler kapalý olduðu için terminolojiye de yabancýyýz. Asitane, merkez demek, Amerika kýtasýndaki cerrahi dergahlarýnýn merkezi. Gurbete düþtüðünüzde anlýyorsunuz selalarýn kýymetini, bayram namazý kýlabilmek için iki saat yol gidiyorsunuz mesela. Amerika'da bir "uçbeyi"ydi, bir "alperen"di Tosun Bayraktar Beyefendi.
Sanat Bilimleri ve Sanat Tarihi profesörüdür. Robert Kolej'den sonra Ýngiltere, Fransa ve ABD'de devam etmiþtir akademik kariyerine. "Shock Art"ýn önemli temsilcilerindendir. Amerika'nýn Vietnam saldýrýsýný kýnamak adýna gençliðinde þok edici enstalasyonlar uyarlamýþtýr, Washington Meydaný'ný Vietnam'da ölen askerlerin mezarlýðý þeklinde donatmak gibi, Metropolitan Müzesi'nin önündeki havuzu kan rengine boyamak gibi... Irkçýlýk ve nükleer savaþ karþýtlýðý gibi popüler itirazlarda sanatýn nasýl öncü olabileceðini ispatlamýþtýr. 1970'ten sonra sanatçý isyanýyla tatmin edemediði coþkun ruhu, Þeyh Muzaffer Ozak'ýn manevi terbiyesine ram olmuþtur. Cerrahi Tekkesi, Türkiye'de de Amerika'da da, siyasete karýþmamakla namlýdýr. Tasavvuf Musýkisi'nde icra, eðitim ve arþiv-bellek anlamýnda çok önemli katkýlarýyla maruftur.
***
Dergahýn kar kaplý bahçesindeki veda namazýndan çekilmiþ fotoðraflara bakýyorum.
Tuðrul Baba'yý (Ýnançer) hiç böyle kederli görmemiþtim þimdiye kadar. Keder az gelir, sanki kandil gibi yanýyor, belli. Halbuki o gök gürültüsü gibi konuþurken hep þimþekler çakar sonra da çok alicenap bir yaðmur... Tuðrul Baba'ya baþka bir haller olmuþ. Tosun Baba, Hak'ka yürümüþ. Ýstanbul'dan New York'taki Cerrahi asitanesine koþarak gelmiþ. Aþk ehlinin vedalaþmasý nasýl da hazin. Yurdaer Baba ise bir buðday baþaðý gibi, kollarýný baðlamýþ, baþý önde, hangi derin denize dalmýþ. Dergahýn bahçesinde kar... Türk Bayraðý'na sarýnmýþ aðýrbaþlý bir sal... Sanki güzel bir gelin uðurlanýyor evinden çýkmýþ, eþikte son vedalar, birazdan atýna binip uçacak... Herkes yeþil giysiler, yeþil örtüler, tüller, þifonlar, yelekler, sarýklar, taclar kuþanmýþ veya bana mý öyle geliyor, hüzünleri bile pek zarif... Amerika'dan dostlarýmýzýn gönderdiði fotoðraflara hayret ediyorum; yer kýþ, gök bahar, kalpler hazan, kalabalýksa yaz gibi kýpýr kýpýr... Bir büyük Veli için bütün mevsimler de koþup gelmiþ gibi son namaza... Pek çok sufi dergahý bulabilirsiniz New York'ta, ama sevinçli çocuk sesleriyle dolup taþan birisine gitmek istiyorsanýz, bu Tosun Baba'nýn Cerrahi asitanesidir derler...
Kalbin yarasýný Allah dostlarýndan baþka kimse teselli edemez. Felek bazen pençelerini geçiriverir kalbe ya da bir kum fýrtýnasýnda kavrulan çöle döner sadrýnýz. Bazen haddinizi aþan þeyler istersiniz veya bir hayale, bir ümide kapýlýrsýnýz, tutku kanatlarýný takýnca uçamayacaðýnýz sahra kalmaz sanýrsýnýz... Sonra aniden çok kuvvetli bir þey gelir, zamaný ve dünyanýn iþlerini kendi bildiðince evirip çevirir. Kaderdir bu. Sonra denizler, gökler, yerler biter de sýðacak yeriniz kalmaz dünyada...
Dindar insanlarýn, felaketler karþýsýnda daha sabýrlý ve daha metin olduðunu söyler psikiyatrlar... Oysa modern dünya, tüm insanlarý moral açýdan birbirine benzetmiþ, eski günlere kýyasla çok daha güçsüz, metanetsiz hale getirmiþtir. Ýnsan, yalnýzdýr... Yalnýzýz. Tekkeler ve Allah dostlarý, kederin ve yalnýzlýðýn þifasý gibiler...
Ahþap minaresiyle yemyeþil bir bahçenin içinde billur gibi parlayan Cerrahi asitanesi artýk Yurdaer Baba'nýn (Doðanata) davet sedasýyla berdevam... Dergahýn duvarýnda yazdýðý gibi her þey, "Ah, Teslimiyyet!"...
