Obezitenin kaderi anne karnýnda belirleniyor. Amerika Beslenme ve Diyabetik Akademisi'ne göre bebeklikten itibaren çocuðun geliþiminde 5 unsura dikkat ederek obeziteye karþý önlem alýnabilir.
BUGÜN çocuklarda þiþmanlýða neden olan etmenleri; ev dýþýnda sýk yemek yedirme, annelerin fazla yemek yedirme eðilimi, yüksek kalorili yiyeceklere alýþtýrýlma, aktivite yerine televizyona baðýmlý hale getirme gibi onlarca nedeni sýralayabiliriz. Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi tüm bu yanlýþlar listesini daraltarak çocuklarda gizli kilo almaya neden olacak 5 etmeni belirledi.
1. Anne karnýndaki ortam: Annenin gebeliði süresinde uzun süre açlýk yaþamasý ve hipoglisemiye girmesi çocukta doðumdan sonra ilk 5 yýl içerisinde þiþmanlýðýn ortaya çýkmasýna neden oluyor. Akademi, annenin hamileliðinin son 3 ayýnda kilo almamak için kendini kýsýtlý beslenmeye yöneltmesi sonrasýnda doðan çocuklarda 18 yaþýnda þiþman olma riski 2 kat daha fazla olduðunu bildirdi. Bunun tam tersi olan anne diyabetli ya da hamileliðinde geçici diyabeti çýkmýþ ise bu þekilde doðan çocuklarýn 8 yaþýnda þiþman olma riskleri de yüksek.
2. Ek besinlere hatalý geçiþ: Çocuklara ileriki yaþlarýnda þiþmanlýðý ortaya çýkarabilecek en belirgin etmen anne sütü veya formül süt ardýndan çocuða verilen ek besinlerin geçiþ süreci ve veriliþ miktarý. Bol þekerli muhallebiler, süt, þeker, bisküvi, tereyaðý ile hazýrlanmýþ bulamaçlar, þekerli yoðurtlar ve çok sýk ara öðün yapmak ileride çocukta tanýþýlan bu kalori yüküne vücudun þiþmanlýkla tepki verme olasýlýðýný artýrýyor.
3. Ailenin eðitim ve gelir düzeyi: Farklý ülkelerdeki obezite çalýþmalarý ortak bir noktayý iþaret ediyor: Obezite gözlenen çocuklarýn aileleri ya düþük sosyoekonomik ve kalabalýk ailelerin üyesi. Bunun iki temel nedeni var: Bilgi eksikliði ve þiþmanlýðýn saðlýk riski olarak algýlanmayýþý. Farklý bir açýdan da bakýldýðýnda aileler çoðunlukla ucuz ancak kalorisi yüksek olan besinlere yöneliyor. Tek yönlü beslenme kilo almaya zemin hazýrladýðý gibi hazýr yiyeceðe kolay ulaþma ve aktivitesiz bir yaþamý benimseme eðilimini artýrýyor.
4. Sosyal sorunlar: Çocuklar için yemek yeme sosyal bir durum olmakla beraber aile fertleri, komþular ve arkadaþlarý gözlemleyerek kendi yeme davranýþýnýn da deðiþmesine olanak saðlar. Saðlýklý beslenmeden uzak anne ve babanýn davranýþlarý, kendi evi dýþýnda davet edildiði akranýnýn evinde gördüðü ‘evde hiç yemez ama burada tabak tabak yedi’ dediðiniz yiyecekleri tercih etmesi ve sýk yemesi birden bire çocuðun aþýrý kilo almasýna neden olabilir. Kent yaþamýndaki çevre koþullarý ve kantinlerdeki saðlýksýz yiyecekler çocuðun yeme davranýþýný derinden etkileyebilir.
5. Psikososyal etmenler: Bazý çocuklar psikolojik olarak oluþan sorunlara tepki olarak iþtahsýzlýðý tercih ederken bazýlarý da bunu fazla yeme ile gösterebilir. Yaþlý anne ve babaya sahip olma, anne ve baba ayrýlýklarý, gergin iliþkiler, arkadaþ gruplarý tarafýndan kabul edilmeme, derslerdeki baþarýsýzlýklar yemek davranýþýný bozabilir.
