Suriye’de ölü sayýsý 60 bini aþtý, yaralýlarý sayan bile yok. Buna karþýn ABD’nin Suriye karþýsýndaki akýl karýþýklýðý devam ediyor. Ýran ve Rusya tam hýz Esad rejimini silahlandýrýrken, Batý dünyasý hala muhaliflere güvenemiyor.
Bunun en son kanýtý geçtiðimiz hafta Senato oturumlarýndan birinde ortaya çýktý. Haberlere göre ABD Savunma Bakaný Panetta, Genelkurmay Baþkaný Dempsey, Dýþiþleri Bakaný Clinton ve CIA Baþkaný Petraeus geçen yýl Baþkan Obama’ya Suriye’de muhalifleri silahlandýrmayý önermiþ, hatta bu konuda detaylý bir plan dahi sunmuþ. Ancak Obama bu planlarý elinin tersiyle itmiþ. Baþka bir ifade ile son bir yýldýr Suriye muhalefetine silah ve mühimmat Obama istemediði için gitmiyormuþ, bu kararýyla Esad rejimine sadece Rusya ve Ýran deðil, Obama da can veriyormuþ.
Geçen yýl bu tür planlar hakkýnda somut bir kanýtýmýz yoktu, ancak bu sütunlarýn okurlarý bilir, son bir yýldýr ABD’nin akýl karýþýklýðýndan bahsediyoruz ve Suriye’deki iç savaþýn uzamasýnýn en önemli nedeni olarak ABD’nin çekimser desteðini gösteriyoruz. ABD, muhaliflere yeterli desteði saðlamayýnca, diðer taraftan Rusya ve Ýran Esad’ýn yanýnda yer alýnca savaþ uzadýkça uzuyor. Ölü ve yaralý sayýsý da her geçen gün artýyor.
Baþta McCain olmak üzere bazý Cumhuriyetçiler ABD’nin Suriye’ye derhal müdahale etmesini istiyor. Obama ise görünüþe göre ayný fikirde ýsrarcý görünüyor. Obama, Suriye’ye müdahaleye karþý çýkma gerekçesi olarak iç savaþý derinleþtirme ihtimalini gösteriyormuþ. Silahlý müdahale veya muhaliflere silah vermek yerine diplomatik görüþmelere devam etmek gerekirmiþ vs. Obama ne derse desin, ABD’nin Suriye’deki çekingenliðinin altýnda 3 temel neden var:
1) Eðer ABD silah gönderirse karþýsýnda Rusya’yý ve müttefiklerini bulacak ve Suriye’deki çatýþmalarýn sonu bir türlü gelmeyecek. Rusya’nýn Suriye’deki sorunu bitirme gücü yoksa da, çatýþmalarý sonsuza dek sürdürme kapasitesi var.
2) ABD muhalifleri oluþturan bazý unsurlarý tehlikeli görüyor. ABD’ye göre özellikle Nusra grubu El Kaide ile ayný örgüt demek. ABD muhaliflere vereceði silahlarýn Nusra gibi örgütler üzerinden yeniden kendisine yönelmesini ve Suriye’nin ‘Ýslamcýlar’ýn eline düþmesini istemiyor.
3) Obama muhalifler yerine kendi askerleriyle Suriye’ye doðrudan girmeyi ise hiç istemiyor, çünkü bu yeni bir Irak macerasý anlamýna gelebilir.
Bu tablo þüphesiz muhaliflerle birlikte en çok Türkiye’yi rahatsýz ediyor. ABD bu þekilde bir 10 yýl daha bekleyebilir, sonuçta kaybolan canlar Suriyeli caný, yýkýlan þehirler ABD’den binlerce km uzaklýkta. Ancak Suriye’deki ateþ Türkiye’de çok sýcak bir þekilde hissediliyor. Suriye, Türkiye’de ekonomiden Kürt sorununa her alaný olumsuz yönde etkiliyor. Hatta Suriye krizi Türkiye’nin Ortadoðu politikalarýný neredeyse alt üst ediyor.
Kriz boyunca þunu net bir þekilde gördük, bölge devletlerinin arasýnda tek baþýna Suriye krizini sona erdirebilecek bir ülke yok. Bölge devletleri, týpký Rusya gibi, sadece krizi derinleþtirme ve yayma gücüne sahipler, ancak sona erdirme kudretleri mevcut deðil. Bu durumda ABD’nin ve genel olarak dünyanýn Suriye’ye dönük ilgisizliði devam eder ise iç savaþýn daha uzun yýllar sürmesi mümkün.
Türkiye, bugüne kadar dünya kamuoyunu Suriye konusunda teyakkuzda tutmak için çok uðraþtý. Ancak Mýsýr ve Tunus’ta iç karýþýklýklar artmaya devam eder ise Suriye’yi gündemde tutabilmek eskisinden daha zor olabilir.
