Bugün, 24/25 Aralýk gecesi, Hýristiyan Âlemi’nin en büyük yortusu (bayramý) olan Noel.
Hýristiyan bayramlarý için kullanýlan yortu (iorti) kelimesi Rumcadan gelme; hadi alafranga olsun diye Grekçe diyelim...
Hýristiyanlarýn üç büyük yortusu var: Sýrasýyla Noel, Paskalya ve Pentakosta.
Noel Hazret-i Îsâ’nýn Doðum Günü îtibâr ediliyor; Paskalya çarmýha gerildiði ve onun üçüncü günü Tanrý Katý’na, yâni göðe vardýðý günler, tabii mecâzî olarak... Pentakosta ise çarmýha gerilmesinden 50 gün sonra bir kere daha Havârîlerinin gözüne görünerek onlarla son bir defâ daha konuþmasý ki bu, Kilise’nin kuruluþ/doðum günü olarak kabûl ediliyor.
Bu arada þu bilgiyi de ekleyelim:
Eðer Hazret-i Îsâ gerçekden yaþadý ve Ýncil’de anlatýldýðý
târihde doðdu ise, verilen vakit hesâbýna nazaran (Kudüs üzerinde o kuyrukluyýldýzýn belirli bir pozisyonda bulunmuþ olmasý!) o zaman sâhici doðum günü de bu akþam, yâni 24 Aralýk.
Bunlardan baþka elbet daha bir dizi baþka kutsal günler daha var ki onlar da yine önemli olaylara ve özellikle Azizlere iþâret eden yýldönümleri.
Ancak bu konularla ilgilenen bâzý okuyucularým her sene bu noel haberinin gazetelerde birkaç gün arayla iki kere ardarda verildiðini farkederek muhtemelen hayret etmektedirler.
Bunun sebebi ise; Katolik ve Protestan Mezheblerinden olan Hristiyanlarýn Noel’i, Ortodokslara nazaran farklý bir târihde kutlamalarý.
Katolik ve Protestanlar “Jülyen Takvim”e göre hesablýyorlar, Ortodokslar ise “Gregoryen Takvim”e göre.
Þimdi sevâbýna bunun ne anlama geldiðini de îzâh ederek mü’minler nezdindeki saygýn pozisyonumuzu daha da þey edelim:
Papa 12. Gregorius’un 1582’de verdiði fermanla kabûl edilen güneþ takvimi aslýnda gerçek (astronomik) güneþ yýlýndan 11 sâniye daha uzunmuþ.
4. Yy.’dan o yana kullanýlan Jülien Takvim ise gerçek güneþ yýlýndan 11 dakýyka daha uzun hesablanmýþ imiþ (365.25 gün!). Onun için her 130 yýlda bir takvime ekstradan bir gün ekleniyor imiþ. Bu bakýmdan “artýk yýl” modeli düþünülmüþ ve her dört senede bir o yýla ilâveten bir gün daha hesablanmýþ. Yâni buna göre 1900-2099 arasý Jülyen Takvim Gregoryen takvimin 13 gün gerisinden gidecekmiþ. Zâten 16. Yy.’da da 4. Yy.’a nazaran Jülien Takvim Gregoryen Takvimin 10 gerisine düþmüþ imiþ.
Esâsen Gregoryen Takvim Jülyen Takvimin “esnek” hâle getirilmiþ biçimi imiþ.
Gregoryen Takvim ayrýca gerçek güneþ yýlýndan da 11 sâniye daha uzunmuþ.
