Türkiye’de sanki herkes Obamacý gibi görünüyordu. Olmayan da varmýþ meðer: Mesela Rahmi Koç’un gönlündeki isim Romney’miþ. “Romney’yi temenni ediyordum. O daha fazla iþadamýydý” demiþ Koç ve Obama’ya sitem etmiþ: “Obama verdiði sözleri tutmadý. Siyasetçiler seçim öncesi birçok þey söyler ama seçilince bunlarý yapmazlar. Obama 2008 seçiminde de çok vaatlerde bulundu. 4 yýl önce Guatemala’yý kapatma sözü verdi ama kapatmadý.”
Rahmi Koç’un meslektaþý Romney’e destek vermesi nereden bakarsanýz bakýn normal. Kendisi de söylüyor: “Romney daha iþadamý”; dolayýsýyla bir mesleki yakýnlýk duyuyor olabilir veya “sýnýf bilinciyle” konuya bakýyor olabilir. Bunlar normal.
Ama yine de insan merak ediyor, Obama’nýn 60 milyar dolarlýk destekle çöküþten kurtardýðý otomotiv sektörünün de mi hatýrý yok? Koç grubunun ABD’deki en ciddi iþ ortaklarý Obama’ya medyun-ý þükran iken Rahmi Bey’in “Obama verdiði sözleri tutmadý” diye sýzlanmasý niye?
Sürç-i lisan ederek “Guatemala” diye andýðý Guantanamo üssünde tutulan esirler meselesi mi bu tavrýn gerekçesi sahiden?
Diyeceksiniz ki “Bu kadar tecrübeli bir iþadamý kaybedenler safýnda yer almayý seçmiþse vardýr bir bildiði...” Olabilir tabii.
Ne olursa olsun Rahmi Koç cesur adam. Baþkalarý gibi kendi çýkarlarý dolayýsýyla kalbinde Romney’nin kazanmasý yattýðý halde dýþarýya karþý baþka türlü konuþmuyor hiç deðilse. Kaybedenler safýnda yer tutmaktan gocunmuyor.
***
Kaybedenler safý çok da kalabalýk deðil aslýnda. Bir Ýsrail var o safta görünen, bir de ABD’deki Yahudi lobileri.
Ýsrail ve Yahudi lobileri açýk açýk Obama’ya karþý Romney’i desteklediler. Sebebi açýk bu desteðin: Obama göreve geldiði ilk günden beri Ýsrail-Filistin ihtilafýnda “iki devletli çözüm” yanlýsý bir tavýr sergiledi. Ýsrail’in teziyle çatýþan bir pozisyon almýþ oldu ki þimdiye kadar birçok Amerikan Baþkaný’nýn yapmak isteyip de malum sebepler yüzünden cesaret edemediðinden yapamadýðý bir þeydi bu.
Diðer taraftan Obama bununla da kalmadý; bölgesel meselelerde Ýsrail’in arkasýnda çok kuvvetli bir þekilde durmaktan imtina etti geçen dört yýl boyunca. Mesela Türkiye ile Ýsrail arasýnda sorunlar çýktýðýnda tarafsýz kalmayý tercih etti ki bunun anlamý Türkiye’ye destek demektir aslýnda.
Yahudi lobileri bunu affetmediler. Ama galiba ilk defa Yahudi lobilerinin istemediði, hatta býrakýn istememeyi, açýkça muhalefet ettiði bir aday kazanmýþ oldu.
***
Ýyi de ABD’deki Yahudi seçmenlerin yüzde yetmiþi veya sekseni Obama’ya oy vermiþ; bu nasýl oluyor?
Bir defa Amerika’da Yahudi seçmen -diðer etnik ve dini azýnlýklar gibi- geleneksel olarak Demokratlara oy veriyor. Bugüne mahsus bir durum deðil. Obama yönetiminin bu insanlarý rencide edecek veya ürkütecek derecede açýk bir Ýsrail karþýtlýðý da söz konusu deðil ki bu alýþkanlýklarýný deðiþtirsinler. Yani ortada sürpriz bir “Yahudi desteði” yok.
Ýkincisi Amerika’daki Yahudilerin tamamýnýn, yani sokaktaki adam konumundaki Yahudi vatandaþlarýn Ýsrail politikalarýna yaklaþýmý ülkedeki güçlü Yahudi lobileriyle ayný dalga boyunda olmak zorunda deðil. Amerika’nýn çýkarlarýný Ýsrail çýkarlarýnýn önünde tutan ABD vatandaþý Yahudiler olgusuyla geçen dönem “Obamacý Yahudiler” diye tanýmlanan J Street çevresi sayesinde tanýþmýþtýk. Bu grup Ýsrail’in varlýðýný ve güvenliðini saðlamanýn bu devletin mevcut çatýþmacý politikalarýyla deðil, komþularýyla barýþ içinde yaþayabileceði yeni bir düzen ihdasýyla mümkün olduðu fikrinde.
Onun için “Obama’ya Yahudi desteði”nden söz ederken bu incelikleri göz önünde bulundurmak gerekiyor.
