OECD Gelecekte en çok bilim insaný çýkaracak ülkeler raporunu açýkladý.
Özelikle “Bilgi ve Ýletiþim Teknolojileri” ve “Doða Bilimleri, Matematik ve Ýstatistik” alanlarýnda OECD ortalamasýnýn çok çok altýndayýz.
***
Afrika’ya bir ayakkabý þirketi birbirinden habersiz iki farklý satýþçý gönderir. Ayný þehre iner ikisi de. Ýncelemelerini yapýp dönerler.
Ýki farklý raporu inceleyen patron þaþkýndýr. Çünkü raporlar taban tabana zýttýr.
Ýlk raporda þöyle yazar : “Afrika’da kimsenin ayakkabýsý yok, ayakkabý almaya gücü yok, ayakkabý satamayýz.”
Ýkincisi de ayný þeyi söyler, fakat farklý yorumlar : “Müthiþ bir pazar, milyonlarca ayakkabý satabiliriz çünkü Afrika’da kimsenin ayakkabýsý yok!”
***
OECD’nin raporuna bakarak ümitsizliðe düþmek mümkün. Ama baþka bir ihtimal de mümkün. Bu ülkede yapacak o kadar çok var.
Evet, eðitimciler için, yazarlar için, düþünürler için, anne-babalar için yapýlacak çok iþ var.
Peki nasýl arttýrabiliriz? Gelecekte daha çok bilim insaný çýkarmak için neler yapabiliriz?
ANNE-BABALARA
- Öncelikle görev anne-babalarýn. Elbette herkes para kazanmak zorunda, elbette hayat þartlarý zor. Ama sadece parayý kazanmakla görev bitmiyor. Çocuðun nasýl ki evde ödevi varsa, annenin babanýn da ev ödevi çocukla ilgilenmek. Ödev / görev kelimelerini özellikle kullanýyorum. Öylesine deðil yani, ciddiye alarak.
- Merakýný teþvik edecek, canlý tutacak þekilde çocukla çocuklaþmak, sorular sorup düþündürmek, konuþturmak, merakýný körüklemek önemli. Büyüklere saçma gelen þeyler kimi zaman çocuk zihninde müthiþ anahtarlar olabiliyor. Sürekli kilitler açmak, kilit açmayý öðretmek.
- Ýlk andan itibaren eþ ve eþit bir iliþki kurarak çocuðu ciddiye alarak onun da kendisini ciddiye almasýný saðlamak. karakterini erken yaþta oturtmaya büyük fayda saðlayacaktýr.
- Doðru rol modeller sunun. Siz haftada beþ diziyi takip ederken çocuðunuz Biruni’yi, Mimar Sinan’ý, Elon Musk’ý, Steve Jobs’ý deðil Hýzýr Çakýrbeyli’yi model alacaktýr muhtemelen.
- Kýsacasý oturup çalýþmak zorunda anne baba. Dersine çalýþmak zorunda. Eðitici filmler izlemek zorunda (Bu konuda Aamir Khan filmleri özel tavsiyemdir.) Tekrar kalem, silgi, defter alýp not alarak çalýþmak gerekiyor. Bilim þenliklerine, müzelere, üniversite kampüslerine, kütüphanelere gitmeyi, götürmeyi tavsiye ediyor bilim insanlarý.
- Evde konuþulanlar çocuðu çok ciddi olarak etkiliyor. Çocuk, genç ya da bebek, evde nelerden bahsediyorsanýz, neleri önceliyorsanýz onlardan etkileniyor, onlarý önceliyor olacak. Dünyadaki geliþmelerden bahsedin, sohbetler açýn evde bu konuda.
MEDYAYA
Daha çok bilim, daha çok kültür, daha çok pozitif alanlar açmak, reytinge bakmadan, KAMU SPOTU gibi gecenin dördüne koymadan sorumluluk sahibi ve nitelikli programlar yapmamýz gerekiyor.
Daha çok bilim insanýný, eðitimciyi, sosyologu gazetelere köþe yazarý yapalým.
Daha çok mucitle röportaj yapalým. Gençlik ekleri çýkaralým.
Daha çok çocuk ve gençlik dergisi çýkaralým. Minika Go ve Minika Çocuk dergileri çok ciddi bir açýðý kapatýyor. Özellikle alýp inceledim, tavsiye ediyorum.
Özetle her medya mensubu bir gelecek bilimci gibi, bir toplum mühendisliði vizyonuyla yaklaþmalý ürettiði ya da sunduðu içeriðe.
Not : Bu konuda TRT’nin yeniden hayata geçireceði bilim ve kültür kanalý TRT2’yi merakla bekliyoruz. Bir de CNN Türk’de Deniz Bayramoðlu, Habertürk’de Fatih Altaylý bilim, sanat, kültürel ve sosyolojik konularý deþiyor. Ayrýca TRT1’de Pelin Çift ve Habertürk’te Cansu Canan da programlarýyla farklý konulara ufuk açýyor.
DEVLETE
Öncelikle artýk normal gündemlere dönmek zorundayýz. Zor bir dönemeçteyiz, kabul. Ama dünyanýn yeni normali artýk kaos. Bununla yaþamayý öðrenmeliyiz.
Eðitimle ilgili karar alma mekanizmalarýnýn siyasi ya da ideolojik kararlar almaktan çýkarmamýz gerekiyor. Mutlaka birtakým stratejileri olmalý eðitimin ama eðitim tartýþmalara, polemiklere malzeme edilmemeli.
Bilim insanlarýnýn daha çok desteklenmesi gerekiyor. Bir bilim insanýnýn ülke gündemine gelebilmesi ve devletin tepesinde aðýrlanmasý için illa Nöbel Ödülü almasý beklenmemeli. Esas önemli olan zaten baþarýya ulaþýrken, ulaþma yolunda destek olabilmek deðil mi zaten?
Þimdilik böyle býrakayým. Ama bu yazýya, bu gibi yazýlara devam edelim.
Hep birlikte.
