Obama, gözyaþlarý içinde yaptýðý veda konuþmasýnda, önceliði Amerikan halkýný uyarmaya ayýrdý. Uyarý, Trump’ýn yönetim zihniyetinin ülkede yaratacaðý etkileri ima ediyordu.
Obama’ya göre sekiz yýllýk dönemde ABD “daha iyi, daha güçlü” hale gelmiþ. Bu tür anlatýmlarý kavramak için karþýlaþtýrmanýn ABD’nin sekiz yýl önceki haliyle mi yoksa bugünkü dünyada devletleriyle mi yapýldýðýný bilmek gerek. Ancak Obama’nýn konuþmasýndan bunu anlamak mümkün olmadý; muhtemelen geçmiþle yapýlan bir karþýlaþtýrma olduðu kanaati edinildi. Zira Rusya’nýn en fazla Obama döneminde güçlendiði düþünülürse, baþka devletlerle bir karþýlaþtýrma yapýlamadýðý ileri sürülebilir.
Konuþmanýn uyarý kýsmý, ABD demokrasisine iþaret ediyor. Obama’ya göre ABD’yi bekleyen üç tehlike bulunuyor. Bunlar ekonomik eþitsizlik, ýrkçýlýk ve dini ayrýmcýlýk, ki burada Müslümanlarý kastediyor, ve toplumsal kesimlerin kendi gettolarýna çekilmesi.
Trump’ýn bu üç konuda bir hassasiyeti varmýþ gibi görünmediðinden, Obama Amerikan toplumunun ortak temeller ve deðerler üzerine inþa edilmiþ yapýsýnýn tahrip olacaðýna dikkat çekti.
Trump’ýn Obama’ya yanýtý
Ýlkesel olarak Obama’nýn dikkat çektiði konular önemli. Üstelik Trump’ýn New York’ta yaptýðý basýn toplantýsýndaki tavýrlarý adeta Obama’yý doðrular nitelikteydi. Bununla birlikte, Trump’ýn yaptýðý açýklamalarýn Obama’ya yanýt olduðunu ve taraflar arasýndaki rekabetin seçim sürecindeki gibi devam ettiðinin altýný çizmek gerekiyor.
Trump’ýn Obama’ya verdiði en önemli yanýtlardan biri, saðlýk reformuyla ilgiliydi. Ýddiasýna göre, Obama herkesin saðlýk olanaklarýndan yararlanmasýný saðlayarak aslýnda çok daha kalitesiz bir saðlýk hizmetinin yolunu açtý. Ayrýca çok sayýda insana daha ucuz saðlýk hizmetinden yararlanma hakký verilince, hastalarýn aylarca tedavi görme sýrasý beklediðini, bunun da fiilen saðlýk hizmetinin yaygýnlaþmasýna hizmet etmediðini ileri sürdü.
Bir diðer yanýtý ise istihdamla ilgili. Tarihin gördüðü en geniþ istihdam olanaklarýný yaratacaðý sözünü veren Trump, bunu tam olarak nasýl saðlayacaðýný söylemese de, muhtemelen iþe göçmenleri, ki baþýnda Meksikalýlar ile Müslümanlar geliyor, kendi ülkelerine sürmekle baþlayacak.
Dýþ politika karineleri
Obama barýþ vurgusu yapmakla birlikte konuþmasýnda dýþ politikaya girmedi. Trump ise Rusya üzerinden sorulan sorularla doðrudan dýþ politika konusuna girmek durumunda kaldý.
Rusya’nýn Trump açýsýndan önemi, baþkan seçilmesinde Rusya’nýn gerek þantaj gerekse siber saldýrýlar yoluyla dahli olduðu iddialarýyla ilgili. “Putin beni seviyorsa, buna itirazýn yok” mealindeki açýklamasý sonrasýnda, son derece önemli bir konuya deðindi. Bu da, Suriye konusunda Rusya ile iþbirliði yapýlacaðý ama iþbirliðinin her yerde, her zaman ve koþulda devam etmesinin beklenmemesi gerektiði þeklindeki sözleriydi.
DEAÞ’ý Obama yönetiminin yarattýðýný söyleyerek, belki DEAÞ’ýn arkasýndaki oyuncu konusunda hedef þaþýrtma ve sorumluluðu eski yönetime yükleyerek gerçek oyuncunun gizli kalmasýný saðlama derdi olabilirdi. Ancak bu bile, Trump’ýn DEAÞ’ý bitirme konusunda kararlýlýðýný göstermeye yetti.
Trump’ýn, “eski müttefiklerle iliþkileri geliþtirme” konusuna vurgu yapmýþ olmasý, Türkiye açýsýndan son derece önemli. Yeni ticaret anlaþmalarý yapýlacaðýný söylemesi ile eski müttefiklere geri dönülmesi meselesi birlikte düþünüldüðünde, fýrsatlarýn ortaya çýkabileceði bir dönem geliyor denebilir. Ancak hýzlý davranmak ve giriþimleri Trump’ýn Putin’e olan sempatisinin bir antipatiye dönüþmesi öncesine denk getirmek gerek.
