Ýnsan iliþkilerinde “Zor kiþilik” olarak adlandýrýlacak hallerden biri de obsesif kiþiliklerdir. Obsesif kiþilik; aþýrý tertip ve düzen isteði, mükemmeliyetçilik, çalýþma ve üretmeye aþýrý yoðunlaþýrken eðlence ve arkadaþlýðý geri planda býrakma, iþlerde ve insan iliþkilerinde esnek olamama, kuralcýlýk eðilimi, parayý biriktirme eðilimi gibi mizaç özelliklerinin ayný anda ve kiþinin hayatýný bozacak þiddette olmasýdýr.
Obsesif eþle yaþamanýn ikilemi: Obsesif kiþiliðin ýlýmlý formunun bir takým avantajlarý olabilirken, aþýrý formu her zaman sorun oluþturur. Örneðin ýlýmlý obsesif bir muhasebeci iþveren tarafýndan beðenilen bir çalýþan olabilir. Ama obsesif özellikleri þiddetli olan bir bölüm þefi iþleri týkayabilir.
Obsesif özellikleri oldukça belirgin olan bir eþle yaþamak kiþiyi bariz bir ikileme sokar. Bir yandan obsesif eþler iyi ve dürüst insan olarak algýlanýr, öbür taraftan eþle beklenen duygusal yakýnlýk ve romantizm saðlanamamýþ olur. Ýliþki güvenilir, risksiz ama renksiz ve sýkýcý olarak algýlanabilir.
Obsesif eþler düzen peþindedir: Obsesif eþlerin özelliklerinden biri aþýrý þekilde tertip ve düzenle uðraþmalarýdýr. Evin tertip ve düzeni temel uðraþý haline geldiðinde, diðer eþ unutulup o da adeta düzene sokulmasý gereken bir eþyaya dönüþür. Evde her þey yerli yerinde olmalý, daðýnýklýk olmamalýdýr. Eþ ve çocuklar evde askeri bir düzen içinde yaþamaya mahkum hale getirilir.
Örneðin obsesif bir erkek eþin düzenlediði mutfaðý veya banyoyu yeterli bulmayýp, kendisi yeniden düzenleyebilir. Veya obsesif bir kadýn eþinin ev içinde çok dolaþmasýný, eþyalara dokunmasýný istemeyebilir. Her þeyin kendisinden istenmesini ister ki evin düzeni kendisinin istediði gibi kalsýn. Giderek evin hanýmý evin hizmetçisine dönüþür.
***
Obsesif eþler mükemmeliyetçilikten dolayý sürekli çalýþýrlar: Obsesif kiþiler mükemmeliyetçilik özelliklerinden dolayý, her þeyin dört dörtlük olmasýný isterler. Ýþler tam istedikleri gibi olmadýðýnda, eksik kalmýþ tamamlanmamýþ gibi hissederler. Bu sebeple de iþlerin ayrýntýlarýna dalýp kaybolabilirler. Sürekli þekilde çalýþýrlar. Çalýþmadýklarý zamanlarý boþa gitmiþ olarak görürler. Bitmeyen iþlerden dolayý eþe vakit ayýramazlar. Gevþeyip, eþle rahat vakit geçirecekleri bir etkinlik yapmalarý zor olur.
Mükemmeliyetçiliðin yol açtýðý ikinci sorun, eþlerinin yaptýklarýný da yeterli görmeme ve beðenmeme eðilimidir. Kafalarýndaki standartlar oldukça yüksek olduðu için, bu standartlara uymayan her þey gözlerine battýðý için, beðenileri az, eleþtirileri çok olur. Halbuki beðenilmeme ve eleþtirilme eþ iliþkilerinde yýkýcý etki gösterir.
Obsesif eþler sýký para politikasý uygularlar: Obsesif eþlerle yaþarken baþ edilmesi gereken durumlardan biri de, para biriktirme veya harcama meselesidir. Obsesif bir eþ, parayý gelecekteki zorluklar için biriktirmek istediðinden, paranýn harcanmasýna oldukça sert kýsýtlamalar getirebilir. Örneðin harcanan paralarýn küçük miktarlarýna bile listeler yapýp, evde sürekli bir gelir gider hesabý yapar hale gelebilir. Bu sýký para politikasý diðer eþ tarafýndan özgürlüðünün kýsýtlanmasý olarak algýlanabilir.
Obsesif eþe karþý “optimal ve denge söylemi”: Eðer eþiniz obsesif ise, onun doðasýný dikkate almaktan baþka çare yoktur. Eþinizin doðasýný dikkate almak onun doðasýna teslim olmak deðildir. Aksine etkili, stratejik davranýþ tarzlarý geliþtirerek iliþkinizi devam ettirebilirsiniz.
Obsesif eþe karþý “optimal ve denge söylemi” oluþturun. Optimal bir þeyin en etkili halini tanýmlar. Denge ise, aþýrý uçlara karþý yerli yerindeliði gösterir. Bu yaklaþým obsesif eþi hem durdurur hem de kendini denetleme çabasýna iter. Örneðin obsesif eþe karþý daðýnýklýðý deðil, optimal düzeni savunun. Para harcamada cimrilik düzeyine gelen harcamama ile para harcamada savurganlýðý eþ zamanlý eleþtirin ve dengeli olmayý öne çýkarýn. Temel eleþtiriniz aþýrýlýk üzerine olsun. Böylece onunla hem çatýþmadan kurtulmuþ hem de onun obsesif felsefesine sýkýþýp kalmamýþ olursunuz.