Bir... ABD, Rusya iliþkilerini dondurdu... Olayý bu noktaya getiren CIA ajaný Snowden vak’asý dahil birçok sebep var ve birinin de Suriye konusundaki görüþ ayrýlýðý olduðuna özellikle dikkat çekelim. Washington’un kavgalý olduðu diðer ülkeleri saymayalým, bu sütun yetmez.
Ýki... Çin ile Japonya uzun süre sonra yeniden savaþýn eþiðine geldi. Çin’e ait 4 gemi, iki ülke arasýnda ihtilaflý adalarýn bulunduðu Japonya karasularýna girdi. Gerilim günlerdir devam ediyor.
Üç... Ýngiltere bitmek tükenmek bilmeyen Cebelitarýk meselesi için ayný birliðin üyesi olduðu (AB) Ýspanya’ya ile büyük bir kriz yaþýyor. Ýspanya, Cebelitarýk’a giriþ için ücret almaya baþladý, uçuþlarý durdurdu. Ýngiltere de bunun üzerine tatbikat bahanesiyle Akdeniz’e savaþ gemilerini gönderdi.
Görünürde küçücük problemler için köprüleri atabildiklerine göre baþlarýnda Türkiye’nin yaþadýðý hareketlilik olsaydý çoktan savaþa girmiþlerdi demek!
Ýyi ki bir de savaþmýyorlar
Hepsi birbirinden güçlü ülkeler benzersiz bir gerilim sarmalýna girmiþ bulunuyor.
Kavgalarýnýn sebebi Tayyip Erdoðan’ýn dinamik dýþ politika anlayýþý deðil. Ellerinin tetiðe gitmesinin sebebi Ahmet Davutoðlu’nun “Stratejik Derinlik” kitabý da deðil.Bütün bunlar, Türkiye bölgede aktif dýþ politika uyguladýðý için ve Erdoðan kararlarýndan geri dönmediði için olmuyor.
Tek sebebi, dünya politikasýnýn gerçekleridir.
Türkiye’nin baþýna geldiði, gelebildiði gibi ABD’nin, Rusya’nýn, Ýngiltere’nin, Japonya’nýn, Ýspanya’nýn Çin’in de baþýna geliyor böyle þeyler. Bütün ciddi ülkeler gerilim zamaný geldiðinde gerilirler, kriz zamaný geldiðinde krizin içine dalarlar.
Uluslararasý politika böyle dinamik bir süreçtir. Bir sabah kalktýðýnýzda en olmayacak gerilimlerle baþ baþa kalabilirsiniz; en olmayacak iki ülkenin karþý karþýya kaldýðýný görebilirsiniz.
Eðer bir iddianýz, hedefiniz ve perspektifiniz varsa tabi...
ABD ile Rusya’nýn iliþkilerini bir günde dondurduðu dünyada yaþýyoruz. Ýngiltere’nin binlerce kilometre uzaktaki bir boðaz için Ýspanya’ya savaþ gemileri gönderdiði bir dünyada... Çin ile Japonya’nýn küçücük bir sorun için tetiðe sarýldýklarý bir sahada bulunuyoruz.
Tek fark onlarýn medyasý bu gerçeði biliyor ve politikanýn arkasýnda duruyor. Bizde ise medyanýn malum kanadý kriz olsun, hükümet yýpransýn diye duaya duruyor.
Türkiye’nin katliamcý Suriye yönetimiyle iliþkileri bozulmuþ, Mýsýr darbecileriyle arasý limoniymiþ. Baþka nasýl olacaktý! Eðer, aktif ve geleceði olan bir diplomasi uygulayacaksanýz bundan daha doðal ne olabilirdi?
Hangi iþe el atsak bize altýn tepsi içinde sunulacaðýný mý zannediyorduk?
‘Bekleyip görmek’ kazandýrsaydý
Öyle bir dünya yok ve olmayacak. Olsaydý, 80 yýldýr baþýmýzý kuma gömen ve adýna “Bekle gör politikasý” dediðimiz ama gerçekte “etliye sütlüye karýþmayalým politikasý” dediðimiz þeyden kazancýmýz olurdu.Halkýnýzýn zenginliðini ve güvenliðini artýrmak istiyorsanýz aktif dýþ politika yapmak zorundasýnýz. Dýþ politika yapmak için de önce risk almak zorundasýnýz. Risk demek bazen huzurunuzun kaçmasý, bazen hesaplarýnýzýn tutmamasý demektir. Dünya; özellikle de Ortadoðu babanýzýn çiftliði deðildir. 100 yýl uzak kaldýðýnýz coðrafyaya dün girip bugün hakim olamazsýnýz. Kýlcal damarlarýna kadar paylaþýlmýþ bir siyaset pastasýndan pay almak için zaman lazýmdýr. Türkiye de þimdi tam bunu yapýyor. Kollarýný sývayarak yýllarýn ihmalini bitiriyor ama daha yapacak çok iþ var.
Önce, dýþ politikanýn arkasýna güçlü bir ekonomi ve güçlü bir silahlý güç koymak gerekecek. Ardýndan güven tesis edilecek. Güven tesis etmek için de dün demokrasi deyip bugün darbeyi alkýþlayamazsýnýz. Muhataplarýnýz; yani Araplar bilecek ki karþýlarýnda her durumda ayný prensibi uygulayan bir ülke var. Bizim tek pazar gücümüz budur. Yoksa, dün demokrasi bugün darbe yarýn yine demokrasi numarasý yapan ABD ve Avrupa zaten 100 yýldýr orada at koþturuyor.
Dünyanýn en zor siyaset sahnesinde söz söylemek, alan büyütmek kolay deðil. Kolay olmayacaðýný da unutmayalým.
